Jönköping część 3

JÖNKÖPING [0 km] / 84,5 tys. mieszkańców

Teoretycznie Jönköping może pochwalić się najstarszym w Szwecji dokumentem lokacyjnym (nadanym 18 maja 1264 roku przez króla Magnusa III Lådulasa), ale po średniowiecznej zabudowie nie pozostało w zasadzie nic, bowiem stare miasto doszczętnie spalili Duńczycy w 1612 roku. Podobnie do naszych czasów nie dotrwał dawny zamek, którego budulec posłużył do wzmocnienia brzegów jeziora Wetter. Na miejscu grodu znajduje się dzisiaj park miejski. Większość lewobrzeżnej starówki to jednolita w charakterze zabudowa z czerwonej cegły charakterystyczna dla XIX-wiecznych centrów przemysłowych. Miasto składa się jednak z dwóch równorzędnych ośrodków (Gamla Stan, Nya Stan) oddzielonych niewielką rzeką Tåbergsån i jeziorem Munksjön. Dzisiejszą wizytówką Jönköpingu są nowoczesne inwestycje nad brzegiem wspomnianego akwenu. W 2006 roku oba brzegi połączył wiszący most Munksjöbron (1) o długości 260 m. Szczególnie pięknie prezentuje się on nocą, kiedy maszty oświetla fioletowe fluorescencyjne światło. 

Most na jeziorze Munksjö

Na wschodnim cyplu w 2011 roku stanęło "biało-czerwone" Centrum Kultury Spira (2) zaprojektowane przez znanego szwedzkiego architekta Gerta Wingårdha. Wewnątrz mieści się sala koncertowa i teatralna oraz restauracja prowadzona przez znanego w Szwecji kucharza Tommy'ego Myllymäki. Obok rozbudowuje się nowoczesne osiedle mieszkaniowe zwane Kålgård. Po przeciwległej stronie jeziora wzrok przyciąga gmach mieszczący administrację sądową (Domstolsverket) oraz kompleks budynków Akademii Handlowej. Na południu strzelają w niebo wysokie kominy zakładów papierniczych. Wokół jeziora prowadzi 5-kilometrowa ścieżka zdrowia (Hälsans Stig) doskonałe miejsce na poranny jogging albo dłuższy popołudniowy spacer.

Najbardziej ruchliwą częścią miasta są bulwary przy kanale portowym łączącym jezioro Munksjön z Wetterem. Wybetonowane nabrzeża są ulubionym miejscem do przesiadywania w czasie wolnym od pracy. Jest tu również ogródek kawiarniany Biskopsbrygga oraz futurystyczna rzeźba z drewna z zapisem 700-letniej historii Jönköpingu. Tradycyjny most z drewnianych belek zwany Vindbron spina oba brzegi kanału. Pierwotnie był mostem zwodzonym, stąd na jego środku stoi niewielka kamienna budka dróżnika. Zaraz przy jego wschodnim przyczółku zwraca uwagę czerwona fasada Stora Hotell (obecnie należącego do sieci Elite, 3). Imponujący jak na owe czasy budynek powstał w 1860 roku w stosunkowo niewielkim miasteczku, ale znajdującym się mniej więcej w połowie drogi pomiędzy Sztokholmem a Kopenhagą, a więc jak najbardziej dogodnym na nocleg. Z tego względu przybytek ten odwiedziło wielu szwedzkich królów. Na pierwszym piętrze mieści się elegancka jadalna sala lustrzana o powierzchni 300 metrów kwadratowych ze staroświeckimi lampionami i czerwonymi storami w oknach. Po raz pierwszy wprowadzono tutaj w Szwecji zwyczaj przygrywania do posiłku, stąd po obu stronach znajdują się balkony dla orkiestry. 

Główny Hotel Elite Stora Hotellet

Na północ od hotelu dojść można do niewielkiej, ale ruchliwej mariny jachtowej (4) nad brzegiem Wetteru. Obecnie jest to głównie gastronomiczne eldorado z licznymi tawernami i budkami pełnymi fast-foodów. Na nabrzeżu nie cumuje już niestety staroświecki statek wycieczkowy M/S Nya Skärgården, który kursował na wyspę Visingsö. Popłynął na zachód do Göteborga. Można natomiast przejść się wzdłuż falochronu, aby obejrzeć panoramę miasta od strony jeziora oraz wysokie brzegi południowego Wetteru.  Na północy jest tylko woda. Jezioro jest na tyle długie, że przeciwległego krańca nie widać.

Po drugiej stronie Hamnkanalen przejdziemy przez miejski ogród zwany Rådhusparken. Środek skweru zajmuje klasyczna fontanna z klombem i kilkoma rzeźbami, np. klasycznym popiersiem  mało znanego w Polsce pisarza Viktora Rydberga urodzonego w Jönköpingu, autora m.in. romantycznej noweli Singoalla o miłości rycerza do cyganki. Największa awantura była jednak o stary pień drzewa, który przekształcono w nieco kiczowatą rzeźbę przedstawiającą chatkę Baby Jagi albo mieszkanie znanego nam z kreskówek Żwirka i Muchomorka. Chyba jeszcze stoi. Za parkiem są dwie reprezentacyjne rezydencje zbudowane mniej więcej w podobnym czasie w końcu XIX w. a mieszczące dziś ważne placówki administracyjne. Na osi spacerowej jest potężny nowy Ratusz (5) z białą fasadą, zajmujący cały kwartał zabudowy. Do dziś mieści się tutaj większa część biur magistrackich, niektóre oddziały przeniesiono tylko do nowszego gmachu Juneporten przy dworcu kolejowym. 

Ratusz miejski

Mniejsza Läns Residenset (6) stoi przy Skolgatan 5 i jak sama nazwa wskazuje jest siedzibą gubernatora okręgu. Pałac ten przylega od północy do dużego kompleksu Per Brahe Gymnasiet (7) - jednej z najbardziej prestiżowych szkół średnich w mieście, a nawet w całej Szwecji z własnym gabinetem osobliwości biologicznych, niedostępnym jednak dla zwykłego zwiedzającego. Na zachodnim frontonie szkoły jest płaskorzeźba z trzema historycznymi datami. W 1283 roku mniej więcej w tym miejscu mnisi z zakonu franciszkanów założyli klasztor, który stał się zaczątkiem późniejszego zamku i osady. W 1612 roku wielki pożar przyczynił się do całkowitej zmiany układu osadniczego, ponieważ po drugiej stronie rzeki Tåbergsån powstało Nowe Miasto. Wreszcie w 1913 roku zbudowano szacowną szkołę. CDN