Z Hoby do Järnavik i Ronnebyhamn

2 km na zachód od Bräkne-Hoby w Evaryd od drogi Gamla Riksvägen odchodzi boczna szosa na południe w kierunku Järnavik. Może ona stanowić wariant dojazdu do Ronneby od strony morza. Trasa umożliwia poznanie kilku miejscowości letniskowych i przystani na południowym wybrzeżu, choć szerokiej panoramy Bałtyku z niej nie obejrzymy, co najwyżej kilka wąskich zatok wrzynających się w skalisty brzeg. Wariant ten można też rozpocząć w samym Hoby z węzła na ekspresówce E22 wybierając boczną drogę w kierunku Hakarp. W takim przypadku ominiemy miejscowość Järnavik.      

[0 km] Evaryd na 196 kilometrze trasy głównej. Stąd ku południowi. Przejeżdżamy kolejno pod wiaduktem autostrady E22 oraz ponad linią kolejową Kustbanan z Karlshamnu do Karlskrony. 

[2 km] Torp. Skrzyżowanie dróg. Główna trasa prowadzi stąd w lewo w kierunku Saxemara. Prosto droga do przystani w Järnavik. 

Warto zboczyć w tamtym kierunku. Niebawem po prawej na grzbiecie XIX-wieczny dworek Pagelsborg z bielonymi ścianami. Możliwość przenocowania w dawnym magazynie nasion.

Kontakt tel: 070 653 91 87, e-mail: pagelsborg@gmail.com

W otoczeniu rezerwat przyrody - żwirowy wał stanowiący południowe zakończenie ozu Bräkne. Stare dęby. Wiosną zakwitają na fioletowo sasanki. Poniżej pagórka niewielkie płytkie jezioro. Jego południowe zarastające brzegi mieszczą się w obrębie rezerwatu przyrody Järnavik. Obejmuje on trzy wąskie przypominające fiordy zatoki Bałtyku Edstorpaviken, Järnafjärden i Bastuviken wraz z wysepką Lammaholmen oraz otaczające je dość wysokie, miejscami skaliste wzgórza np. Kamraberget opadające wprost do wody. Lasy mieszane i naturalne łąki kośne. Teren przecina kilka szlaków turystycznych w tym dalekobieżny Blekingeleden.

Przystań w Järnavik

2 km przystań w Järnavik. Miejsce to stanowiło dogodny port już w XVII w., kiedy cumowały tutaj statki niemieckie i holenderskie wywożące drewno, skóry wołowe i smołę ze Smålandii. Zwany on był potocznie "chłopską zatoką". W latach 1870-1920 pracowała tutaj niewielka stocznia. Pozostałością z tego okresu jest stary drewniany magazyn stojący na nabrzeżu a także kilka domów wzdłuż głównej drogi. Obecnie marina jachtowa. Promy na Tjärö.

Przeprawa kosztuje 80 SVK dla osoby dorosłej i 20 SVK dla dziecka. Stateczek M/S Tjärö w pełnym sezonie wypływa z przystani co godzinę między 10.00 a 18.00. W maju, czerwcu i wrześniu popołudniu rejsy są rzadsze (co 2 godziny).

Ponad przystanią stoi odrestaurowana dwupiętrowa willa z 1851 roku ze ścianami pomalowanymi na żółto zwana Gula Huset. Obecnie pensjonat i kawiarnia.

Pokoje jednoosobowe od 450 SVK, opłata za osobę w większym gronie od 300 SVK. Szczegóły na http://www.pensionatjarnavik.se. Kontakt w sprawie rezerwacji pod telefonem: 045 78 22 00 lub mailowo: info@pensionatjarnavik.se

Nad położoną dalej na południe od mariny zatoką Bastuviken działa natomiast duży kemping. Dojście drogą asfaltową lub wzdłuż szlaku Blekingeleden.

Obiekt otwarty jest od końca kwietnia do początku września.  Można nocować we własnej przyczepie lub namiocie albo w domku kempingowym max dla 6 osób. Pościel własna. Na miejscu kąpielisko z piaszczystą plażą, wypożyczalnia rowerów i łódek. Estrada taneczna, plac zabaw oraz tor minigolfa. Na miejscu kiosk z artykułami spożywczymi i karczma. W oddzielnych budynkach mieszczą się kuchnia polowa i prysznice. Parking przed wjazdem na teren ośrodka. Ceny w zależności od sezonu od 450 do 600 SVK za domek, od 220 do 320 SVK za przyczepę od 150 do 220 SVK za namiot. Możliwość rezerwacji online na stronie http://www.jarnavikscamping.se/. Kontakt telefoniczny pod numerem: 070 883 79 70, e-mail: jarnaviks.camping@telia.com.

[3 km] Ekeliden. 3 km w prawo Svalemåla. Ośrodek wypoczynkowy z domkami kempingowymi na terenie starej wsi wzmiankowanej w 1583 roku. Przystań łodzi. 4-kilometrowy szlak Svalemålaleden prowadzi na punkty widokowe w kierunku Bałtyku. Na pastwiskach przebywa długorogie szkockie bydło rasy highland. W otoczeniu lasy. Dalej na południu nad zatoką wioska rybacka Gyön modna jeszcze w latach 60-tych wśród elit jako miejsce wypoczynku z "nocnymi kąpielami w świetle księżyca". W 1952 roku Harry Martinsson rozpoczął tu pisanie swojego słynnego poematu science-fiction Aniara. Nane Annan - żona sekretarza ONZ Kofiego Annana miała tu również swoją posiadłość. W pobliskim Garnanäs znajduje się obóz wędkarski znany z połowów szczupaka.

[4 km] Björstorp. Most na rzece Bräkneån. Nieco powyżej niego przy drodze do Hakarp stary młyn wodny z wyposażeniem z lat 30-tych ubiegłego wieku.

[6 km] Väby. Stara łańcuchówka budowana wzdłuż ozu. Boczna droga doliną Bräkneån prowadzi do wsi Biskopsmåla położonej nad głęboko wciętą w ląd zatoką. W otoczeniu rezerwaty przyrody Sonekulla na północy obejmujący ujście Bräkneån i wyspę Kalvö oraz Biskopsmåla na południu sięgający szkierów z ostojami ptactwa morskiego.     

