Humleslingan. Północny brzeg Ivösjön. Z Näsum do Vånga i dalej do Knislinge

Wzdłuż dróg lokalnych pagórkowatym terenem na północ od jeziora Ivösjön. Trasa biegnie w pewnym oddaleniu od brzegów akwenu formującego 3 wyraźne zatoki. Przedłużeniem jest trasa przez Arkelstorp do Knislinge w pobliżu zamku Wanås.

[14 km] Näsum. Po lewej przy wjeździe stara wiejska chata kryta strzechą zwana Bravastugan (1) przeniesiona na to miejsce z okolic Sölvesborga po drugiej stronie wzgórz Ryssberget. Skromna wystawa regionalna prezentująca stare meble i przedmioty codziennego użytku.

Wizyta z przewodnikiem tylko po wcześniejszej rezerwacji. Kontakt pod telefonem: 070 225 03 36. Opłata 20 SVK umożliwia też obejrzenie pamiątkowego magazynu stacyjnego na dawnej linii Bromölla - Olofström. 

W południowej części osady przy Kyrkovägen znajduje się eklektyczny kościół parafialny z 1871 roku zaprojektowany przez Jana Eryka Söderlunda. Trójnawowe wnętrze mieści ponad 500 wiernych. W głównym ołtarzu znajduje się obraz Chrystusa na krzyżu namalowany przez estońskiego artystę Johana Kölera. Pierwotnie zdobił wnętrze szwedzkiego kościoła św. Katarzyny w Sankt-Petersburgu. Droga ku południowi obok starego budynku parafialnego biegnie w kierunku brzegów jeziora. Po prawej w dolinie Höljeån znajduje się niewysoki trawiasty pagórek Gudahagen (2) z prawie setką kamiennych menhirów z okresu wikingów. To tylko niewielka ich część w porównaniu do kompleksu, który istniał w czasach prehistorycznych. Być może był tu pogański ośrodek kultowy, miejsce ofiarne, cmentarzysko lub twierdza. Po wprowadzeniu chrześcijaństwa wzniesiono drewniany kościół, który nie zachował się jednak do obecnych czasów. Dziś corocznie odbywają się tutaj historyczne jarmarki zwane Dniami Wikingów. 

Wzgórze Gudahagen

[15 km] Za mostem na Höljeån droga w prawo do wsi Västanå z zachowanymi XVIII-wiecznymi śladami podziałów rolnych (stare kamienne murki). Przy nadal czynnym młynie z 1380 roku kamienny most łukowy. W lesie powyżej wsi odnaleźć można dawną odkrywkową kopalnię żelaza (3), w której chemik Christian Wilhelm Blomstrand odkrył kilka rzadkich minerałów z grupy fosfatów: berlinit, augelit, trolleit i attakolit. Eksploatacji zaprzestano w końcu XIX w. Nisza wyrobiska jest częściowo podtopiona. Znakowany szlak Näsumaleden prowadzi przez zalesione wzgórza do położonej nad niewielkim jeziorem osady Blistorp z kamienną kaplicą grobową na planie krzyża greckiego ufundowaną przez kupca Valentina Textoriusa. 

[17 km] Po lewej stronie pod lasem stoi malowniczy czerwony magazyn chmielu zwany Humletorkan (4). Region wokół Näsum jeszcze w latach 50-tych ubiegłego wieku miał ponad 50 farmerów uprawiających chmiel. Suszarnię zamknięto w 1959 roku. Obecnie mieści się tutaj schronisko turystyczne oraz sklep z rękodziełem. W sąsiednim Klagstorp kąpielisko i przystań.

Schronisko otwarte od maja do września. 6 pokoi z 25 miejscami noclegowymi. Wyżywienie we własnym zakresie. Na miejscu karczma. Kontakt: 045 62 01 88, 070 605 29 17, info@humletorkan.com 

Humletorkan

Wznosimy się na zalesione wzgórza Västanåberget zamykające od północy basen jeziora Ivösjön. Przecinamy pasma lasu mieszanego i łagodnie nachylonych pól uprawnych na których zachowały się jeszcze tradycyjne chmielowe tyczki. Widoki na zachodnią zatokę jeziora i masyw Vångaberget.

