Visingsö część 2

Już zbliżając się promem do wyspy widać na jej wschodnim brzegu pierwszą turystyczną atrakcję. Zamek o nazwie Visingsborg (1) rozpoczął wznosić w drugiej połowie XVI w. wpływowy możnowładca szwedzki Per Brahe starszy, który przez wiele lat pełnił prestiżowy urząd królewskiego seneszala (riksdrots) i uważany był za drugą osobę w państwie. Twierdza stanowiła centrum klucza dóbr a wraz z Brahehus i Västanå Slott na wschodnim brzegu jeziora tworzyła symboliczny trójkąt składający się na magnackie państwo w państwie, coś co w Rzeczpospolitej Obojga Narodów zwykło się nazywać ordynacją. Założenie architektoniczne powstało na miejscu trzech średniowiecznych wiosek: Husaby, Vallby i Ströja. Na potrzeby rezydencji zaadaptowano też pobliski kościół znajdujący się w tej ostatniej. Budowlę na planie kwadratu otaczała głęboka fosa z murem oporowym. Kamienny budulec w pierwszym etapie pochodził z rozbiórki skasowanego klasztoru cystersów w Alvästra. Za rządów syna - Magnusa Brahe powstało najbardziej reprezentacyjne skrzydło południowe. W skrzydle wschodnim znajdowała się kuchnia oraz pomieszczenia gospodarcze, najpóźniej wzniesiono część północną z pokojami dla służby. W tym czasie zamek posiadał sześć wież nakrytych pozłacanymi spiczastymi hełmami. Wewnątrz znalazła miejsce bogata biblioteka a familia Brahe utworzyła na miejscu ośrodek wydawniczy z własną manufakturą papieru. W fortecy stacjonowała także prywatna armia licząca ponad 600 żołnierzy. W sąsiedztwie powstały stawy rybne, ogrody i sady, Cały ten przepych wydaje się dzisiaj niezbyt realny, ponieważ z pierwotnej budowli zachowały się smutne resztki. W latach 1716-18 w zamku umieszczono rosyjskich jeńców wojennych. Było to już po parcelacji dóbr, która nastąpiła po bezpotomnej śmierci ostatniego z rodu Pera Brahe młodszego. Bogate wyposażenie wnętrz z licznymi dziełami sztuki zostało wtedy sprzedane - część znalazła miejsce w pałacu Skokloster, niektóre artefakty znajdują się w muzeach w Sztokholmie i w Jönköpingu. Według ówczesnych relacji to Rosjanie zaprószyli ogień i forteca spłonęła doszczętnie grzebiąc pod zgliszczami wielu internowanych. Dziś zachowały się wały ziemne wzmocnione kamiennymi kazamatami oraz pozbawiony dachu budynek południowego skrzydła z charakterystycznym ząbkowanym szczytem. W sierpniu zamek jest areną średniowiecznego turnieju Tornerspel z pokazami fechtunku, występami trup teatralnych, kuglarzy i kiermaszem tradycyjnych wyrobów. Poniżej fortecy jest kamienna przystań, dziś używana raczej okazyjnie, brzegi służą jako popularna plaża. Dzisiejsza przystań promowa leży nieco na południe od twierdzy. Znajduje się tu restauracja i bar rybny, informacja turystyczna, wypożyczalnia rowerów i postój konnych omnibusów. 

Posępne ruiny zamku Visingsborg

Na południe od przystani rozciąga się największy na wyspie las dębowy o powierzchni 360 hektarów. Już hrabiowie Brahe zaczęli planowo zalesiać wyspę, regularną plantację założono jednak w 1832 roku, aby zapewnić dostawy drewna dla floty. Z dębów pochodzących z Visingsö stworzono kilka replik dawnych statków, rekonstruowano też kadłub słynnego okrętu Vasa. W 2015 roku szkwał o nazwie Egon uczynił duże spustoszenia w drzewostanie. Udając się na południe starą drogą zwaną imieniem królewskiego infanta Karola XV zobaczymy miejsca po wiatrołomach. W zachodniej części lasu w pobliżu pensjonatu Visingsö rośnie potężny Kungseken (2) o prostym wysokim pniu i szerokiej koronie. To jeden z najpiękniejszych okazów nie tylko na wyspie, ale i w całej Szwecji. Na skraju lasu znajduje się niewielki ogród botaniczny (3) z kolekcją ziół nawiązujący do założeń agrarnych hrabiów Brahe. W latach 1836-64 próbowano na wyspie Visingsö hodować jedwabniki. Rocznie zbierano około 25 kg kokonów. Z tego czasu zachowało się kilkanaście zdziczałych morw. 

Nagrobek Pera Brahe i Krystyny Stenbock

Przy wspomnianym ogrodzie botanicznym stoi kościół zwany Brahekyrka (4) przekształcony ze średniowiecznej wiejskiej świątyni. Najstarszym elementem budowli jest romańska wieża do której dobudowano w XVII w. nowy korpus nawowy. Wejście ozdabia barokowy portal z herbami hrabiów Brahe oraz Stenbocków, wzmianka o fundatorach znajduje się także w sentencji umieszczonej na szczycie wieży. Znajduje się na niej także zegar z carillonem, natomiast większe dzwony umieszczono na stojącej wolno dzwonnicy. W kościele pochowano 6 członków familii, tylko ostatni z rodu książę Per Brahe młodszy spoczął w Östra Ryd w Upplandii. Wnętrze jest bogato zdobione i stanowi swoistą kolekcję pamiątek o charakterze sakralno-patriotycznym. Piękna intarsjowana ambona sąsiaduje z drewnianymi figurami świętych, wizerunkami rycerzy i malowanym drzewem genealogicznym rodziny Brahe. W prezbiterium znajduje się renesansowy ołtarz z obrazem Zwiastowania. Na filarach zawieszono bogato zdobione srebrne tarcze a w gablotach znajdują się emalie oraz złote naczynia liturgiczne. Ściany i sklepienia ozdobił sprowadzony ze Śląska malarz Johan Werner. W kaplicy sepulchralnej książąt Brahe zwraca uwagę olbrzymi pomnik nagrobny z rzeźbami Pera starszego i Krystyny Stenbock w naturalnej skali. Piękne rzeźbione drzwi do zakrystii pochodzą ze średniowiecza. Kościół otacza niewielki cmentarz. 
Na północ od niego stoją dwa budynki z pruskiego muru zwane Kungsladugårdarna (5). Stodoły te zbudowane zostały przez królewskiego intendenta w latach 30-tych XVIII wieku według niepisanej tradycji przy udziale jeńców rosyjskich. Dziś wykorzystuje się to miejsce jako garaż dla dorożek remmalagen CDN