Na północ od zatoki Varamoviken droga nr 50 oddala się od brzegu Wetteru i gubi w krainie lasów i wzgórz wyznaczającej północną granicę Östergotlandii. Po wschodniej stronie drogi mamy duże pojezierze a jeszcze dalej na północy jedno z ważniejszych uzdrowisk szwedzkich urządzone w typowo skandynawskim stylu. Warto też zboczyć z głównej drogi w kierunku jeziora, którego linia brzegowa zaczyna się tutaj robić bardziej urozmaicona, pełna płytkich zatoczek z gęsto zalesionymi plażami.
[118 km] Illersjö. Po prawej stronie niewielkie jezioro z malowniczą willą na drugim brzegu. W lewo droga biegnąca w pobliżu brzegu jeziora Wetter, którą można obrać sobie jako wariant fakultatywny.
Szlak ten okrąża zalesiony płaskowyż Djurkälla - fragment środkowoszwedzkiej moreny stadialnej z wzniesieniami dochodzącymi do 230 m npm. Ponad jeziorem Wetter kilka starych dworów. W Lindenäs (4 km) przebywał w początku XVIII w. fiński polityk i generał Gustaw Maurycy Armfelt. Sąsiednia Norra Freberga (5 km) też należała do rodu Armfeltów. Wokół posiadłości kilkukilometrowy pieszy szlak przyrodniczy ukazujący botaniczne osobliwości zdziczałego parku. W Lemunda (6 km) jest kolejny dworek oraz stary zatopiony kamieniołom piaskowca z pozostałościami produkowanych tutaj kół młyńskich. Z łąk widok na położony wysoko na stoku Äskebergahögen dwór Övralid (patrz niżej). 7 km. Prosto na cyplu Näs gospodarstwo ekologiczne i sklep z wyrobami skórzanymi. Niedawno otwarta kawiarenka. Przy plaży w zatoce kilka starych chat rybackich. Z Nedra Lid (8 km) można wrócić do głównej trasy w miejscowości Nykyrka lub skręcić na północ. Droga tam biegnie prawie cały czas lasem w pewnej odległości od brzegu Wetteru. Kilka ścieżek prowadzi do odludnych zatoczek. 11 km. Kavelbäck. Niewielki dworek i gospodarstwo rolne z udokumentowaną historią od początku XVIII w. 1 km stąd Tokanäset - cypel porośnięty pięknym lasem sosnowym z piaszczystą plażą i niewielką przystanią. Wokół brzegu kilka głazów narzutowych. 12 km - połączenie z trasą główną.
[120 km] Droga prowadzi skrajem szerokiej doliny Säterdalen z panoramą na zalesione wzgórze Håleberget (235 m npm, 1). Opada ono w kierunku doliny stromą, miejscami skalistą 100-metrową skarpą. W kierunku parkingu pod wzniesieniem udać się należy za drogowskazem na Kolmetorp a następnie w lewo 2 km drogą szutrową. Od parkingu przy wejściu do rezerwatu przyrody ścieżka turystyczna prowadzi na szczyt góry z doskonałym widokiem na Wetter, Motalę i majaczący w dali masyw Ombergu.