[23 km] Vånga. Duża wieś w otoczeniu sadów jabłkowych na północno-zachodnim krańcu jeziora Ivösjön. W lewo dalsza część pętli Humleslingan (patrz). Przy skrzyżowaniu stacja benzynowa Din-X i niewielka restauracja. We wrześniu coroczny targ dożynkowy. Powyżej drogi kościół parafialny pod wezwaniem św. Wawrzyńca (5) przebudowany gruntownie w 1867 roku. Tylko fragment południowej nawy pochodzi ze starej XIII-wiecznej świątyni. W ścianie nad ołtarzem znajduje się wielki fresk przedstawiający Przemienienie Pańskie w scenerii nawiązującej do lokalnego skańskiego krajobrazu - dzieło Pera Siegårda. W dawnych zabudowaniach młyna sklep z rękodziełem. Na przeciwległym stoku wzgórza stok narciarski z wyciągiem.

Kontynuujemy drogę na zachód.

[29 km] Arkelstorp. Osada przy dawnej mleczarni i fabryce lodów. Opisana w dwóch wczesnych powieściach Harry'ego Martinssona, który pracował na tutejszej farmie. Obecnie okolicami prowadzi szlak tematyczny Nässelslingan. W XIX w. przy drodze do Knislinge rozwijało się niewielkie uzdrowisko. W dawnym budynku łazienek dom kultury (6). Na północ od tego miejsca głazowisko Arkelstorpskumlet. 

3 km na południe wieś Oppmanna. Na wzgórzu na zachód od głównej drogi stoi kościół z połowy XIX w. z kilkoma starymi obrazami i malarską kompozycją ścienną przedstawiającą ustanowienie Eucharystii. Po wschodniej stronie wysokie wzgórze Oppmannaberget na którego stoku znajduje się zatopiony kamieniołom Gullyckeskär (7) z czerwonym głazem granitowym poświęconym królowi Oskarowi I. Dojście drogą gruntową z południowej części wsi. Na północnym skraju wsi Hammarqvist Trädgärd. Prywatny ogród z kawiarnią i galerią sztuki.

Kamieniołom granitu Gullyckeskär

4 km na północ od Arkelstorp w prawo od drogi leży leśne jezioro w dolinie Lerjevallen. Szlaki turystyczne piesze i kajakowe. Ogólnodostępne kabiny turystyczne na szlaku Skåneleden. Na pobliskim wzgórzu pozostałości po opuszczonej wsi Spångebro zwanej obecnie Döda Byn (8). Miejsce wyludniło się w wyniku wyjałowienia gleby. Mieszkańcy w większości wyemigrowali do Ameryki, ostatni zmarł w 1950 roku. Na wschód od dawnej wsi kilkusetmetrowy głęboki wąwóz zwany Kastagropen. Według legendy zbierali się tutaj partyzanci - zwolennicy utrzymania Skanii przy koronie duńskiej. Ich przywódcą był młody chłopak imieniem Lille Mats, który zasłynął jako doskonały mówca i tutaj przemawiał do swoich towarzyszy z wysokiej półki skalnej. 

[32 km] W okolicznych lasach znajdują się liczne skały i wolno stojące głazy granitowe. Pod kamieniem Stora Trued Kors z wyciętym krzyżem według starej historii pochowano zabitego w tej okolicy duńskiego buntownika. Być może jednak cios ten ma charakter naturalny. 

[34 km] Värestorp. 3 km na północ Immeln nad rozszerzającym się ku północy dużym jeziorem o tej samej nazwie. Szlak kajakowy. Ostoje ptasie na licznych wyspach.

[38 km] Duża wieś Hjärsås. Na zakręcie drogi stary ceglany kościół parafialny (9) z 1230 roku z elementami romańskimi i gotyckimi. Wzniesienie świątyni z tego materiału było w owych czasach w Skandynawii zjawiskiem dość rzadkim świadczącym o zamożności parafii lub posiadaniu możnego sponsora. Zwraca uwagę ozdobna ornamentyka z malowanej cegły i płytek ceramicznych. Na ścianie zewnętrznej znajdziemy też dziwaczny zegar słoneczny z początku XVIII w. Na cmentarzu zachowało się kilka nagrobków wykonanych z czarnego diabazu w tym uroczy nagrobek z dwoma czarnymi owieczkami. W prezbiterium podziwiać można XVI-wieczne malowidła wykonane bądź przez mistrza Michała z Jutlandii, bądź anonimowego artystę znanego z dzieł w zelandzkim kościele Vallenbaek Po triumfie reformacji zamówiono do kościoła zachowaną do dziś złoconą ambonę z napisem łacińskim "Verbum Domini manet in aeternum" (Słowo Pańskie trwa na wieki). 

