Dwie drogi z Åhus do Kristianstadu

 

Z Åhus do Kristianstadu można dojechać na dwa sposoby okrążając z jednej lub drugiej strony płytkie położone w kryptodepresji jezioro Hammarsjön. Trasa zostanie opisana jako pętla o łącznej długości 32 km. Wspomniany przybrzeżny akwen stanowi centrum szwedzkich "żuław", czyli regionu zwanego Kristianstad Vattenriket. Liczne ptasie kolonie. Kilka wież obserwacyjnych. Blisko drogi leży najniższy punkt lądowy w kraju powstały po osuszeniu dawnego dna jeziora. 

[0 km] Od ronda Norra Rondellen w Åhus jedziemy na północ wzdłuż Kristianstadsvägen drogą nr 118.

[6 km] Rinkaby. Kościółek wiejski o romańskim rodowodzie. Na sklepieniu nawy i prezbiterium malowidła autorstwa mistrza z Vittskövle przedstawiające m.in. historię wygnania pierwszych rodziców z raju. Świadectwem szwedyfikacji obszaru po pokoju w Roskilde (1658) jest monogram króla Karola XI umieszczony na szczycie ołtarza. Na południowej ścianie wisi osobliwy zegar astronomiczny stworzony według średniowiecznego przekonania o Ziemi jako centrum wszechświata. Na wschód od Rinkaby rozciąga się dawny poligon wojskowy i lotnisko (1). Odbywały się tutaj wielkie festiwale harcerskie, m.in. 22 Światowe Skautowe Jamboree w 2011 roku z udziałem grupy rockowej The Europe oraz piosenkarki Kate Ryan.

Z wiaduktu kolejowego tuż za wsią widok na rozlewiska jeziora Hammarsjön oraz wieżę kościoła Gustawa Adolfa. Przy warsztatach mechanicznych Herkules można skręcić w lewo na starą drogę prowadzącą do Viby skrajem podmokłych łąk z rezerwatem przyrody. 

Vibyholm

[10 km] Vibyholm. Wioska bociania z kilkunastoma gniazdami. W centrum kościół (2) z wysoką kamienną wieżą. W 1778 roku z inicjatywy miejscowych rojalistów został nazwany imieniem nowo narodzonego następcy tronu Gustawa Adolfa IV. Do średniowiecznego korpusu dobudowano w 1822 roku boczną nawę w której znajduje się drugi chór organowy. W prezbiterium ołtarz z obrazem przedstawiającym Chrystusa stojącego przed Piłatem. Na szczycie monogram króla Karola XI. Na sklepieniu stare malowidła ścienne wykazujące podobieństwo stylowe do tych z kościoła w Everlöv pod Lundem.

[11 km] Po prawej Håslöv druga część wsi Viby. Za torami kolejowymi na południe dotrzeć można do dwóch rezerwatów przyrody położonych nad jeziorem Hammarsjön. Oprócz pospolitych bocianów obejrzeć tu można czajki a także rozmaite gatunki bekasowatych z emblematycznym rycykiem na czele. W lewo (parking) Herkules (3) z dawną wyspą Rinkaby Holme wśród bagnistych rozlewisk. Wieża widokowa z wystawą poświęconą przyrodzie i gospodarce rolnej na tym obszarze. Zmiany linii brzegowej były konsekwencją utworzenia się nowego ujścia rzeki Helgeån pod Yngsjö. W prawo droga gruntowa do Håslövs Ängar (4) na półwyspie. Platforma widokowa z podjazdem dla osób niepełnosprawnych. 

[13 km] Węzeł drogowy Hammar. Kontynuujemy trasę drogą E22 w kierunku Kristianstadu.

[14 km] Po prawej przed wiaduktem sztuczne wzgórze Velams Hög (5) - najprawdopodobniej średniowieczny kurhan z charakterystycznym ustawionym na sztorc kamieniem. Pod nami droga do Hammarslund. 

Dojazd możliwy tylko przez  węzeł drogowy Hammar wzdłuż Nosabyvägen, Blekingevägen i Otto Lindenows Väg. Kursuje tam także miejski autobus nr 1 z Kristianstadu (najbliższy przystanek Hammarspynt). 

W pobliżu jeziora plenerowa wystawa ukazująca tzw. śrubę Archimedesa (6), czyli urządzenie służące do odpompowywania wody z polderu Österäng. Prace melioracyjne na tym obszarze prowadziła angielski inżynier John Milner w 1860 roku. W otoczeniu stara dąbrowa zwana Ekenabben, przed II wojną światową miejsce rekreacyjne z pawilonem tanecznym. Dalej na południe bagienny ols przez który prowadzą drewniane pomosty. Na końcu tego szlaku platforma widokowa. 

Śruba Archimedesa w lesie Ekenabben

[15 km] Przejeżdżamy depresyjny obszar dawnej zatoki Nosaby. Po prawej w lasku najniższy punkt lądowy w Szwecji (7): 2,41 m poniżej poziomu morza. Dojście od Ringvägen.

[17 km] Po minięciu węzła drogowego ze zjazdem w kierunku Kristianstadu przejeżdżamy most nad rzeką Helgeån. Zaraz za nim wjazd na estakadę w kierunku Norra Åsum. Potem na lewo przez Hedentorp - przemysłowe przedmieście Kristianstadu.