Za Väby droga zmienia kierunek na wschodni i wspina się stromo na zalesione wzgórze.
[9 km] Vieryd nad zatoką Vierydfjärden. Stary kamienny most na rzece Vierydsån. Przy nim przystań łodzi.

Most kamienny w Vieryd

[11 km] Skönevik. Na południu osiedle rekreacyjne Trolleboda z lat 90-tych. 1 km na północ Guttamåla z warsztatem ceramicznym Känslans Verkstad prowadzącym kursy rzeźbienia w glinie.
[13 km] Dragsnäsudde. Malowniczy półwysep pomiędzy dwoma wciętymi w ląd zatokami Bałtyku.
[15 km] Saxemara. Dawny port rybacki. Do dzisiaj na nabrzeżu istnieje warsztat szkutniczy konstruujący drewniane łodzie rybackie. Tego typu zakłady były kiedyś częstym widokiem na wybrzeżu Blekinge. Ten powstał w 1927 roku i jest już jedynym który dotrwał do naszych czasów i nadal funkcjonuje. Stocznią opiekuje się Muzeum Blekinge. Można tu obejrzeć staroświeckie kutry oraz wnętrze warsztatów wraz z pokazem pracy. W centrum miejscowości stoi ceglany kościół zbudowany w latach 1937-39 z wieżą wzorowaną na świątyni św. Krzyża w Ronneby. Zwraca uwagę ciekawa konstrukcja dachu nawy będąca reminiscencją pracy szkutniczej. W ołtarzu zawieszony jest obraz Olle Hjortzberga Chrystus powołujący swoich uczniów nad jeziorem Genezaret. Realia tej sceny nie dotyczą jednak starożytnego Izraela, ale życia w ówczesnym Blekinge. Dwóch miejscowych rybaków i rolnik stają nagle twarzą w twarz z wcieleniem Boga.
Dalej prosto pagórkowatym terenem. Drodze jezdnej towarzyszy nowa ścieżka rowerowa.

Ołtarz w kościele w Saxemara

[17 km] Risanäs. Skrzyżowanie dróg u podnóża skalnej wychodni. Prosto do centrum Ronneby (4 km). Powyżej skrzyżowania przy Kvarnhagsvägen 6 dawny kamienny budynek szkoły wiejskiej stanowiący od 1970 roku muzeum ukazujące dawne metody nauczania. Na parterze mieści się historyczna szkolna klasa oraz mieszkanie nauczyciela, na poddaszu kolekcja narzędzi i przyborów szkolnych.
Otwarte tylko w sezonie letnim w weekendy między 12 a 16. Wstęp wolny. Tel. kontaktowy: 045 71 34 64
W prawo równolegle do wybrzeża mijając po prawej dworek Risanäs Gård oraz zatokę Busseviken.
[19 km] Bussemåla. W lewo do centrum Ronneby przez Risatorp (4 km). Lasy na wschód od drogi wchodzą w skład utworzonego w 2010 roku rezerwatu przyrodniczego Södra Brunnskogen. Z parkingu w Bustorp można odbyć przechadzkę w kierunku jeziora Trollsjön na północy a także na wschód w okolice Ronnebyhamn. Dalej drogą w prawo przez willowe osiedle Ekenäs z kąpieliskiem i mariną jachtową.
[22 km] Ronnebyhamn. Nabrzeże portowe i terminal promowy u ujścia Ronnebyån do Bałtyku. Zakłady laminatów i paneli podłogowych firmy Tarkett AB.  
                    
  

    

      

          

Uppsala część 2

UPPSALA [11 km] / 149,2 tys. mieszkańców

Uppsala jeden z ważniejszych ośrodków uniwersyteckich w Szwecji dysponuje dużą liczbą relatywnie tanich kwater. Te oferowane przez uniwersyteckie bractwa (np. Studenthem Foundation czy Uppsala University Housing Office) są w praktyce nieosiągalne, kolejka do ich wynajęcia trwa 8-12 miesięcy i zazwyczaj wynajmowane są na okresy dłuższe - przynajmniej miesiąc. Wiele z nich znajduje się w dzielnicy Studentstaden w okolicy St Johannesgatan. Są to typowe pokoje akademikowe zwane w Szwecji student corridor. Większość urządzeń bytowych takich jak łazienka, kuchnia, ubikacja czy pralnia znajduje się w korytarzu a mieszkaniec bywa zobowiązany do dbania o czystość również tych wspólnych przestrzeni. Elementem kultury akademika są wspólne spotkania przy kawie zwane fika. Wszystko to powoduje, że obiekty takie nie są de facto przygotowane do przyjmowania gości na nocleg typowo turystyczny. Istnieje jednak kilka instytucji wynajmujących apartamenty także na okres minimum tygodnia, które to propozycje można rozważyć przy planowaniu pobytu. Klangen to niewielki domek na północno-zachodnim przedmieściu Luthagen (Klangs Gränd 7). Tygodniowy pobyt w tym miejscu kosztuje 1150 SVK. W opłatę czynszową wliczone jest korzystanie z wody, prądu oraz internetu bezprzewodowego. Jedyną niedogodnością jest dość wysoka kaucja w cenie 3500 SVK zwracana przy wyjeździe. 

Podwórko przy Lägenhet Hotell

W sąsiedztwie znajduje się ośrodek Uppsala Lägenhet Hotell (Klangs Gränd 5, tel 018 50 50 41, e-mail: info@ulh.se) z tanimi apartamentami wynajmowanymi na okresy od tygodnia do ponad miesiąca. Cena maleje oczywiście przy wynajmie na dłuższy okres. Przy tygodniowym wykorzystaniu wynosi 3570 SVK za jedynkę lub 4550 SVK za dwójkę, powyżej 4 tygodni odpowiednio 2065 SVK i 2870 SVK za tydzień. Pokoje w standardzie hostelowym, ale jasne, czyste i przejrzyste. Prysznic i WC na korytarzu, w pokoju telewizor. Dostęp do bezprzewodowego Internetu. Sprzątanie we własnym zakresie. 

Z tanich opcji rozważyć też można hostele i schroniska młodzieżowe. Ceny pokoju w granicach 500 SVK za jedynkę, tańsze sale zbiorowe.

