Pałace magnackie w okolicach Ystad

Przynajmniej kilka rezydencji magnackich w okolicach Ystad zasługuje na wizytę. Burzliwa historia Skanii sprawiła, że pałace szlacheckie powstawały tutaj zarówno za czasów duńskich jak i podczas kolonizacji szwedzkiej. W wielu przypadkach stare dobra zmieniały swoich właścicieli. Dziś często w tego typu przybytkach zlokalizowano eleganckie pensjonaty i hotele. Niektóre dobra są nadal w prywatnych rękach, ale zazwyczaj możliwa jest wizyta w parkach otaczających tego typu posiadłości. 

Bjärsjöholm (1)
Najbliżej miasta leży rezydencja magnacka w Bergsjöholm zwana także Bjärsjöholm. To w zasadzie dwa pałace. Starszy zbudowany w okresie renesansu dotrwał do dzisiejszych czasów tylko w części, ponieważ północne i południowe skrzydło zaczęło osiadać w bagnistym gruncie, groziło zawaleniem i zostało zburzone. Z czasów budowy pochodzi oryginalna legenda o kapliczce kamiennej zwanej Lilla Tvärens z której czerpano kamień do budowy. Co noc jednak budulec wracał na swoje miejsce i pałac nie mógł być ukończony. Właścicielka Christine Rotfeldt postanowiła przypilnować murarzy wykonujących pracę. Do wieczora wszystko szło zgodnie z planem, kaplica była sukcesywnie rozbierana - jednak przed zmrokiem kiedy zabiły dzwony w pobliskim kościele pilnująca hrabina straciła wzrok i słuch i wszystko wróciło do punktu wyjścia. W 1850 roku architekt Ferdinand Meldahl wzniósł nowy pałac na wzniesieniu, nieco bardziej na północ od poprzedniego. W parku otaczającym posiadłość stoi kamień runiczny odkryty w 1845 roku. Na północ od rezydencji jest stary las bukowy - rezerwat przyrody. Zamek jest częścią gospodarstwa rolnego, jednak można go zwiedzać z zewnątrz - prowadzi tędy znakowany na pomarańczowo szlak Skåneleden. Dojazd drogą na Malmö. Około 1 km za rondem skręt w prawo w zadrzewioną aleję biegnącą wprost do pałacu. Możliwe też dojście piechotą z wschodu od kościoła w Hedeskoga.

Stary pałac Bjärsjöholm

Ruuthsbo Gods (2)

Nie tyle pałac, co duża willa otoczona ogrodem. Siedziba gospodarstwa rolnego. Posiadłość znana już w XIV w. jako Gundralöf. Obecny dom w stylu romantycznym stanął w 2 połowie XIX w. kiedy rządziła tutaj familia Ruuth. Na kamiennych zabudowaniach gospodarczych jest zresztą nazwisko jednego z członków tego wpływowego skańskiego rodu. Po drugiej stronie ulicy malowniczy staw z fontanną. Od trasy E65 na Malmö jedziemy w lewo na Ruuthsbo i Skönadal.  

Marsvinsholm (3)