[42 km] Knislinge na trasie do zamku Wanås.

    

Humleslingan. Z Bromölla do Olofström

 

Humleslingan to około 50-kilometrowa turystyczna pętla drogowa okrążająca największe jezioro Skanii - Ivösjön. Podążając tą trasą można dotrzeć do wielu pięknych krajobrazowo zakątków oraz kilkudziesięciu miejsc prezentujących bogate dziedzictwo kulturowe regionu. Krótkie piesze marszruty prowadzą w zaciszne uroczyska w głębi lasu lub nad brzegiem jeziora. Nazwa szlaku pochodzi od upraw chmielu, które kiedyś były bardzo rozpowszechnione w tutejszych wioskach. Dzisiaj choć jeszcze gdzieniegdzie ujrzymy charakterystyczne tyczki to bardziej popularne jest sadownictwo i wiosną wzdłuż drogi możemy obserwować pięknie kwitnące jabłonie. Główny wariant warto rozszerzyć o odcinki boczne umożliwiające dojazd z innych kierunków. Startujemy z Bromölla w stronę Näsum a stamtąd droga nr 116 prowadzi dalej na północ doliną Holjeån do granicy Blekinge i przemysłowego miasta Olofström znanego z fabryki Volvo i dwóch ekscentrycznych muzeów.  

[0 km] Rozpoczynamy jazdę od węzła drogowego po południowo-wschodniej stronie Bromölla zwanego też popularnie bramą Skanii (Skåneporten). Mijamy rondo na którym wybieramy drugi zjazd z drogowskazami w kierunku Näsum i Olofström. Na trasę można też włączyć się dalej na północy wyjeżdżając z centrum Bromölla ulicami Storgatan i Tians Väg.

[1 km] Po prawej malownicze uroczysko Brantahallar z mieszanym krajobrazem leśno-łąkowym i tradycyjnymi kamiennymi ogrodzeniami. Rowerem lub piechotą zwiedzić go można wzdłuż szlaku Gustavsbergsleden prowadzącego w kierunku Grödby i leśnego wału Ryssberget stanowiącego granicę między Skanią a Blekinge.

[3 km] Nogesund. Z lewej droga z centrum Bromölli. Dalej po tej stronie rozciąga się niewielkie jezioro Levrasjön o pięknej turkusowej barwie wody. Niektórzy twierdzą, że kolor ten pochodzi od złożonych na dnie kości dinozaurów. 

Za wsią Råby nad północną zatoką akwenu uroczy parking leśny z tablicami informacyjnymi.

Dawny tunel kolejowy

[7 km] Wznosimy się na zalesiony skłon Ryssberget. Na lewo od drogi ciekawe miejsce. Jest to dawny tunel wąskotorowej linii kolejowej (1) biegnącej z Sölvesborga do Olofström, jedyna taka konstrukcja w Skanii, której budowa pochłonęła ponoć bajońskie sumy. Obecnie wykorzystany skromnie przez ścieżkę rowerową. Przy dawnej linii kolejowej znajduje się drewniany budynek stacyjny z altanką i kilkoma przybudówkami zwany Barnakälla. Pełni dziś funkcje schroniska młodzieżowego. Jedną z jego atrakcji jest z pewnością domek na drzewie zbudowany na brzozie na wysokości 6 m ponad ziemią. Roztacza się z niego piękny widok na jezioro Ivösjön.

Telefon do rezerwacji: 045 63 95 45, e-mail: info@barnakalla.se 

Z tego miejsca można wędrować na wzgórze Gustavsberget (150 m npm) z doskonałym widokiem na okolice. W pobliżu ruiny dawnej karczmy przy drodze do Sölvesborga.

[9 km] Axeltorp. Koło dawnego przystanku kolejowego Ivösjön  nad płytką zarośniętą trzcinami zatoką ośrodek aktywnego wypoczynku z wypożyczalnią kajaków.

[10 km] W lewo 3,5 km szlak przyrodniczy Näsumaviksleden biegnący przez bagniste tereny w głębi zatoki pozostałe po obniżeniu lustra wody jeziora o prawie 2 m w wyniku robót hydrotechnicznych. Na dawnej wyspie Pisleö punkt widokowy.