STF Uppsala City Hostel przy Sankt Persgatan 16 (centrum miasta) dysponuje salami wieloosobowymi dla kobiet i mężczyzn oraz pokojami prywatnymi jedno- i dwuosobowymi. Pomieszczenia dość ciasne. Łazienki i ubikacje w korytarzu. Parking płatny. Recepcja czynna od 8.00 do 23.00. Kontakt telefoniczny 018 10 00 08, e-mail: bokning@uppsalacityhostel.se

Hotell Vandrarhem Centralstation Bangårdsgatan 13 w bezpośrednim sąsiedztwie dworca kolejowego w wielofunkcyjnym budynku Drabanten. W sąsiedztwie włoska pizzeria. Obiekt posiada droższą część hotelową i tańszą schroniskową. Pokoje prywatne z łazienką lub bez. Nieco taniej w weekendy. Do opłaty za nocleg dolicza się też kwotę za sprzątanie. Kuchnia z lodówką, kuchenką mikrofalową i ekspresem do kawy. Wifi.  Kontakt telefoniczny: 018 444 20 10, e-mail: info@hotellcentralstation.se

Uppsala Vandrarhem, Kungsängstorg 6 mieści się w starym budynku plebanii z 1884 roku i oferuje nowo wyremontowane pokoje z XIX-wiecznym kolorytem. Wejście z wewnętrznego podwórka. Pokoje prywatne. Kuchnia i patio letnie. Szybkie łącze wifi. Podobnie jak i w HVC są tu droższe kwatery w standardzie hotelowym i tańsze hostelowe. Kontakt pod telefonem: 018 444 20 10 lub przez poczte mailową: info@hotellkungsangstorg.se 

Fyristorg Hostel to jedna z najtańszych opcji turystycznych na prawym brzegu rzeki Fyris pod numerem 6 na placu. Atutem bez wątpienia doskonale położenie w pobliżu katedry i bulwarów nadrzecznych. Dwie sale zbiorowe, prócz tego pokoje prywatne. Na wyposażeniu telewizor LCD, garderoba, żelazko, ogrzewanie. Sanitariaty na korytarzu. Kuchenka nieco niedoinwestowana. Parking płatny. Telefon: 018 15 42 21

STF Uppsala Hostel, Kvarntorget 3, nieco dalej od centrum na końcu długiej alei St Olofsgatan, ale relatywnie blisko dworca kolejowego. Duże nowoczesne lobby trochę zbyt łatwo dostępne. Podobnie cienkie ściany pokojów źle wpływają na poczucie prywatności. Pokoje prywatne (jedynki i dwójki), niektóre z sanitariatami. Kuchnia zbiorowa. Kontakt telefoniczny: 018 24 20 08

Vandraren Vandrarhem, Vattholmavägen 16C, letnie schronisko (otwarte od czerwca do sierpnia na północnych peryferiach Uppsali). Z okien widok na meczet. Na miejscu bezpłatny parking. Pralnia, dobrze wyposażona kuchnia, świetlica z TV, pianinem i stołem pingpongowym. Prywatne pokoje dość przytulne. Kontakt telefoniczny: 018 10 43 00

Stationsgalerian i Hotel Radisson Blue

Fyrishov Stugby och Camping, Idrottsgatan 2 (z centrum możliwy dojazd autobusem nr 188) - ten położony najbliżej centrum miasta ośrodek kempingowy sąsiaduje z nowoczesnym kompleksem basenów sportowych i rekreacyjnych. Możliwość zakwaterowania w 44 niewielkich 2 do 4-osobowych domkach noclegowych oraz 144 miejsca na przyczepy lub kampery. Na łące Fyrishov dodatkowo możliwość ustawienia namiotów. Bungalowy koncentrują się w północnej części kompleksu na brzegach rzeki Fyris. W każdym mieści się pokój sypialny z aneksem kuchennym. Miejsce dla pojazdów kempingowych to trawiasty plac wydzielony żelazną siatką położony bliżej recepcji. Stanowiska wyposażone są w łącza elektryczne. Pewnym mankamentem jest brak drzew i otoczenie przez osiedle mieszkaniowe oraz magazyny.  W lecie czynne jest boisko do piłki nożnej, siatkówki plażowej i koszykówki. Plac do gry w boule, tor minigolfa i wypożyczalnia kajaków. Za dodatkowe 100 SVK wstęp na baseny i do parku wodnego. Najtańszy dwuosobowy domek w cenie 395 SVK, miejsce na przyczepę lub kamper 225 SVK. Generalnie można tu przyjeżdżać bez rezerwacji, ponieważ obiekt specjalizuje się w przyjmowaniu gości wprost z drogi i zawsze powinno się znaleźć miejsce dla takich osób. Telefon kontaktowy: 018 727 49 60, e-mail: stugby@fyrishov.se

Wnętrze Hali Kongresowej z widokiem na Vaksala Torg i Biblioteka Miejska przy Sankt Olofsgatan

INFORMACJA TURYSTYCZNA Destination Uppsala AB. Główny punkt informacyjny mieści się przy Stationgatan 20B w budynku Stationsgalerian. Oddział otwarty jest w tygodniu od 10 do 17 a w soboty od 10 do 15. Telefon 018 727 48 00, e-mail: info@destinationuppsala.se. Istnieje też kilka mniejszych punktów informacyjnych mieszczących się po drugiej stronie dworca przy Kungsgatan 59, w budynku szpitala uniwersyteckiego (wejście nr 70), w Fullerö Handel, na kempingu Fyrishov, w muzeum Gamla Uppsala, w bibliotece miejskiej, w hali kongresowej przy Vaksala Torg oraz przy Muzeum Sztuki na zamku. Godziny otwarcia każdego oddziału mogą się różnić.

                                            

Kanał Kinda: Od mostu Stångebro do mostu i śluzy Hjulsbro

Etap biegnący wschodnimi przedmieściami Linköpingu wzdłuż silnie przekształconych brzegów rzeki Stångan. Po wschodniej stronie centrum miasta oraz południowe peryferyjne dzielnice: Hejdegården, Vimanshäll, Johannelund i Hjulsbro. Na brzegu zachodnim dawne przemysłowe przedmieście Tannefors z portem lotniczym. Cztery przeprawy mostowe i kilka pieszych kładek. Cztery śluzy. Na odcinku miejskim promenady spacerowe. Od portu Nykvarn do śluz Tannefors biegnie 6,3-kilometrowa ścieżka zdrowia przeznaczona dla biegaczy i zwana Hälsans Stig. Przynajmniej kilka z opisywanych obiektów warto obejrzeć przy okazji wizyty w stolicy Östergotlandii.