[123 km] W lewo dawny odcinek drogi królewskiej wiedzie do centrum osady Nykyrka. Prosto nowa obwodnica. W środku miejscowości stoi kościół parafialny Västra Ny (2). Dzisiejsza zakrystia stanowi średniowieczny fragment świątyni, obecna nawa została dobudowana w 1752 roku. Wewnątrz obejrzeć można duży obraz ołtarzowy Pera Hörberga ukazujący Chrystusa błogosławiącego dzieci. Warto też zwrócić uwagę na ozdobny żyrandol oraz epitafium chemika Torberna Bergmana pochowanego na przyległym cmentarzu. Jego badania nad podobieństwem minerałów zainspirowały J. W. Goethego do napisania powieści Powinowactwo z wyboru. Zaraz za kościołem w lewo w górę prowadzi droga w kierunku Övralid (3 km). Na stoku wzgórza ponad Wetterem znajduje się willa poety Wernera von Heidenstama (3) zaprojektowana przez niego samego we włoskim stylu. Autor powieści historycznych sławiących bohaterskie czyny wojenne Szwedów, laureat Nagrody Nobla w 1916 roku mieszkał tu wraz ze swoją przyjaciółką Dunką Kate Bang aż do śmierci w 1940 roku. Na jego grobie możemy przeczytać sentencję: "Tu leżą prochy starca wdzięcznego za tą niezrozumiałą łaskę jakiej dostąpił żyjąc jako człowiek". Spod wiśni na tarasie roztacza się jedna z piękniejszych panoram jeziora, wysp północnego archipelagu i jego przeciwległych brzegów, m.in. Olshammar, gdzie poeta się urodził. W samym domu większość pokoi ma okna zwrócone w kierunku jeziora. Jest tutaj m.in. gabinet chiński, biblioteka i różowy pokój, w którym często gościł przyjaciel Heidenstama książę Eugeniusz. W posiadłości corocznie odbywają się uroczystości przyznania prestiżowych nagród literackich imienia poety. W sąsiedztwie kameralne muzeum rolnicze.
[120 km] Droga prowadzi skrajem szerokiej doliny Säterdalen z panoramą na zalesione wzgórze Håleberget (235 m npm, 1). Opada ono w kierunku doliny stromą, miejscami skalistą 100-metrową skarpą. W kierunku parkingu pod wzniesieniem udać się należy za drogowskazem na Kolmetorp a następnie w lewo 2 km drogą szutrową. Od parkingu przy wejściu do rezerwatu przyrody ścieżka turystyczna prowadzi na szczyt góry z doskonałym widokiem na Wetter, Motalę i majaczący w dali masyw Ombergu.
 |
| Panorama na południowy-zachód ze wzgórza Håleberget |
[123 km] W lewo dawny odcinek drogi królewskiej wiedzie do centrum osady Nykyrka. Prosto nowa obwodnica. W środku miejscowości stoi kościół parafialny Västra Ny (2). Dzisiejsza zakrystia stanowi średniowieczny fragment świątyni, obecna nawa została dobudowana w 1752 roku. Wewnątrz obejrzeć można duży obraz ołtarzowy Pera Hörberga ukazujący Chrystusa błogosławiącego dzieci. Warto też zwrócić uwagę na ozdobny żyrandol oraz epitafium chemika Torberna Bergmana pochowanego na przyległym cmentarzu. Jego badania nad podobieństwem minerałów zainspirowały J. W. Goethego do napisania powieści Powinowactwo z wyboru. Zaraz za kościołem w lewo w górę prowadzi droga w kierunku Övralid (3 km). Na stoku wzgórza ponad Wetterem znajduje się willa poety Wernera von Heidenstama (3) zaprojektowana przez niego samego we włoskim stylu. Autor powieści historycznych sławiących bohaterskie czyny wojenne Szwedów, laureat Nagrody Nobla w 1916 roku mieszkał tu wraz ze swoją przyjaciółką Dunką Kate Bang aż do śmierci w 1940 roku. Na jego grobie możemy przeczytać sentencję: "Tu leżą prochy starca wdzięcznego za tą niezrozumiałą łaskę jakiej dostąpił żyjąc jako człowiek". Spod wiśni na tarasie roztacza się jedna z piękniejszych panoram jeziora, wysp północnego archipelagu i jego przeciwległych brzegów, m.in. Olshammar, gdzie poeta się urodził. W samym domu większość pokoi ma okna zwrócone w kierunku jeziora. Jest tutaj m.in. gabinet chiński, biblioteka i różowy pokój, w którym często gościł przyjaciel Heidenstama książę Eugeniusz. W posiadłości corocznie odbywają się uroczystości przyznania prestiżowych nagród literackich imienia poety. W sąsiedztwie kameralne muzeum rolnicze.