[13 km] W lewo do wsi Näsum, gdzie rozpoczyna się kolejny odcinek pętli Humleslingan. Kontynuujemy jazdę na północ wzdłuż drogi 116. Po prawej ciągną się pasma zrębowych wzgórz Ryssberget ze starym lasem bukowym (rezerwat przyrodniczy). Jedziemy doliną Höljeån. Rzeka ta w dolnym biegu silnie meandruje. Jej brzegi porastają podmokłe lasy bagienne i olsy. W górnym biegu wody przybierają czarny kolor, co związane jest z występującym tam skalnym podłożem składającym się z prekambryjskich diabazów.

[14 km] Gonarp. Na skrzyżowaniu dróg pamiątkowy kamień. Po lewej nad rzeką Höljeån niewielka elektrownia wodna (2) wykorzystująca naturalny próg skalny o wysokości 6 m. Na drugim brzegu nieco poniżej znajdują się resztki starożytnego zamku Björkeborg, wg legendy siedziby króla Tidricha. 

[17 km] W lewo do położonej na prawym brzegu rzeki osady Östafors. Dawniej był tu duży kompleks przemysłowy obejmujący młyn, tartak, kuźnię a nawet fabrykę broni. Od 1920 do 1960 roku działała fabryka gwoździ. Dziś większość budynków jest zrujnowana a w otoczeniu powstał rezerwat przyrodniczy (3) chroniący ładny kompleks leśny na brzegach ponad bystrą rzeką.  

W Östafors jest pensjonat Vävboden - dom o długiej historii zbudowany przez bankowca Ekmana właściciela fabryki. W czasie II wojny światowej przebywali tu uchodźcy z Białorusi, Estonii i Polski. Obecnie można zamówić pokój dwuosobowy wraz ze śniadaniem na werandzie w cenie 700 SVK lub nocleg dla pojedynczej osoby za 450 SVK. W pensjonacie jest także biblioteka z książkami w kilku językach.

[20 km] Dojeżdżamy do drogi 15 prowadzącej w lewo w kierunku Olofström. Nad skrzyżowaniem efektowny skalny głaz.

[21 km] Rondo z możliwością wjazdu do wsi Jämshög (Höjdaliden - trzeci zjazd w lewo). Na wzgórzu stoi kościół (4) z 1804 roku, zbudowany na miejscu starszego, który spłonął wraz z kilkoma okolicznymi farmami rok wcześniej. Zaprojektowana przez Olofa Tempelmana przestronna świątynia z wysoką wieżą stanowiła chlubę miejscowego zgromadzenia. Oryginalnym fragmentem wnętrza jest tzw. gudmorshuset - rodzaj bocznego pomieszczenia wykorzystywanego na zgromadzenia parafialne i przyjęcia chrzcielne. To jedyne takie miejsce w całej Szwecji. Prezbiterium w odróżnieniu od nawy pomalowane jest na czerwony kolor. W ołtarzu znajduje się obraz Carla Strömberga z 1839 roku przedstawiający Chrystusa zmartwychwstałego w ognistej poświacie. Warto też obejrzeć rzeźbioną marmurową ambonę, prosty drewniany krucyfiks i figury Mojżesza oraz Jana Chrzciciela. Pamiątkowy kamień na cmentarzu przykościelnym wspomina spora listę związanych z miejscowością sławnych postaci. 

Wnętrze kościoła w Jämshög

W Jämshög urodzili się m.in. dwaj słynni szwedzcy pisarze Harry Martinsson i Sven Edvin Salje. Pierwszy z nich wcześnie osierocony przez ojca i opuszczony przez matkę stał się dzieckiem miejscowej parafii wychowując się w kilku rodzinach zastępczych. Muzeum z pamiątkami poświęconymi wczesnemu okresowi życia obu literatów znajduje się w dawnym budynku szkolnym przeniesionym na teren lokalnego skansenu. Możemy tutaj również podziwiać sklep kolonialny prowadzony przez córki Martinssona, jego kolekcję etykiet przemysłowych oraz modele statków na których pływał. Znajdziemy także pierwszy gabinet Svena Edvina Salje, piewcy szwedzkiej wsi. Z tyłu skansenu możemy też odnaleźć jego letnią chatkę znajdującą się pierwotnie w posiadłości rodzinnej na wzgórzu Hallaberget.