Drottningsbron (Most Królowej, 1)

Przeprawa mostowa zbudowana w 1947 roku zakończyła w praktyce okres gospodarczego wykorzystania kanału Kinda, ponieważ wysokość korony niewiele ponad 3 m ponad lustro rzeki przy wysokim stanie wody w praktyce uniemożliwiła żeglugę większym jednostkom. Na jego osi znajduje się jeden wysoki kilkunastopiętrowy wieżowiec zwany Drottningtornet. Z jego budową wiązały się duże kontrowersje, ponieważ uznano, że tak wysoki gmach nie powinien psuć panoramy miasta, w której dominantą jest katedralna spira. Na południe od mostu wzdłuż obydwu brzegów rzeki biegnie spacerowa promenada. 

Åbacka Café

Niewielka przytulna, otoczona ogrodem kawiarenka na skarpie na prawym (wschodnim) brzegu kanału. Do 1961 roku był to domek mieszkalny w dawnej wsi. 

Tinnerbron

Most nad Tinnerbäcken, lewobrzeżnym dopływem Stångan. Ten niewielki potok bierze początek w południowej części lasu Tinnerö. Przy ujściu otoczony jest niewielkim parkiem Ådala z ciekawymi "kryształowymi" kolorowymi latarniami. Park stanowi fragment dawnego założenia krajobrazowego z położoną powyżej na skarpie przy Hamngatan willą Ådala (2).  W 1880 roku poniżej mostu powstało najdalej na południe wysunięte nabrzeże portowe Linköpingu zwane Scherling Vedgårdskaj. Spławiano stąd bale drewna.

Ladugårdskälla (3)

Obudowane klasyczną kamienną altanką źródło wody pitnej na prawym brzegu rzeki. Studzienka powstała w 1840 roku a w 1926 otrzymała obecną oprawę w postaci klasycznej świątyni. W tym czasie istniała tu jeszcze estrada taneczna i kręgielnia.

Ladugårdskälla

Färjebron

Zwany też Pumpbron. Zwodzona kładka piesza na osi Pumpgatan i Frejagatan. Do lat 60-tych działał w tym miejscu prom łączący brzegi Hejdegården z Tannefors.

Śluzy Tannefors (4)
Dwa stopnie wodne o łącznej wysokości 10,5 m. W tym miejscu rzeka Stångan przecina skalny próg, który z dawien dawna był wykorzystywany do pozyskiwania energii (pierwsze młyny w tym miejscu datuje się na początek XIV wieku). Pracował tu jeden z pierwszych tartaków mechanicznych w Szwecji znany w dokumentach jako własność biskupa Hansa Braska. W szczytowym okresie funkcjonowało 11 oddzielnych młynów prowadzących działalność przemysłową. W początkach XX wieku powstała niewielka elektrownia wodna, której budynek znajduje się w centralnej części wyspy. W 1931 roku większa część dawnej osady fabrycznej została przekształcona w park miejski z altaną na cyplu i ścieżkami spacerowymi po obu stronach rzeki. W Snuggan Park  kończy się biegnąca wschodnim brzegiem miejska promenada. Powyżej śluz taras widokowy z restauracją. Przystań żeglugowa statku M/S Kind. Dalej na wschodzie nowy most Braskens Bro na południowej obwodnicy Linköpingu.     

Altana przy śluzach Tannefors

Råberga Bro
Niewielki most na Stångan, starszy w stosunku do zbudowanego później Braskens Bro. W pobliżu komunalne ujęcie wody. 

Johannelund
Poludniowa dzielnica Linköpingu. Osiedle zaplanowane w latach 60-tych XX wieku z nowoczesną szkołą średnią Nya Munken połączoną z centrum usługowym. Nad rzeką trawiasta plaża i kąpielisko z niewielkim drewnianym pomostem. Kort tenisowy. Zaplecze gastronomiczne.

Spångerumsbron (5)
Przeznaczony dla pieszych i rowerzystów most wiszący w zakolu rzeki zbudowany w 1999 roku. Miniaturka Golden Gate w San Francisco. Na północ od mostu bagniste starorzecza. 

Åbysäcken (6)
Kompleks leśny po wschodniej stronie kanału z kilkoma trasami do narciarstwa biegowego (krótsze tory są oświetlone). Na skraju w Hackefors stadion narciarski. Obszar atrakcyjny przyrodniczo (stare dęby). Po zachodniej stronie Stångan niewielkie kąpielisko Jakobsdalsbadet.

Uveberg (7)
Skaliste wzgórze po wschodniej stronie rzeki. Ruiny dawnych kamiennych domostw, resztki schodów, pozostałości prehistorycznej twierdzy. Na przeciwnym brzegu w niewielkiej zatoczce kąpielisko Vårgårdsbadet.

W basenie śluzy Hackefors

Śluza Hackefors (8)
Zbudowana w 1860 roku. Posiada najwyższą na świecie nadal działającą drewnianą gródź. Próg mierzy 6,8 m. W sąsiedztwie elektrownia wodna i most spacerowy zwany Kraftverkbron. Przystań statku wycieczkowego M/S Kind. Restauracja.

Śluza Hjulsbro (9)
Na odmianę jest to najniższy stopień wodny na całej trasie Kanału Kinda. Rożnica poziomów wynosi tutaj jedynie 0,2 m, tak że często wrota śluzy pozostają otwarte. Kiedyś warunki hydrologiczne były nieco inne, ale w 1935 roku położona niżej tama elektrowni Hackefors podpiętrzyła poziom wody. Na przyczółku zachowały się resztki dawnego mostu kamiennego wzniesionego w 1895 roku (pozostało jedno przęsło). Nieco powyżej mamy natomiast współczesny most drogowy. Na południe od niego kąpielisko. Kilka drewnianych pomostów. CDN    

Tidaholm część 4

TIDAHOLM [271 km] / 8,2 tys. mieszkańców

Tidaholm to przede wszystkim dobry punkt wypadowy do kompleksu historycznych zabytków położonych w dolinie Ekedalen na zachodzie. Z najciekawszych obiektów w tamtym obszarze warto wymienić kościół w Kungslena, cmentarzysko w Dimbo i obelisk bitwy pod Gestilren. Miejsca te będą jednak opisane w innej części bloga (cykl Eriksgata). Poniżej charakterystyka kilku innych obiektów  i szlaków spacerowych poza centrum Tidaholm.  