Otwarte od połowy maja do końca sierpnia. Wycieczki z przewodnikiem odbywają się co godzinę między 10 a 17. Wstęp dla osoby dorosłej 50 SVK, młodzież w wieku 12-18 lat płaci połowę ceny. Poniżej willi mieści się urocza kawiarnia Farfarstugan zlokalizowana w dwóch czerwonych drewnianych domkach
Ponad dworem na szczycie wzgórza dwa wysokie maszty radiotelefoniczne.
[125 km] W prawo droga w kierunku grupy jezior. Nad Bocksjön nieco w bok od tego traktu leży Bona dawna posiadłość familii Grillów. Na przełomie XIX i XX wieku członek rodu Gustaf prowadził w tym miejscu prywatny ogród zoologiczny. Potem w Bona zlokalizowano szpital psychiatryczny a niedawno w latach 80-tych obóz dla uchodźców. Obecnie zabudowania te są opuszczone.
[127 km] W lewo droga na półwysep Tokanäset (patrz powyżej).
[128 km] Kalvsjö. Na prawo drogowskaz do zagrody Nubekullen (4). Miejsce urodzenia artysty malarza Augusta Malmströma znanego z symbolicznego obrazu Grindslanten przedstawiającego bójkę wiejskich dzieci w przydrożnej bramie. Izba muzealna.
[129 km] Zjazd w kierunku uzdrowiska w Medevi.
 |
| Dwór Wernera von Heidenstama Övralid |
[125 km] W prawo droga w kierunku grupy jezior. Nad Bocksjön nieco w bok od tego traktu leży Bona dawna posiadłość familii Grillów. Na przełomie XIX i XX wieku członek rodu Gustaf prowadził w tym miejscu prywatny ogród zoologiczny. Potem w Bona zlokalizowano szpital psychiatryczny a niedawno w latach 80-tych obóz dla uchodźców. Obecnie zabudowania te są opuszczone.
[127 km] W lewo droga na półwysep Tokanäset (patrz powyżej).
[128 km] Kalvsjö. Na prawo drogowskaz do zagrody Nubekullen (4). Miejsce urodzenia artysty malarza Augusta Malmströma znanego z symbolicznego obrazu Grindslanten przedstawiającego bójkę wiejskich dzieci w przydrożnej bramie. Izba muzealna.
[129 km] Zjazd w kierunku uzdrowiska w Medevi.
[131 km] Medevi Brunn. Najstarsze uzdrowisko (5) w Szwecji założone w 1678 roku przez barona Gustawa Soopa i Urbana Hjärne przy znanym od czasów średniowiecza "cudownym" źródle. Kurort rozsławiła królowa szwedzka Jadwiga Eleonora von Holstein-Gottorp, która kilkukrotnie leczyła tutaj swoje dolegliwości podobno z niezłym skutkiem. Uzdrowisko zachowało stary barokowy układ urbanistyczny z okresu powstania. Trzykilometrowy szlak edukacyjny z 17 punktami informacyjnymi pozwala zwiedzić ten tradycyjny kompleks. W starym parku na stoku wzgórza znajduje się biała galeria kolumnowa (Högbrunnen) zbudowana nad leczniczym źródłem. Ma ono charakter szczawy żelazistej a woda składem przypomina krynicę św. Katarzyny w Akwizgranie. Oprócz głównego zdroju w okolicy znajdziemy jeszcze dwa inne Amiralkällan oraz Kamrerkällan. Powyżej pośród ogrodowych altan stoi popiersie jednego z założycieli miejscowości kuracyjnej. W rozległym parku odbywają się liczne imprezy kulturalne i koncerty. Jest też ogrodowa kawiarnia z tarasem zorganizowana na wzór szwajcarski. Starodawnym miejscowym zwyczajem jest wieczorna procesja z udziałem orkiestry zwana grötlunken. W połowie XIX w. pruski kompozytor Friedrich Zikoff urodzony w Toruniu na ziemiach polskich stworzył charakterystyczny marsz wykonywany w czasie przechadzki. Z reguły kończyła się ona kolacją w czasie której podawano owsiankę z suszonymi śliwkami. Poniżej galerii ponad niewielkim stawem stoi dawny budynek łazienek uzdrowiskowych z 1878 roku.