Muzeum otwarte jest przez cały rok. Opłata za wstęp wynosi 20 SVK. Konieczna wcześniejsza rezerwacja pod numerem telefonu: 045 44 64 53 lub 045 44 90 17. Strona web: http://www.jamshog.nu/museet/index.htm  

Willa Liljenborg

W północnej części miejscowości w niewielkim parku stoi przebudowana w ostatnich latach drewniana willa Liljenborg z 1905 roku. Odznaczała się kiedyś romantycznymi wieżyczkami flankującymi fasadę, obecnie już nieistniejącymi, nadal jednak posiada wejście obramowane  malowniczymi podcieniami. Funkcjonuje jako ekskluzywny pensjonat. 

[23 km] Wjeżdżamy do Olofström. Przed mostem na rzece po prawej nowoczesne Brocentrum wraz z informacją turystyczną i niewielkim Fordonmuseum (opis patrz).

[25 km] Centrum miasteczka. 

  

Wyspy północnego Wetteru

Największy słodkowodny archipelag w Szwecji liczący około 50 wysp oraz tysiące niewielkich szkierów został w 2004 roku uznany za park ekologiczny podlegający zarządowi Sveaskog, czyli szwedzkich lasów państwowych. Równocześnie już od lat 70-tych teren ten był chroniony jako rezerwat przyrody Norra Vättern Skärgård. W 1998 roku powstał także rezerwat Utnäset obejmujący kilka mniejszych wysp w południowej części archipelagu, a w sąsiedztwie jest także chroniony obszar Uvviken Kyrkogårdsön. Główną ideą ochronną było przeciwdziałanie niekontrolowanemu powstawaniu zabudowy letniskowej na tym obszarze. Poza dwoma niewielkimi chatkami znajdującymi się na wyspie Lilla Aspö obszar ten jest obecnie bezludny. 

Wyspy zbudowane są z granitowych skał tworzących mniejsze lub większe spiętrzenia lub charakterystyczne wygłady lodowcowe. Tu i ówdzie utrzymały się także większe płaty moreny. Tereny skaliste porastają  głównie bory sosnowe ze starodrzewem osiągającym miejscami 300-400 lat. Naturalnym czynnikiem selekcji były pożary lasów prowadzące do przebudowy i odnowienia drzewostanów. W obszarach o miąższej glebie wytworzonej na morenie pojawiają się fragmenty świerczyn, lasy liściaste z osiką, olchą i brzozą a także zarastające pastwiska. Znajdują się tutaj siedliska licznych wodnych ptaków oraz rzadkich roślin naczyniowych. Miejsce jest też doskonałe dla miłośników wędkarstwa. W wodach pływają szczupaki, okonie i sandacze a w głębinach Wetteru kryje się także tutejszy relikt pstrąg arktyczny. Wyspy są dostępne jedynie drogą wodną, jachtem bądź kajakiem. W zimie można na nie natomiast wędrować po zamarzniętym lodzie. Na kilku brzegach zorganizowane są obozowiska z miejscami do grilla oraz oczyszczanymi chemicznie toaletami. W takich miejscach przebywać można nie dłużej niż 2 noce.

Stora Röknen (1)

Najbardziej na południe wysunięta wyspa leży już poza obszarem chronionym. Obecnie jest jednak także niezamieszkana i trudno dostępna ze względu na działający tutaj poligon artyleryjski. W latach 30-tych i 40-tych miał na wyspie samotnię poeta i rysownik Folke Dahlberg i wiele jego dzieł jest inspirowanych tutejszą przyrodą. Według jego powieści Wetter (Vättern) na południowym cyplu wyspy zwanym Röknehuvud mieścił się kiedyś kamieniołom, w którym rosyjscy jeńcy wojenni wydobywali głazy służące do umocnienia Kanału Gotajskiego. Po północnej stronie wyspy znajdują się wraki czterech łodzi typu råbockar, które zatonęły tutaj w pierwszą niedzielę Adwentu w 1871 roku.

Samotny szkier Orrholmen

Lilla Röknen (2)

Położona bliżej zachodniego brzegu w okolicach Stora Koviken. Odznacza się skomplikowaną linią brzegową przypominającą nieco skaliste szkiery wybrzeża Bohuslän. Kilka przytulnych zatoczek ze skalistym dnem może służyć jako przystanie. Dwa obozowiska. Wyspa jest popularna jako kąpielisko.