Helliden Slott i Hellidsberget

Dojazd z dworca autobusami nr 321, 322, 323, 325, 326, 327, 405 do przystanku Hökensås Skolan. Dalej pod górę piechotą wzdłuż Von Essens väg. 

Po wschodniej stronie miasta u podnóży zalesionego wzgórza znajduje się dawna rezydencja (1) hrabiów von Essen - właścicieli przemysłowej infrastruktury Tidaholmu. Dwór wzniesiono w 1858 roku a obecną neorenesansową formę pałacyku przyjął po przebudowie nadzorowanej przez architekta Helgo Zetervalla. Warto obejrzeć piece kaflowe we wnętrzach. Po krachu finansowym na rynku zapałczanym część rezydencji musiała zostać zastawiona. Ostatecznie w 1950 roku po śmierci baronowej Elli Dickson von Essen obiekt nabyła organizacja Błękitna Wstążka (Blåbandsrörelsen) i zlokalizowała tutaj szkołę. Obecnie w części pomieszczeń znajduje się schronisko turystyczne a inne sale wykorzystuje muzeum sztuki litograficznej. 

Otwarte w weekendy od 11 do 16. Wstęp bezpłatny. Kontakt telefoniczny: 073 623 44 86

Panorama Tidaholmu ze wzgórza Hellidsberget (stok slalomowy)

Widoki na miasto. Poniżej pałacu znajduje się park z kilkoma stawami należący do kompleksu szkoły ludowej. Na północny wschód od rezydencji ciągną się tereny rekreacyjne na grzbiecie Hellidsberget (207 m npm) z oświetlonymi letnimi i zimowymi trasami biegowymi. Start od drewnianej chaty Sisustugan (2), w której znajdują się sanitariaty oraz polowa kuchnia. W północnej części wzgórza niewielki sztucznie naśnieżany stok slalomowy (3). Panorama obejmuje miasto oraz położone dalej na zachodzie Skaraborgu góry wyspowe, m.in. Varvberget nad Ekedalen.

Norra Rundan

Ścieżka przyrodniczo-kulturowa o długości 5,5 km startuje z okolic dzisiejszego magistratu (Stadshus). Dojazd autobusami 303 i 327 do przystanku Ulvesborg, stąd do Långgatan. Znakowana pomarańczowymi paskami.

Kullö Kvarn

Pętla biegnie wzdłuż terasy nadzalewowej i zalewowej rzeki Tidan. Bagienne tereny wokół cieku na północy noszą nazwę Tidans Mader. Łąki kośne i łęgi nadrzeczne. Matecznik ptaków (dwie wieże obserwacyjne). W dawnej średniowiecznej wsi Ingemarstorp kamień z epoki brązu. Bliżej miasta trafimy na komunalny cmentarz północny z kaplicą zbudowaną w 1934 roku. Warto też zboczyć kilkaset metrów wzdłuż Ångarpsvägen do dawnego młyna zwanego Kullö Kvarn (4). Zakład oparty o siłę wody działał od XVII wieku. W 1895 roku powstała tu jedna z najstarszych w Szwecji elektrowni uruchomiona na potrzeby pałacu Helliden. W odróżnieniu od młyna działa ona jeszcze i dzisiaj.   

Folkets Park

Dojazd autobusami 303 i 327 do przystanku Ulvestorpsgatan. 

Ogród na granicy miasta otwarty w 1917 roku. Scena taneczna oraz kilka razy w roku organizowane pchle targi.

Siggestorpstugan

Dojazd autobusami 302, 303, 321, 322, 323, 325, 326, 327 do przystanku Tidavallen.

Ta stara drewniana chata z XVII wieku znajduje się w sosnowym lesie Stallängskogen (5) po północnej stronie miejskiej obwodnicy. Kompleks jest pozostałością dawnej puszczy otaczającej Tidaholm jeszcze w końcu XIX wieku. W zagrodzie latem prowadzi się sprzedaż wyrobów pszczelarskich.    

Ånarundan

Szlak oznaczony drewnianymi słupkami ma długość 3,6 km i startuje spod miejskiego kempingu. Dojazd komunikacją publiczną do przystanku Tidavallen, jak wyżej.

Pętla biegnie wzdłuż rzeki Tidan prowadząc po wschodniej stronie obszarem rolniczym, a po zachodniej bagiennym lasem. Doprowadza do ruin papierni (6) przy gospodarstwie Bältenberga. Na trasie miejsca do grilla i kąpieliska.  

                        

Tidaholm część 3

TIDAHOLM [271 km] / 8,2 tys. mieszkańców

Rynek Tidaholmu to nieregularny trapezowaty plac wykładany kostką brukową zajęty częściowo przez parking samochodowy. W jego północnej części, tam gdzie dawniej było ujęcie wody, znajduje się przyjemna fontanna z postacią niosącą dwa wiadra. To dzieło urodzonego w mieście rzeźbiarza Jana Steena. Podobno tak wyglądała z początku dostawa wody pitnej dla pracowników tutejszej fabryki zapałek Vulcan. We wschodniej pierzei stoi najbardziej charakterystyczny budynek rynku z narożną wieżyczką. To wzniesione w latach 90-tych XIX wieku kramy miejskie zwane  Basarlängan (1). 