Piękny zamek zbudowany w latach 1644-48 na palach nad niewielkim jeziorem. Właścicielem posiadłości był wpływowy arystokrata Otte Marsvin skoligacony z królem duńskim Chrystianem IV.  Historia rezydencji obfituje w wiele interesujących epizodów. W czasie agresji szwedzkiej ród Thott musiał ewakuować się pospiesznie pozostawiając na miejscu całe wyposażenie, które padło łupem najeźdźców. Na przełomie XVII i XVIII w. zamek był w posiadaniu Svena Ehrenflychta - prześladowcy chłopów pańszczyźnianych i przywódcy armii brutalnie tłumiącej duńskie powstanie. Nawet służba musiała zginać czoło przed groźnym panem. W końcu XVIII w. władzę sprawował tutaj polityk, przedsiębiorca i innowator Eric Ruuth, który stworzył pierwszy gatunek sera szwajcarskiego w Szwecji przy udziale sprowadzonego stamtąd mistrza serowarskiego. W 1749 roku posiadłość odwiedził Karol Linneusz i w otaczającym parku posadził kasztanowiec. Oryginalne drzewo nie zachowało się, z jego sadzonek wyhodowano jednak nowe. Pałac był dwukrotnie restaurowany, ostateczny kształt nadała mu rekonstrukcja Christiana Zwingmanna w połowie XIX w. Budynek na planie kwadratu flankują dwie wysokie pięciopiętrowe wieże ze zdobnymi hełmami. Główny gmach otacza duży kompleks ceglanych zabudowań gospodarczych mieszczących dzisiaj także galerię sztuki, restaurację oraz pomieszczenia teatralne. W lecie organizuje tutaj spektakle Teatr Miejski z Ystad i wtedy można dojechać na miejsce pociągiem, który staje na niewielkim przystanku kolejowym Marsvinsholm. Festyny ślubne. W parku otaczającym rezydencję zorganizowano w 2007 roku plenerową wystawę rzeźby, która od tego czasu jest uzupełniana i powiększana. Z oryginalnych pomysłów wymienić należy uwiązany do gałęzi wysokiego drzewa olbrzymi stos książek. Zamek leży 12 km na północny-zachód od Ystad. Dojazd wzdłuż drogi na Malmö, następnie w lewo. 

Do parku wstęp wolny. Spektakle za biletami. Strony Web: http://www.marsvinsholms-skulpturpark.se, http://mhst.se

W pobliżu zamku na leśnej polanie jest też duży ceglany kościół (4) w stylu włoskiego renesansu - dzieło Christiana Zwingmanna - tego samego który odrestaurował zamek. Miał zastąpić 3 okoliczne kościoły parafialne - z nich jeden zachował się w całości a drugi zrujnowany. Marsvinsholm Kyrka to największy kościół wiejski w Skanii z imponującą wieżą o wysokości 60 m i wysoką nawą mogącą pomieścić około 1000 osób. W białym wnętrzu rzuca się w oczy wysoki na ponad 3 m gipsowy posag Chrystusa Bertela Thorvaldsena. Ciekawym elementem zdobniczym są morświny nawiązujące do nazwy Marsvinsholm. 

Marsvinsholm z wieżami w stylu Chrystiana IV

Krageholm (5)

Zamek składa się z budynku głównego i dwóch bocznych skrzydeł otoczonych fosą. W obecnym kształcie pochodzi z 1720 roku, ale istniał już znacznie wcześniej. Ostatnim duńskim właścicielem był Jörgen Krabbe stracony w Malmö w 1678 roku. Rezydencja przeszła w posiadanie rodziny Piperów, przy czym pierwszy spadkobierca nie zobaczył nigdy swojego nabytku, ponieważ zginął w niewoli rosyjskiej w czasie kampanii prowadzonej przez Karola XII. We wschodniej części znajduje się barokowa kaplica wybudowana według projektu Nicodemusa Tessina młodszego. W parku pałacowym stoi kamień runiczny. Kompleks jest otoczony przez zespół ceglanych zabudowań gospodarczych. Do dziś jest to duże gospodarstwo przemysłowe wraz z parkiem wiatrowym, rewirem myśliwskim i bogatą galeria maszyn. Na północ od zamku znajduje się jezioro z wyspą Lybeck - rezerwatem przyrody.  W pobliżu zamku przebiega szlak Skåneleden. Dojazd drogą 13 przez wieś Sövestad a następnie w lewo obok pięknie zachowanego wiatraka holenderskiego (6). We wsi jest przystanek autobusowy (linia Ystad - Sjöbo). Pętla piesza obejmująca zamki Krageholm, Bjärsjöholm, wiatrak oraz kościoły w Bjäresjö i Hedeskoga zajmie około 6 godzin i może być traktowana jako wariant wycieczki za miasto. CDN