Kyrkogårdsön (3)

U wejścia do głębokiej zatoki Boviken. W czasie epidemii czarnej śmierci okoliczna ludność szukała tutaj schronienia. Niestety zaraza dotarła i na wyspę dziesiątkując uciekinierów. Po tych czasach pozostał kamień pamiątkowy i mur starego cmentarza oraz oczywiście nazwa miejsca. Podobne mroczne miano noszą dwie cieśniny oddzielające Kyrkogårdsön od stałego lądu: Cieśnina Śmierci i Cieśnina Czarna, natomiast zatoka na wschodzie od charakterystycznej skalnej wysepki została ochrzczona mianem Zęba Trolla. Ponownie wyspę zasiedlili osadnicy fińscy w czasach Karola IX. Jedną z takich chat zamieszkiwał wspomniany wyżej Folke Dahlberg po roku 1946, kiedy enklawa na Stora Röknen została zaanektowana przez wojsko.

Stora Aspön (4)

Największa wyspa w obrębie ekoparku porośnięta jest prawie w całości lasem z przewagą świerka. W środku znajduje się niewielkie jezioro Aspetjärn. 25 km ścieżek turystycznych, przystanie i zagospodarowane obozowiska. Widoki na labirynt wysepek i skał tworzących archipelag. 

Wśród wysp archipelagu

Lilla Aspön (5)

Nieco mniejsza od poprzedniej i położona bliżej zachodniego brzegu. Jest za to wyspą z dość wysokimi wzgórzami dochodzącymi do 140 m npm (około 50 m ponad taflę jeziora). Rzeźba jest dość urozmaicona - znajdziemy tu liczne ściany skalne, głębokie wąwozy i wzniesienia porośnięte borem sosnowym. Szlak o długości 5 km

Grönön (6)

Na tej okrągłej wyspie z dużymi połaciami lasu świerkowego oraz zarośli brzozowych jest doskonałe kąpielisko oraz jedyna w archipelagu przystań przystosowana dla osób niepełnosprawnych ruchowo. Z Askersundu dociera tu statek wycieczkowy Wettervik    

  

Söderköping część 2

SÖDERKÖPING [] / 7,0 tys. mieszkańców

Mangelgården to jedno ze starszych a przy tym jedno z ładniejszych schronisk turystycznych w Szwecji. Mieści się w obrębie niewielkiego miejskiego skansenu w starym domu mieszczańskim z końca XVIII w. Do miasta jest stąd krótki spacerek wzdłuż Skönbergagatan. W dwupiętrowym budynku można wynająć pokoje 2-6 osobowe. Dostęp do kuchni, pralni i suszarni. W lecie możliwość zamówienia śniadania. Łazienki na korytarzu. Dwójka w cenie 600 SVK. Dodatkowa opłata za sprzątanie 200 SVK. Po drugiej stronie wzgórza z drewnianym wiatrakiem jest kemping Korskullen, gdzie znajdziemy recepcję schroniskową. Można tu wynająć także drewniany domek wakacyjny. Najtańszy dwuosobowy w cenie 500-540 SVK (w zależności od sezonu). Są też domki rodzinne - trzyosobowe z węzłem sanitarnym (750-850 SVK) oraz znacznie większy dwupokojowy z 8 miejscami noclegowymi (1050-1400 SVK). Kilkadziesiąt miejsc biwakowych z dostępem do energii elektrycznej. Darmowe prysznice, toalety i pralnia. Na miejscu kawiarnia i stołówka. Telefon w sprawie rezerwacji: 012 12 16 21, e-mail: korskullen@soderkopingscamping.se. Atutem tej lokalizacji jest z pewnością bliskość miasta, natomiast pewną niedogodnością hałas dobiegający od głównej ulicy, która znajduje się na zapleczu. 

