Ystad część 4

YSTAD [0 km] / 18,3 tys. mieszkańców

Ze stacją kolejową i głównym przystankiem autobusowym bezpośrednio sąsiaduje niewielki plac zwany Sankt Knuts Torg. W jego północnej pierzei wyróżnia się nowoczesna ceglana siedziba Muzeum Sztuki (1) mieszcząca również biuro informacji turystycznej. Na murze znajduje się sugestywny relief przedstawiający konny zaprzęg z grupą muzykantów. Rzeźby znajdują się też na skwerze przed wejściem, tam gdzie latem pojawia się kolorowy kwietnik przedstawiający flagę Skanii: żółty krzyż na czerwonym tle. W 1936 roku zorganizowano w Ystad wystawę poświęconą sposobom spędzania wolnego czasu. Podziwianie dzieł sztuki miało być jednym z tematów ekspozycyjnych i w tym celu powstał funkcjonalistyczny gmach (w tym czasie zbudowano też charakterystyczną halę sportową zwaną Bollen [2] stojącą do dziś na skraju starówki przy Jennygatan 6). Muzeum gromadzi dzieła lokalnych artystów duńskich i szwedzkich "od Bornholmu po Löderup" i to raczej sztukę współczesną - jest to więc zatem kolekcja głównie dla koneserów.  

Muzeum otwarte jest od wtorku do piątku od 12 do 17, w weekendy krócej do 16. Cena biletu 40 SVK, w piątki wstęp wolny. Istnieje możliwość zakupu biletu łączonego z muzeum klasztornym za 60 SVK. Tel: 041 157 72 85, e-mail: konstmuseet@ystad.se  

Pokój jadalny w Muzeum Charlotte Berlin

Bardziej ciekawe dla przeciętnego turysty będzie zapewne Muzeum Charlotty Berlin (3) prezentujące zbiór rozmaitych bibelotów, które w ciągu życia zgromadziła ta córka miejscowego urzędnika. Mieści się ono w parterowym żółtym domku przy Dammgatan 23. W muzealnym sklepie można nabyć sobie jakąś staroświecką pamiątkę. 

Otwarte w sezonie od 22 czerwca do 23 sierpnia. Zwiedzanie o pełnych godzinach od 11 do 16 we wszystkie dni tygodnia. Wstęp 50 SVK. Dzieci do 16 roku życia gratis. E-mail: charlotte.berlins.museum@gmail.com 
Główną drogą biegnącą z portu do rynku jest elegancka Hamngatan. Już w średniowieczu był to najważniejszy handlowy szlak osady. W Ystad mówi się przecież, że "wprawdzie to ziemia zrodziła człowieka, ale morze zrodziło miasto". Handel bałtycki z niemieckim Stralsundem przez wiele lat był filarem dobrobytu mieszkańców. W osi Hamngatan widać wysoki elewator stojący przy zachodnim nabrzeżu, ale ulicę otaczają głównie XIX-wieczne reprezentacyjne kamienice. Z 1814 pochodzi budynek hotelu Continental (4) - jednego z najstarszych w całej Szwecji, powstałego na fundamentach dawnej komory celnej. Sąsiedni niski Gosselmanska Huset (5) wzniesiono w 1765 roku i mieściła się tam kiedyś szkoła podstawowa. Po północnej stronie rynku przedłużeniem Hamngatan jest niewielki urokliwy zaułek Garvaregränd. Prowadzi on do kompleksu domów z pruskiego muru otaczającego niewielki placyk Tvättorget. Kiedyś w tym miejscu znajdowało się rozlewisko rzeki Vassaån a brzegi służyły jako miejska pralnia. W stawie pławiono też konie. Najstarsza jest dawna apteka miejska (Apotekgården) - obecnie sklep i galeria ceramiki artystycznej, obok stoi dom Jensa Jacobsena (6) do dziś pełniący funkcje warsztatu rzemieślniczego. W sąsiednim domu funkcjonował pierwszy w Szwecji prywatny bank Skånska Privatbanken. Łagodny łuk położonego dalej Garvarehuset wyznacza dawne koryto rzeczne. W zabytkowym domu mieści się obecnie niewielkie Frivillige Berningcorpsmuseum (7) pokazujące eksponaty związane ze strażą pożarną, głównie hełmy i narzędzia gaśnicze. Co ciekawe towarzystwo strażackie pełni dziś role czysto reprezentacyjne, między innymi organizuje wycieczki po mieście dawnym beczkowozem.  
Tylko w lecie od 22 czerwca do połowy sierpnia. Czwartki 12-16, soboty 11-15. Wstęp wolny. Strona web: http://www.ystadsfbc.se 
Ukwiecony zaułek prowadzi w okolice największej atrakcji turystycznej miasta - dawnego klasztoru franciszkańskiego od koloru habitów braci zwanego Gråbrödra Klostret (8). Zgromadzenie ufundował w 1267 roku rycerz Holmger wraz ze swoją żoną Katarzyną. Funkcjonowało w tym miejscu ponad 250 lat aż do okresu reformacji, kiedy to mnisi zostali wygnani z miasta. Opactwo było później wykorzystywane w kilku celach. Prowadzono tu kolejno miejski szpital, browar i spichlerz. Część budynków uległa zawaleniu w XVII w. a kilkukrotnie bliska była decyzja o zburzeniu całego zrujnowanego kompleksu. Od 1907 roku zespół klasztorny jest już pod ochroną miejscowego towarzystwa zabytków. Dzięki temu do obecnych czasów zachował się najstarszy klasztor katolicki w Szwecji i jednocześnie drugi pod względem znaczenia po opactwie św. Brygidy w Vadstenie. Wewnątrz zorganizowano placówkę muzealną ukazującą życie za klauzurą i całą historię miejsca. Wokół budowli urządzono piękne ogrody, sady, herbarium oraz staw z kaczkami - miejsce to jak najbardziej zaczęło się kojarzyć z południowymi krajobrazami. Także i dawny wewnętrzny wirydarz przekształcono w ogród różany. Najnowszą atrakcją jest ogród piwonii. Rdzeń klasztoru stanowi gotycki kościół pod wezwaniem św. Piotra. Mury nawy są najstarszą zachowaną częścią całego założenia, nieco młodsze jest prezbiterium oraz kaplice boczne. Wnętrze odznacza się doskonałą akustyką z charakterystycznym pogłosem, stąd często urządzane są tutaj koncerty. Wystrój jest skromny. Większość starych artefaktów znajduje się w Muzeum Historycznym w Lund. Na uwagę zasługuje jedynie kamienna chrzcielnica z XIV w. oraz ślady gotyckich malowideł ściennych.  
Muzeum klasztorne otwarte jest od wtorku do piątku w godzinach 12-17, w weekendy 12-16. W sezonie letnim w tygodniu dłuższe godziny otwarcia (Pn-Pt 10-17). Wstęp 40 SVK, w okresie od października do marca w piątki wstęp wolny. Możliwość wykupienia karnetu za 60 SVK umożliwiającego także wejście do Muzeum Charlotty Berlin. Kontakt pod tel: 041 157 72 86, e-mail: klostret@ystad.se 

Absyda kościoła św. Piotra w kompleksie klasztornym franciszkanów

W pobliżu kompleksu klasztornego stoi niepozorny budynek z pruskiego muru, który został przeniesiony na to miejsce ze Stora Östergatan. Ta dawna siedziba burmistrza pełniła także później funkcję wytwórni zapałek. Z klasztorem franciszkanów związany jest także stary ceglany gotycki dom stojący na rogu Stora Norregatan i Sladdergatan. Od nazwiska właścicieli, wpływowej rodziny szlacheckiej nosi nazwę Brahehus (9). Charakteryzuje go zdobny ceglany szczyt z ornamentami typowymi dla budownictwa końca XV w. Według legendy dom był połączony podziemnym tunelem z siedzibą mnichów, a przejście to wykorzystywała pobożna Barbara Brahe, chcąc potajemnie skomunikować się z władcami klasztoru lub odwiedzić grób ojca. Po przeciwległej stronie skrzyżowania zwraca uwagę pięknie zdobiony dom szachulcowy należący kiedyś do burmistrza Hansa Raffna. Potocznie nazywa się go Änglahuset (10) a jego cechą charakterystyczną są rzeźbione anioły, fantastyczne postacie i girlandy w ramach okien. W pobliżu na rogu Lilla Norregatan stoi niebieski dom (11), w którym w końcu XIX w. przez kilka miesięcy mieszkał August Strindberg. Dziś mieści się tutaj redakcja miejscowej gazety Ystad Allehanda. Udając się Stora Norregatan ku północy dotrzemy do miejsca, gdzie znajdowała się dawniej północna brama miejska. Średniowieczne mury praktycznie się nie zachowały, ponieważ już w XVIII w. zostały zastąpione przez umocnienia ziemne. Dziś w ich północno-zachodnim fragmencie założono park miejski i cmentarz.