Kramy na rynku w Tidaholm

Przez wiele lat działała tu największa w Szwecji wystawa hologramów a obecnie odwiedzić można stylową kawiarnię. Naprzeciwko stoi stary ceglany dom z 1898 roku będący pierwotnie siedzibą mleczarni. Za Basarlängan widoczna jest wieża kościoła parafialnego (2). Świątynia wzniesiona została w środku dawnej wsi Agnetorp w 1841 roku.  Zastąpiła starszą średniowieczną, która stała na pagórku nad rzeką Tidan w miejscu, gdzie dzisiaj jest mały skwer na rogu Stallängsvägen i Östra Drottningsvägen. W kwietniu 2013 wybuchł groźny pożar - kościół został po tym wydarzeniu gruntownie wyremontowany. Wystrój wnętrza jest w większości nowoczesny, ale z dawnej świątyni zachowała się m.in. barokowa nastawa ołtarzowa z ukrzyżowanym Chrystusem, XVII-wieczna kolorowa chrzcielnica oraz największy dzwon na wieży. W przedsionku warto zwrócić uwagę na duży obraz Evalda Gillbranda przedstawiający widok Tidaholmu z wieżą kościelną i nie istniejącymi już kominami fabrycznymi. Na ścianie odsłonięto fragment starego rysunku przedstawiającego bezgłową postać zwaną Balte. Jest tu też kilka starych kartuszy herbowych w tym ten najbardziej fotogeniczny i przedstawiający egzotycznego ptaka, należący do Georga Papagoja - jednego z organizatorów kolonii Nowa Szwecja w dzisiejszym stanie Delaware. Przy Norra Kungsvägen 9 wznosi się monumentalny ceglany gmach dawnego Sądu Ziemskiego (Tingshuset, 3) w którym jeszcze do niedawna miała swoją siedzibę policja. W tej części miasta interesującym budynkiem jest jeszcze kinoteatr Saga (4) przy końcu Torggatan zbudowany w 1917 roku pełniący dziś wszechstronne funkcje kulturalne.

Tidaholm jest miastem stosunkowo młodym. W 1895 roku otrzymał status osady przemysłowej a właściwe prawa miejskie zostały mu nadane dopiero w 1910 roku. Początki rozwoju miejscowości wiążą się z kuźnią prowadzoną przez rodzinę Rudbecków. Dopiero jednak przejęcie przedsiębiorstwa przez hrabiego Hansa Henrika von Essena spowodowało niewątpliwy sukces ekonomiczny za którym poszła demograficzna eksplozja. W krótkim okresie powstała tu fabryka samochodów ciężarowych, zakłady meblarskie oraz działająca do dzisiaj wytwórnia zapałek, znana dawniej pod nazwą Vulcan. Przemysłowiec został upamiętniony nazwą placu po południowej stronie Tidan oraz znajdującym się na nim kamiennym popiersiem. Chlubą tego miejsca jest także piękna hala sportowo-widowiskowa (5) wybudowana w latach 40-tych. W jej podziemiach działa niewielkie Muzeum Sportu i Rekreacji. Przedstawiono w nim 5 sylwetek sportowców wywodzących się z okolicy: biegacza długodystansowca Erika Backmana, sędziego piłkarskiego Erika Fredrikssona, gimnastyczkę Lisbeth Göthberg, Gustawa Anderssona - reprezentanta kraju w strzelaniu z karabinka pneumatycznego oraz mistrza kolarskiego Bernta Johanssona. Ciekawym eksponatem jest również plastyczny model Tidaholmu.
Otwarte w poniedziałki (9.00-11.30) i czwartki (16.00-19.00) oraz w dni imprez muzealnych. W innych porach należy się kontaktować z Towarzystwem Sportu i Rekreacji (Tidaholm Idrottsforening), które patronuje ekspozycji: tel. 046 502 606 338, e-mail: idrottshistoriskatidaholm1@gmail.com.

Hala widowiskowo-sportowa

Od zachodu hala sąsiaduje z rzeczną wyspą Vulcanön, która kiedyś stanowiła zamknięty obszar fabryczny, a dziś tworzy kwartał kulturalno-muzealny. W starej kuźni zakładowej mieści się obecnie Muzeum Tidaholmu (6) prezentujące historię lokalnego przemysłu. Zachowano ciąg produkcyjny dawnej fabryki zapałek oraz eksponaty pokazujące trudną i niebezpieczną pracę w oparach fosforu. Z początku swojej działalności zakład dwukrotnie spłonął i nie obyło się niestety bez ofiar w ludziach. Inne ekspozycje to kolekcja starych samochodów, historia miejscowości ukazana przez pryzmat starych drzwi oraz pełna zagadek kryminalnych wystawa policyjna.
Na miejscu sklep z pamiątkami i informacja turystyczna. Ceny biletów normalnych 50 SVK. Godziny otwarcia placówki uzależnione są od sezonu. W lecie od poniedziałku do piątku między 10 a 17, w weekendy między 11 a 16. Z kolei w zimie w poniedziałki, wtorki, środy i piątki od 12 do 16, w czwartki od 16 do 20, w weekendy nieczynne. Szczegóły warto sprawdzić na stronie http://www.tidaholmsmuseum.se. Kontakt telefoniczny: 0502 60 61 95, poczta mailowa: tidaholm.museum@tidaholm.se

W sąsiedztwie muzeum znajdują się pracownie litografii artystycznej, enoteka oraz centrum meblowe Marbodal prezentujące ciekawą wystawę współczesnych kuchennych aranżacji. Już za mostem przy Södra Kungsvägen 8 znajduje się reprezentacyjny gmach miejskiej biblioteki (7) wzniesiony w stylu neorenesansowym w 1897 roku. Wewnątrz znajduje się piękna sala koncertowo-kongresowa z wystrojem zaprojektowanym przez Alfa Munthe. 

Turbinhuset

Drugi zabytkowy kompleks przemysłowy miasta znajduje się kilkaset metrów powyżej Vulcanön również nad brzegiem Tidan. W tej okolicy przy obecnej Smedjegatan znajdowało się już w końcu XVIII w. pierwsze osiedle robotnicze dla pracowników kuźni i huty. Domki te przeniesiono w 1940 roku nad brzeg rzeki na wyspę zwaną Turbinhusön (8). Przyjęła ona nazwę od murowanego budynku koła młyńskiego powstałego w 1898 roku. Obecnie mieści się w nim miejska galeria sztuki. Obok działa niewielka kawiarnia z widokiem na rzekę. W mniejszych domkach zlokalizowano wystawy historyczne związane z rozwojem Tidaholmu oraz codziennym życiem jego mieszkańców. Cały kompleks otacza malowniczy park. Znajduje się tutaj scena plenerowa oraz niewielki ogród ziół i przypraw.W pobliżu po drugiej stronie Smedjegatan warto rzucić okiem na przypominającą zameczek siedzibę lokalnej elektrowni. CDN. 
                    