Schronisko Mangelgården

Inny kompleks noclegowy Skeppsdockan znajduje się na północnych peryferiach miasteczka u podnóży Ramunderberget. Jest tutaj zdecydowanie ciszej, ale wycieczka do miasta trwa trochę dłużej i wymaga przekroczenia mostu na ruchliwej trasie. Jadąc od strony miasta należy na węźle Klevbrinken zjechać w prawo a następnie udać się w lewo pod wiaduktem zgodnie z drogowskazami. Obiekt leży bezpośrednio nad Kanałem Gotajskim. Zgodnie z nazwą budynki pełniły kiedyś rolę stoczni śródlądowej. W schronisku jest 7 pokoi (dwu-, trzy- i czteroosobowe) ze wspólną kuchnią oraz łazienką i toaletą osobną na każdym piętrze. Na miejscu wypożyczalnia kajaków i rowerów. Cena za dwójkę 600-640 SVK w zależności od sezonu. Nocleg dla jednej osoby w takim pokoju kosztuje 500 SVK. Istnieje możliwość zamówienia rannego posiłku, ale w stołówce Korskullen po drugiej stronie miasta. Obok schroniska jest też niewielkie pole biwakowe z dostępem do kuchni, toalety i pryszniców oraz stanowiskami z energią elektryczną. Nocleg kosztuje tutaj 260-290 SVK w zależności od sezonu. Kontakt pod telefonem: 012 12 16 30 lub mailowo: skeppsdocksn@soderkopingscamping.se. Miejsca w obu ośrodkach zarezerwować można również za pośrednictwem strony internetowej: http://www.soderkopingscamping.se  

INFORMACJA TURYSTYCZNA: Stinsen, Margaretegatan 19, 61480 Söderköping. Telefon: 012 11 81 60, e-mail: turistbyran@soderkoping.se, strona www: http://www.visitostergotland.se/soderkoping    

Przez lasy Tiveden nad jezioro Unden

Górzysty obszar położony pomiędzy północnym Wetterem a jeziorem Wener zajmuje starodawna puszcza Tiveden będąca umowną granicą pomiędzy Szwecją Środkową i Południową, czyli przemysłowym Bergslagenem i rolniczą Västergotlandią. Zgodnie ze swoją nazwą określającą nordycki las boga Tyra puszcza długi czas była praktycznie bezludna i dopiero w XVII wieku sprowadzono tutaj pierwszych fińskich osadników. Do dzisiaj jest to teren słabo zaludniony, pełen uroczych zakątków zamieszkiwanych przez wiele dzikich zwierząt: jeleni, łosi, bobrów, saren, ale też wilków i rysiów. W osadach zachowały się resztki starej architektury wiejskiej a także nieliczne młyny i zakłady hutnicze. Z okolic Olshammar trasa biegnie leśnymi bezdrożami, najpierw drogą szutrową do wzgórz Getaryggen, a potem boczną szosą asfaltową do wsi Tived nad otoczonym lasami dużym i krystalicznie czystym jeziorem Unden. Zbaczając z trasy można też zwiedzić park narodowy Tiveden. 

Z Olshammar należy wrócić się około 2 km wzdłuż drogi 49 na północ do miejscowości Aspa. Tam skręcamy w lewo za drogowskazem w kierunku Fagertärn.  W podobnym kierunku równolegle do trasy samochodowej zalesionymi wzgórzami prowadzi kilkudziesięciokilometrowy szlak Munkastigen - dawna droga mnichów wędrujących z klasztoru Ramundeboda w kierunku jeziora do położonych na drugim brzegu na południu domów zakonnych w Vadstena i Alvästra.

[1 km] Algrena. Most na rozlanej rzece Aspaån. W 1692 roku otwarto tu niewielki zakład metalurgiczny związany z dworem w Aspa. Zachowało się duże drewniane koło młyńskie. Od mostu na południe można dojść leśnym duktem do szlaku Munkastigen biegnącego nasypem dawnej kolejki wąskotorowej nad jeziorem Södra Asplången.

Droga zagłębia się w lesie mijając po prawej niewielkie jezioro Rösjön. Nad jego brzegiem istniała kiedyś pionierska fińska osada. 

Lilie wodne z jeziora Fagertärn

[6 km] 2 km na południe podpiętrzone jezioro Fagertärn (1). Rezerwat przyrody. Na powierzchni akwenu w miesiącach letnich pływają osobliwe czerwone kwiaty. Stanowią one rzadką odmianę dość pospolitego w szwedzkich jeziorach białego grzybienia wodnego (lilii wodnej) Nymphaea alba. Według legendy ich zabarwienie powstało z krwi niewinnej córki rybaka, która popełniła samobójstwo nie chcąc być zaślubiona wodnemu bożkowi. W rzeczywistości jest to lokalna mutacja genowa. Odkryte w połowie XIX wieku przez botanika Bernarda Kjellmarka szybko zostały objęte ochroną. Obecnie podobne kwiaty spotyka się też w niektórych innych jeziorach regionu Tiveden. 