Większość zabudowy uzdrowiska wzniesiona została na południe od pijalni. Poszczególne budynki ustawione są rzędami. W białym budynku z 1700 roku przy wjeździe mieści się tradycyjny warsztat garncarski z wystawą i sklepem. Dalej przy głównym skrzyżowaniu stoi żółty budynek recepcji centrum hotelu zdrojowego. Oprócz rezerwacji noclegu można tu zamówić wycieczkę a także wypożyczyć akcesoria potrzebne do rozmaitych rozrywek towarzyskich: szachownice z pionkami, kije i piłki do krykieta, ciężkie kule do gry w boule oraz klocki do szwedzkiej gry kubb. Stara kręgielnia znajduje się nieco na północ od centrum uzdrowiska po prawej stronie drogi. Zadrzewiona promenada zwana Stora Gång prowadzi wśród starych, w większości drewnianych czerwonych lub beżowych zabudowań zdroju. Oprócz kilku obiektów użyteczności publicznej pełnią one nadal funkcje hotelowe albo mieszkalne. Niektóre z nich zostały przeniesione na to miejsce z innych okolic Szwecji. Po prawej otwiera się malownicze podwórze. Pierwszy dom przy nim to tzw. Piperska Huset pierwotnie stojący przy pałacu Löfstad pod Norrköpingiem. Znajdującą się tutaj wystawę starych mebli można zwiedzić w czasie wycieczki z przewodnikiem. Naprzeciwko warto wstąpić do starej sali jadalnej z 1750 roku z tapiserią przedstawiającą historyczną panoramę miejscowości i olbrzymim kominkiem. W pobliskiej dawnej aptece z autentycznym wyposażeniem z XVII i XVIII wieku mieści się teraz muzeum farmacji opowiadające także o historii zdroju.
Otwarte w sezonie letnim między 13 a 21.30. Bilety wstępu wzbogacają kasę miejscowego towarzystwa kulturowego. Na miejscu sklepik z pamiątkami.
Większość zabudowy uzdrowiska wzniesiona została na południe od pijalni. Poszczególne budynki ustawione są rzędami. W białym budynku z 1700 roku przy wjeździe mieści się tradycyjny warsztat garncarski z wystawą i sklepem. Dalej przy głównym skrzyżowaniu stoi żółty budynek recepcji centrum hotelu zdrojowego. Oprócz rezerwacji noclegu można tu zamówić wycieczkę a także wypożyczyć akcesoria potrzebne do rozmaitych rozrywek towarzyskich: szachownice z pionkami, kije i piłki do krykieta, ciężkie kule do gry w boule oraz klocki do szwedzkiej gry kubb. Stara kręgielnia znajduje się nieco na północ od centrum uzdrowiska po prawej stronie drogi. Zadrzewiona promenada zwana Stora Gång prowadzi wśród starych, w większości drewnianych czerwonych lub beżowych zabudowań zdroju. Oprócz kilku obiektów użyteczności publicznej pełnią one nadal funkcje hotelowe albo mieszkalne. Niektóre z nich zostały przeniesione na to miejsce z innych okolic Szwecji. Po prawej otwiera się malownicze podwórze. Pierwszy dom przy nim to tzw. Piperska Huset pierwotnie stojący przy pałacu Löfstad pod Norrköpingiem. Znajdującą się tutaj wystawę starych mebli można zwiedzić w czasie wycieczki z przewodnikiem. Naprzeciwko warto wstąpić do starej sali jadalnej z 1750 roku z tapiserią przedstawiającą historyczną panoramę miejscowości i olbrzymim kominkiem. W pobliskiej dawnej aptece z autentycznym wyposażeniem z XVII i XVIII wieku mieści się teraz muzeum farmacji opowiadające także o historii zdroju.