[20 km] Norra Åsum. Szosa prowadzi skrajem terenu zabudowanego i rozległych łąk z widokiem na jezioro Hammarsjön. W lewo droga gruntowa do rezerwatu przyrody, platformy obserwacyjnej i plenerowej wystawy. Charakterystyczne są tutaj brzegi wolne od trzciny ze względu na to, że zbierana ona była często na paszę dla zwierząt gospodarskich. Przy wjeździe do centrum miejscowości stare gospodarstwo z pruskiego muru Svanevik. W sąsiedztwie stoi kościół z 1190 roku z wysoką wieżą. Zachowany kamień runiczny w kruchcie poświadcza, że inicjatorami budowy świątyni był biskup Absalon z Lundu oraz miejscowy szlachcic Esbjörn Mule. W kościele jest również figurka fundatora z modelem budowli. XVII-wieczny ołtarz posiada napisy łacińskie oraz w języku duńskim wraz z monogramem Christiana IV założyciela Kristianstadu. Na ścianie nawy wisi też epitafium ostatniej duńskiej żony pastora. Do głównej nawy przylegają od północy dwie boczne kaplice kiedyś pełniące funkcje funeralne, obecnie jest to zakrystia i pomieszczenie chrzcielne. Przypuszcza się, że gdzieś w okolicy pochowani zostali wikingowie, którzy polegli w krwawej bitwie na rzece Helgeån w 1025 lub 1026 roku. Starły się tutaj flota duńska króla Kanuta Wielkiego z Norwegami Olafa Świetego i sprzymierzonymi z nimi Szwedami Anunda Jakuba. Statki Duńczyków zostały zepchnięte w wyniku fali powstałej po przerwaniu przez przeciwników naprędce zbudowanej tamy. Ostateczny wynik potyczki był jednak nierozstrzygnięty i koalicja szwedzko-norweska wycofała się ku wschodowi. Na południe od miejscowości w lesie sosnowym Åsums Fure znajdują się dawne koszary pułku Wenedów. Obecnie w kompleksie mieszczą się m.in. szkoła średnia oraz firmy przemysłowe. Część zabudowań została zaaranżowana jako Szwedzkie Muzeum Artylerii (8) ukazujące rozwój tej dziedziny wojskowości od okresu wojny trzydziestoletniej. W poszczególnych budynkach zgromadzono eksponaty związane z poszczególnymi regimentami wchodzącymi w skład szwedzkiej armii a także łupy bitewne np. z okresu wojen napoleońskich. 

Adres: Köpingevägen 86/30. Od głównej drogi dojazd Köpingevägen i Lillecronas Väg. Można też dojechać do parkingu przy Artillerivägen i przejść kawałek na piechotę. Z centrum Kristianstad kursuje w to miejsce autobus nr 4. Muzeum jest otwarte w sezonie letnim: od końca czerwca do połowy sierpnia (wtorek-niedziela między 12 a 16), w maju i czerwcu w tych samych godzinach tylko we wtorki i niedziele, w końcu sierpnia i wrześniu tylko we wtorki. Cena wstępu 50 SVK dla osoby dorosłej. Dzieci poniżej 15 roku życia bezpłatnie. Tel w sprawie rezerwacji: 044 12 73 27, e-mail: info@artillerimuseet.se. Strona web:   http://www.artillerimuseet.se  

Trasa prowadzi dalej fragmentem lasu a następnie terenem otwartym z dalekimi panoramami na wschód i północny wschód z majaczącym na horyzoncie samotnym wzgórzem Fjälkinge Backe.

Panorama z okolic Hovby na północny-wschód

[24 km] Dojeżdżamy do Hovby. Po prawej stronie drogi tuż przed skrzyżowaniem stara kuźnia zbudowana około 1900 roku. 3 km na południowy zachód leży długa osada Gärds Köpinge kiedyś znana z gorzelnictwa. Najstarsza część wsi to tzw. Husmansträdet, gdzie zachowało się wiele starych długich domów z kamienną podmurówką. Jest też willa w stylu szwajcarskim. W południowej części za rzeką Vramsån znajduje się natomiast kościół parafialny (9) zbudowany na tym miejscu już w XII w. W czasie jednego z remontów odkryto skrzynkę z relikwiami św. Urszuli z Kolonii, która została zamurowana w ścianie prezbiterium. Starym artefaktem jest także rzeźba Maryi z Jezusem pochodząca z XV w. Przy kościele stoi kilka budynków gospodarczych w tym stara plebania z początków XIX stulecia. Do kościoła prowadzi kamienny 5-przęsłowy most z 1883 roku. W jego sąsiedztwie są dawne stajnie dragonów zbudowane w 1753 roku, w których obecnie mieści się prywatna galeria sztuki.
[27 km] Kävbro. Przekraczamy mosty nad głównym i starym korytem rzeki Helgeån. Do 1921 roku w tym miejscu znajdowała się tylko przeprawa promowa.
[31 km] Po prawej za pasmem sosnowego lasu pole golfowe. Wjazd do niego wzdłuż Kävrövägen na prawo. Wjeżdżamy do Åhus.
[32 km] Norra Rondellen. Koniec pętli.