[9 km] W pobliżu małego stawu o fińskiej nazwie Läppapus znajdują się największe w Tiveden groty o nazwie Vargaklämman. Tworzą one malowniczy labirynt skalny pełen wielkich głazów. Do wnętrza prowadzi 8 otworów. W przeszłości miejsce stanowiło pułapkę w którą zaganiano wilki.  W rozpadlinach skalnych śnieg i lód utrzymuje się często nawet i do sierpnia. Można stąd rozpocząć wędrówkę do położonej wysoko na grzbiecie starej fińskiej osady Stora Ykullen (2), gdzie zachowały się resztki dawnych stodół.

[11 km] Znad brzegu śródleśnego jeziora Bosjön wznosi się wyraźny grzbiet ozu Getaryggen (3) długości około 1 km. W odróżnieniu od wielu podobnych form tego typu w tym regionie nie został rozmyty przez fale morza yoldia stąd zachował wyraźne, miejscami skaliste krawędzie. Rezerwat przyrody. Bory sosnowe. Granica między regionami Närke i Västergotland. 

[12 km] Osiągamy poprzeczną drogę asfaltową, którą w lewo.

[14 km] W lewo droga wzdłuż zachodniego brzegu jeziora Bosjön w kierunku Dammtorp. Niewielki skansen (4) z kilkoma obiektami pochodzącymi z regionu. W sierpniu odbywa się tutaj festiwal regionalny połączony z pokazami rozmaitych rzemiosł. 

2 km w bok od drogi na południowym brzegu jeziora Bosjön znajduje się centrum relaksacyjne Rödjorna prowadzone przez holenderkę Annemiek Selter i praktykujące terapię metodą zen. Jest tu również pensjonat B&B z pokojami dwu- i trzyosobowymi (cena za dwójkę 700 SVK) oraz dwoma domkami do wynajęcia na tydzień. W pobliżu jest interesujący kamienny krąg oraz używana do medytacji "spirala życia". Kontakt telefoniczny: 073 975 10 97. E-mail: info@retraite-zweden.com

Kamienny krąg w Rödjorna

[16 km] Samfallet. Po minięciu malowniczego jeziorka (odrestaurowany młyn z XVIII w. osiągalny ścieżką na prawo) w lewo odbija droga do Tivedstorp i parku narodowego Tiveden. W znajdującej się na północy miejscowości Sävsjöfallet można przenocować w tradycyjnych fińskich ziemiankach z piecykiem na środku zwanych kolarkoja. Kawiarnia i miejsce do grilla.

[19 km] Przy ceglanym budynku szkoły (wystawa lokalnej sztuki) skrzyżowanie dróg na terenie wsi Tived zwanej też obecnie Sannerud. Zabudowa ciągnie się ku południowi na wyższej terasie ponad jeziorem Unden. W sierpniu odbywa się tutaj tradycyjny targ. Malownicza aleja prowadzi przez wieś w kierunku murowanego kościoła (5) zbudowanego przez miejscową społeczność w 1847 roku w rekordowym czasie 7 tygodni. Wnętrze w morskiej zieleni rozświetla kolorowy witraż przedstawiający Chrystusa wśród wiernych. Warto też zwrócić uwagę na cenny prospekt organowy z fasadą pochodzącą z kościoła w Viby. Rozległy cmentarz obniża się w kierunku brzegu jeziora.

Jesienny Tived

Jakieś 2 km na północ od skrzyżowania przy szkole za osadą samotniczą Baggekärr w lesie sosnowym znajduje się kemping Tiveden. Na tym dużym obszarze przenocować możemy we własnym namiocie, przyczepie kempingowej lub kamperze albo wynająć drewniany domek. W recepcji kiosk z artykułami spożywczymi, wypożyczalnia kajaków i sprzętu sportowego. Przejażdżki na koniach. Dostępne boisko do piłki, badmintona, boule. Nad jeziorem plaża i drewniany pomost. Miejsca do grilla oraz sauna w beczce (500 SVK za 3 godziny, max 10 osób). Miejsce kosztuje 180-200 SVK w zależności od sezonu, nocleg w domku kempingowym w zależności od standardu od 250 SVK (dwuosobowy bez energii elektrycznej) do 750 SVK (6-osobowy z kuchnią i węzłem sanitarnym). Dodatkowe opłaty za sprzątanie przed wyjazdem. Kontakt pod telefonem: 058 447 40 83 lub mailowo: info@campingtiveden.se. Rezerwacja możliwa także przez stronę www: http://www.campingtiveden.se