                                      

Bräkne-Hoby i Bräkneleden

Hoby to pospolita nazwa miejscowa w Szwecji, dlatego aby odróżnić miejscowość od innych podobnych dodano przedrostek "bräkne", czyli "paproć", odnoszący się pierwotnie do przepływającej w pobliżu rzeki i charakteryzujący roślinność na jej brzegach. W 1967 roku po ponad 100 latach funkcjonowania zlikwidowano gminę wiejską (landskommun) Hoby włączając ją do większej jednostki. Kilkanaście lat wcześniej znajdującą się tutaj siedzibę sejmiku (Bräkne Härad) przeniesiono do Karlshamnu. Nie zmienia to faktu, że istniejąca osada o charakterze małego miasteczka ma historyczne korzenie i jest największą miejscowością pomiędzy aglomeracjami Karlshamnu i Ronneby. Jest także dobrym punktem wypadowym w interesujące turystycznie obszary środkowego Blekinge.

Przystanek kolejowy na linii Karlshamn-Karlskrona leży w północnej części miejscowości przy głównej drodze Bräknevägen. Stają tu wszystkie pociągi Öresundtåg kursujące m.in. do Kopenhagi, Malmö, Kristianstadu, Karlshamnu i Karlskrony. 

Między Karlshamnem a Ronneby kursuje autobus lokalny linii 250 (Blekinge Trafiken), który zatrzymuje się na kilku przystankach w Bräkne-Hoby (najbardziej ważny z punktu widzenia turysty jest Tingsgården). Niektóre kursy docierają do stacji kolejowej oraz przystani w Järnävik.

Na południe od miejscowości w pobliżu węzła autostradowego znajduje się otoczony parkiem XVIII-wieczny dwór Hoby Kulle (1) zbudowany przez miejscowego rządcę Svena Emanuela Trädgårdha.

W XIX wieku gospodarstwo nastawiło się na produkcję towarową a wyroby mleczne eksportowano stąd za granicę m.in. do Danii i Anglii. W tym czasie powstała tu też niewielka gorzelnia. Historię dworu poznać można w sezonie letnim w czasie wycieczki z przewodnikiem. Zapewne wspomni, że miejsce to od stuleci pełniło funkcje kultowe. W epoce brązu był tu grób wikingów zwany Calmare Kulle. Z tego powodu niektórzy twierdzą, że dom jest nawiedzony. Łączą to również z tragiczną historią jednego z właścicieli. W tych warunkach to trochę osobliwe, że  gospodarstwo jest także pensjonatem turystycznym.

Nocleg wraz ze śniadaniem w cenie 495 SVK za osobę (dzieci do 12 lat płacą połowę ceny). Na miejscu kawiarnia i oranżeria, sklep z pamiątkami oraz galeria antyków. Nastrojowe wnętrza. Dania ze starej książki kucharskiej Kajsy Varg. Kontakt telefoniczny: 070 844 48 28, e-mail: info@hobykulle.se 

Kościół w Bräkne-Hoby

Wzdłuż wykładanej tradycyjną kostką brukową Haradsvägen znajdują się główne zabytki miejscowości.  Najważniejszym jest kościół parafialny (2) rozpoznawalny z daleka dzięki wysokiej, mierzącej 38 metrów wieży. Na jej szczycie umieszczony jest 3-metrowy krzyż. W chwili powstania była to największa prowincjonalna świątynia w całej diecezji Lund. Nawa mieści 1800 osób. Obecna bazylika została zaprojektowana przez Helgo Zettervalla i wzniesiona w latach 1868-1872. Mniejszy starszy kościół istniał w tym miejscu już od XII wieku.Pozostałością po nim jest wmurowane w posadzkę epitafium rolnika Pedera Torbjörnssona Schomagera zmarłego w 1651 roku. W południowej galerii znajduje się natomiast drewniana płyta odnaleziona w latach 40-tych ubiegłego wieku na terenie Skanii Obraz przedstawia pastora Larsa Schlytera wraz z rodziną. Ten żyjący w latach 1646-1729 syn burmistrza Ronneby został w czasie wojny skańskiej niesłusznie posądzony o szpiegostwo i uwięziony w twierdzy karlshamnskiej. Zwolniony po roku powrócił do splądrowanej parafii. Z początku XIII wieku pochodzi chrzcielnica wykonana z piaskowca Åhus przez artystę należącego do kręgu Maglehem. Wyróżnia ją podwójny ornament na obwodzie kielicha oraz wyobrażenia czterech lwów na stopce. Prócz tego w przedsionku wystawione jest skrzydło starych drzwi kościelnych. We wnętrzu zwracają uwagę przede wszystkim pastelowe obrazy bornholmskiego malarza Paula Höma. W absydzie ponad ołtarzem ukazany jest tronujący Chrystus a na emporach z boku nawy apostołowie. Trzy inne obrazy przedstawiają Wjazd Chrystusa do Jerozolimy, Judaszowy pocałunek i Jezusa przed Piłatem. Z tyłu nawy znajdują się monumentalne organy zbudowane przez C. A. Johanssona z Broaryd powstałe równocześnie z kościołem a potem kilkukrotnie remontowane. Ich głębokie brzmienie wraz z doskonałą akustyką powoduje, że świątynia jest często gospodarzem koncertów.  
Budowla otoczona jest dużym cmentarzem na którym spoczywają zasłużeni obywatele parafii. Jednym z nich był wspomniany wyżej Sven Emanuel Trädgårdh, który zasłynął jako innowator w dziedzinie rolnictwa oraz inicjator rozmaitych lokalnych przedsięwzięć takich jak szkoła czy przystań barek rzecznych. Był pierwszym lokatorem dworu Sonekulla siedziby miejscowego tingu. Znajduje się on na skrzyżowaniu dróg na południe od kościoła parafialnego. W sąsiedztwie znajdziemy jeszcze kilka wiekowych wiązów zasadzonych przez rządcę. W tej części Bräkne-Hoby w starym parku "gdzie rosły piękne brzozy" Carl Pagels założył jedną z najstarszych w Szwecji szkół średnich (3).  Historyczna siedziba pochodzi z 1844 roku. Na skwerze przed głównym ceglanym gmachem liceum ustawione są posągi Pera Hasselberga przedstawiające symbolicznych siewców. Bräkne-Hoby do dzisiaj jest ważnym centrum edukacyjnym. Oprócz wspomnianego liceum znajduje się tutaj jeszcze gimnazjum rolnicze i dwie szkoły podstawowe w tym jedna z nich znajdująca się przy Haradsvägen na północ od kościoła została założona w 1844 roku. W kompleksie wyróżnia się najstarszy drewniany budynek oraz nowszy gmach zwany od białego koloru elewacji Vita Skolan. 

Biblioteka w Bräkne-Hoby

Przy skrzyżowaniu Haradsvägen i Parkvägen znajduje się ciekawy budynek gminnej biblioteki (4) i domu kultury zbudowany w stylu secesyjnym w 1910 roku wg projektu Svante Svenssona. Dom posiada cztery zupełnie odmienne elewacje, charakterystyczne łuki w zwieńczeniu i fikuśne schody. Pierwotnie mieściła się tutaj siedziba banku oraz centrala telefoniczna. Na zapleczu niewielki niedawno zrewitalizowany ogród zwany Svenmanska Parken. Naprzeciwko tuż przy Kyrkovägen znajduje się niewielkie lokalne muzeum związane z sąsiednią parafią, które zwiedzić można w letnie niedziele.

Na północ od Bräkne-Hoby w kierunku łagodnych wzgórz ciągnie się dolina rzeki Bräkneån wzdłuż której wytyczono kilkunastokilometrową pętlę rowerową znakowaną tabliczkami w kolorze zielonym. 

Start z placyku naprzeciwko stacji kolejowej. Jedziemy wzdłuż Mölleskogsvägen w kierunku rzeki, którą przecinamy przy dawnym młynie Evaryds Kvarn [1,3 km]. Przez wiele lat trwały spory o możliwość korzystania z mostku przez okoliczną ludność, który znacznie skracał drogę do miasteczka. Inna kłótnia pomiędzy sąsiadami dotyczyła dostępu do energii wodnej. Dalej w prawo w górę doliny. Niebawem oznakowana ścieżka do skalnego rumowiska na stoku wzgórza zwanego Trollakyrka (5). Wielkie bloki kamienne są śladem dawnej obecności lodowca ponad doliną Bräkneån. Starodrzew. Za przysiółkiem Tokaryd droga opuszcza dolinę rzeki i wznosi się na jej zachodni skłon. Docieramy do Hjälmsa [5,0 km]. We wsi zachowało się kilka starych farm z charakterystycznym układem zabudowań mieszkalnych i gospodarczych. Obejście podzielone zostało płotkiem na część rekreacyjną i gospodarczą. Staw w miejscu dawnej żwirowni. Skrzyżowanie z drogą nr 643 [5,7 km]. 700 m w prawo w Dönhult przy moście nad Bräkneån działały dawniej młyny drzewne, chlebowe oraz fabryka tytoniu (obecnie magazyn z odzieżą i obuwiem). Po wschodniej stronie drogi podziwiać można piękny przykład skalistego stromego ozu (6) powstałego w miejscu, gdzie rzeka podlodowcowa wypływała na nizinę nadmorską. Skręcamy w lewo w górę doliny. Po 500 metrach powinniśmy zboczyć na prawo w drogę gruntową prowadzącą do rezerwatu Lillagärde (7). Zachowały się tutaj fragmenty naturalnych lasów mieszanych a bliżej rzeki płaty zarośli leszczynowych. Pewną osobliwością jest żyjąca w Bräkneån skójka perłorodna (Margaritifera margaritifera) - małż  z muszlą podobną nieco do spotykanego na polskich plażach omułka. Mijamy bystrza Hjälmsafallen [8,6 km]. Młyny stojące tutaj należały kiedyś do położonej parę kilometrów niżej wsi. Jedziemy dalej przez las asfaltową drogą 624, którą opuszczamy na kolejnym skrzyżowaniu wybierając gruntowy trakt do młyna Trånhem [8, 9,7 km]. To jedyny działający do dziś zakład wodny nad Bräkneån. Założony został najprawdopodobniej w połowie XVIII w. a jego nazwa nawiązuje do miasta Trondheim w Norwegii. Śródleśny staw. Wracamy na drogę 643 prowadzącą tutaj wśród urozmaiconego krajobrazu wąską doliną rzeczną. 

Näckahallen i rezerwat Björkeryd

Po prawej w korycie spoczywa duży głaz zwany Näckahallen (9), z którym z dawien dawna związane były rożne miejscowe przesądy. Rzeka rozlewa się dość szeroko. Podmokłe łąki i pastwiska nad jej brzegami objęte są ochroną w rezerwacie Björkeryd. [11,5 km] Centrum wsi o takiej samej nazwie. Kiedyś był to punkt przeładunku drewna z lasów Smålandu zwożonego do przystani w Järnavik. Leżał on na granicy regionu uprawnego i leśnego. Szlak prowadzi dalej ku północy boczną drogą do Örseryd. Wzdłuż drogi zachowało się kilka pasterskich bud. Dawniej trakt przedzielały liczne zagrody. Ścieżka na prawo doprowadzi do starego młyna stemplowego nad rzeką w miejscu zwanym Bårabygd. W lewo dróżka na mostek w kierunku wsi Sävsjömåla. W Örseryd [16,1 km] do 1925 roku działała fabryka dachówek przeniesiona następnie do Karlshamnu. Dzisiaj ta położona na uboczu wieś pozwala na podziwianie naturalnych krajobrazów wzdłuż brzegu rzeki. W przeszłości istniało tutaj jezioro, którego pozostałościami są podmokłe łąki nad brzegami Bräkneån. Na północ od wsi znajdują się 2 stare młyny. Do Björkeryd możemy powrócić dłuższym o kilka kilometrów wariantem przez położone na wysoczyźnie wsie Raskamåla i Svalehult. Poniżej tej drugiej w otoczonej lasem farmie przytulna kawiarenka.