 |
| W Medevi |
W centrum parku pod starą lipą stoi drewniany budynek z werandą i wieżą zegarową tzw. Societeten. Mieszczą się tutaj sale konferencyjne i koncertowe. Będąc tam spróbuj zarzucić metalowy pierścień na haczyk wbity w sąsiednie drzewo. Jeżeli ci się uda będzie to dobra wróżba. Nieco poniżej znajduje się niewielki kościółek uzdrowiskowy z 1771 roku. Ołtarz zajmuje miejsce naprzeciwko wejścia przy bocznej ścianie nawy. Bogatsi kuracjusze zasiadali po jego lewej stronie a miejscowi chłopi po prawej. Statek wotywny funkcjonuje jak barometr. Określone jego ustawienie w stosunku do ołtarza oznacza określony typ pogody. W świątyni zachował się też drewniany kij służący do budzenia niesfornych wiernych zasypiających w trakcie mszy.
Na samym końcu promenady w podłużnym budynku Bondkastellet znajduje się miejscowe schronisko turystyczne otwarte w sezonie letnim (od czerwca do sierpnia). Noclegi oferuje także w kilku innych budynkach. Na miejscu kuchnia. Można też korzystać z oferty gastronomicznej hotelu. Ceny za pokój jednoosobowy 330 SVK, dwuosobowy 480 SVK. Zniżki dla dzieci oraz członków STF. Dodatkowe opłaty za pościel, śniadanie oraz sprzątanie pokoju po wyjeździe. Konieczna rezerwacja. Tel. 014 19 11 00, e-mail: hotell@medevibrunn.se
Na zachód od głównej drogi znajduje się natomiast kompleks dawnego szpitala uzdrowiskowego ufundowanego przez barona Gustawa Soopa. Malownicze drewniane budynki z ufarbowanymi czerwienią faluńską potężnymi bierwionami zachęcają do przechadzki, jednak wewnątrz obiekt dostępny jest do zwiedzania tylko w trakcie wycieczki z przewodnikiem (szczegóły w recepcji).
2 km na zachód od Medevi Brunn znajduje się przystań jachtowa a nieco dalej na cyplu nad Wetterem kąpielisko Torpa Sand z piaszczystą plażą. Widok na łańcuch zalesionych wysepek. Do 1996 roku na Boön mieszkał stary rybak Moje Byström i była to jedyna zamieszkana wyspa na jeziorze Wetter oprócz Visingsö.
[132 km] Powrót na drogę nr 50. Kontynuujemy nią trasę na północ. Ponad kilometr dalej prosto znajduje się natomiast dwór Medevi Säteri (6) - siedziba barona Gustawa Soopa. Główny budynek został zrujnowany w końcu XIX w. i nie zachował się do naszych czasów. W otoczeniu rozległy park angielski i stare aleje.
[133 km] W lewo droga do Västanvik mającego dziś charakter osady letniskowej na półwyspie nad jeziorem Wetter. 10-kilometrowy oznakowany na czerwono szlak pieszy wokół miejscowości. Przy wejściu do zatoki Hämtningsviken spoczął wrak szkunera Jenny złomowanego tutaj w 1930 roku. Ze wzgórz malownicze widoki na Wetter i znajdujące się na nim niewielkie wysepki szkierowe. Na wyspie Stora Kagen ciekawe formacje skalne. W pogodny dzień dostrzec można latarnię na przeciwległym brzegu w Olshammar oraz kominy Aspa Bruk. Kilka przystani jachtowych i kąpielisk.
Granica Östergotlandii i Närke.
Granica Östergotlandii i Närke.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz