Z Söderköpingu do Norsholm

Przez krajobraz łagodnych wzgórz wschodniej Östergotlandii. Odcinek Kanału Gotajskiego o długości ponad 20 km prowadzi z Söderköpingu aż do połączenia z jeziorem Roxen. W większości jest to sztuczna droga wodna (12 stopni wodnych), tylko w połowie długości szlak przecina naturalne jezioro Asplången. Równolegle do drogi wodnej biegnie ścieżka rowerowa a w pewnym oddaleniu po południowej stronie droga nr 210 łącząca Söderköping z Linköpingiem.

Śluzy

Nedre Duvkullen - 2,3 m wysokości, zbudowana w 1832 roku nosiła pierwotnie nazwisko Gustawa Lagerheima jednego z inżynierów zarządzających kanałem. Obecny kamienny dom strażnika pochodzi z 1899 roku, starszy został przeniesiony na Magasingatan w Söderköpingu. 

Övre Duvkullen - 2,4 m wysokości, 1832 rok, z drewnianymi wrotami osadzonymi na stalowej ramie. Pierwsza nazwa Erik Hagström - od inżyniera, jednego z dyrektorów kanału. Przy śluzie straż pełniła prawie przez 100 lat trzypokoleniowa rodzina Stenmanów

Nedre Mariehov - 2,1 m piętrzenia, z 1832 roku, pierwotna nazwa Mariestad. Ze względu na parametry konstrukcji statki w śluzie zachowują się dość niestabilnie.

Övre Mariehov - druga w kaskadzie (pomiędzy nimi pomost z możliwością postoju) wysokość 2,6 m, pochodzi z 1831 roku, nazywana nieformalnie Örebro. W basenie śluzy znaleziono w 1937 roku dość niespotykanego gościa - pochodzącego z Chin kraba wełnistoszczypcego. Ten ekspansywny gatunek został zawleczony na Morze Północne i Bałtyk przez statki niemieckie. Znalezisko jednak zaginęło w drodze do Sztokholmu. 

Przy śluzie Carlsborg Övre

Nedre Carlsborg - 5,1 m wysokości. Kaskada dwóch śluz budowana w latach 1829-1831, zwana też Skandynawią. Przy nich wartę pełniły 3 pokolenia rodziny Ringströmów (od 1881 do 1979 roku)

Övre Carlsborg - 4,7 m wysokości, również podwójny stopień wodny, budowany w latach 1829-1830, nazwa obiegowa Norrköping

Klämman - zbudowana w 1826 roku pod nieformalną nazwą Linköping. Leży w pobliżu Västra Husby przy końcu doliny rzeczki Lillån. W tym miejscu dawna ścieżka holownicza przechodziła na północny brzeg kanału, dlatego chodnik ponad bramą został dodatkowo wzmocniony i rozszerzony. Śluza ma charakter wyrównawczy związany ze stanem wody w jeziorze Asplången. Wymaga ostrożności w czasie żeglugi w kierunku wschodnim.

Hulta - przy zachodnim krańcu jeziora Asplången, wysokość piętrzenia 3,2 m, zbudowana w 1827 roku, nazwa potoczna Göteborg

Brådtom - o wysokości 2,3 m, powstała w 1826 roku i ma też nazwę oficjalną Stockholm. Ta obiegowa pochodzi od szwedzkiego słowa "spieszyć się" i bez wątpienia nawiązuje do wypadku jaki miał tu miejsce w 1904 roku. Parowiec "Mars" staranował wtedy dolne wrota odszczelniając śluzę. Naprawa trwała cały sezon.

Most Björnavad

Norsholm - zbudowana w 1826 roku nosi imię Hansa Braska - biskupa, który jako pierwszy rzucił pomysł stworzenia kanału przecinającego w poprzek Szwecję. Wysokość piętrzenia 0,8 m. W komorze są haki cumownicze, tak więc można pozostać na pokładzie statku w trakcie pokonywania śluzy.  Obok stopnia wodnego most zwodzony. Godziny jego otwarcia umieszczone są na cyfrowej tablicy.

Ważniejsze mosty
Söderköping E22 - most zwodzony obsługiwany automatycznie z posterunku przy śluzie. W sezonie otwierany co pół godziny między 9 a 20.
Venneberga - na ostrym zakręcie kanału, zbudowany w 1958 roku, otwieranie jest zdalne sterowane spod mostu w Snövelstorp. Na północnym brzegu Vänneberga Gård - pensjonat, restauracja i sklep z artykułami gospodarczymi.
Loddby - zbudowany w 1972 roku na miejscu starszego, otwierany zdalnie ze stanowiska w Snövelstorp.
Snövelstorp - most obrotowy zbudowany w 1941 roku na miejscu starszego. Obok posterunek strażnika umożliwiający sterowanie mechanizmem 3 przepraw. Na południowym brzegu duży parking i restauracja przy polach golfowych.
Björnavads - zbudowany w 1954 roku, obok dawny posterunek mostowy - obecnie sterowany automatycznie ze śluzy w Norsholm.
Norsholm E4 - wysoki na 22 m most na 4 podwójnych pylonach.
Norsholm droga 215 - most zwodzony obsługiwany automatycznie z posterunku przy śluzie.
Norsholm kolejowy - na bardzo ruchliwej linii ze Sztokholmu na południe kraju. Najłatwiej minąć go w godzinach rannych, po 15 praktycznie cały czas zamknięty.

Plebania Drothem
Leży przy Linköpingsvägen na zachód od Söderköpingu. W XIII wieku mieściło się tutaj leprozorium prowadzone przez zakon Joannitów oraz kaplica pod wezwaniem św. Görana. Po obiektach niestety nie ma już żadnego śladu. Pozostała tylko nazwa i stara historia.

Dwór w Mariehov (1)
Na pagórku po północnej stronie kanału. Dwupiętrowy kamienny pałacyk z 1836 roku ze ścianami w kolorze kości słoniowej.

Kościół w Västra Husby (2)
Leży na północ od dzisiejszej zabudowy w niewielkiej osadzie wśród łąk. Zbudowany w latach 1816-1817 według projektu zmarłego już architekta Olofa Tempelmana. Klasycystyczne wnętrze uległo pożarowi w 1977 roku i zostało odnowione w nowoczesnym stylu. Zwracają uwagę mozaiki Bengta Olofa Kälde (ołtarz, ambona, drzwi do zakrystii) stworzone z egzotycznych kawałków szkła oraz kamieni ozdobnych. Warto też obejrzeć kilka zabytkowych epitafiów, m.in: średniowieczne kamienne Månsa Padersona z Gäverstad i nowsze barokowe Haralda Strömfelta pochodzące z kościoła we Vrigstad.

Göta Virke (3)
Średniowieczny mur 3,5 km długości ciągnący się od jeziora Asplången w kierunku Hyllinge. Najwyraźniejsze jego pozostałości odnajdziemy przy farmie Hageby Gård na południe od Västra Husby. Obwarowania służyły najprawdopodobniej do obrony przed najeźdźcami z drugiej strony Bałtyku.  

Minsjö Säteri (4)

Dwór zbudowany przez szlachtę z pomorskiego rodu von Kantzow. Gospodarstwo prowadzi sklep z ekologicznymi artykułami spożywczymi. W sąsiedztwie park ze starodrzewem oraz blokami kamiennymi pochodzącymi ze starożytnego muru Göta Virke. W kierunku jeziora Asplången ciągną się łąki i pastwiska z bogatą roślinnością zielną.

Kamień runiczny z Karlslund

Skärkind - kościoły i kamienie runiczne

W Skärkind na południe od drogi 210 są dwa kościoły. Pierwszy to w zasadzie kaplica cmentarna (5) zbudowana na resztkach średniowiecznej świątyni (fragment muru prezbiterium, resztki romańskich rzeźb). Znajduje się tutaj średniowieczna chrzcielnica, stara szafka liturgiczna i tron, który według tradycji należał do biskupa Hansa Braska. Warto także zwrócić uwagę na osobliwość jaką jest żebro wieloryba dawniej uważane powszechnie za kość olbrzymki o imieniu panna Skära. Na kości wyryty jest napis runiczny. Dwa inne napisy znajdują się na kamieniach stojących w obrębie cmentarza. Starszy pochodzi z V wieku i jest przykładem wczesnej prymitywnej inskrypcji pisanej 24-znakowym futharkiem. W pobliskim domu parafialnym znajdują się fragmenty 3 kamieni runicznych a inny 2-metrowy głaz z napisem poświęconym zmarłemu przodkowi stoi na skraju farmy w pobliskim Karlslund (ok. 4 km na północny-wschód, blisko drogi 210, 7)

Dzisiejszy kościół (6) stoi kilkaset metrów dalej na południe. Świątynia reprezentująca jugendstil i ma widoczną z daleka wysoką wieżę ze szpiczastym hełmem. Wzniesiono ją w 1906 roku po tym jak piorun zniszczył poprzednią. Prosta nawa z wielkimi łukowato zakończonymi oknami. Sklepienie kolebkowe. Głównym obiektem zwracającym uwagę we wnętrzu jest stojący w prezbiterium piękny ołtarz - dzieło mistrzów z Antwerpii powstałe około 1500 roku. W centrum znajdują się rzeźbione w drewnie dębowym sceny rodzajowe związane z życiem Chrystusa. Boczne skrzydła oraz predella są natomiast malowane. Tłem poliptyku jest secesyjna dekoracja ornamentowa z malowanych róż. W kościele znajduje się też kilka innych obrazów, m.in. przedstawienie Chrystusa Pera Hörberga oraz portret pastora Andersa Jacoba Bromana wraz z małżonką. Chrzcielnica pochodzi z 1679 roku i była ufundowana przez Joachima Hanssona Siversa holenderskiego kupca prowadzącego sklep tytoniowy w Norrköpingu. Wysoko na bocznym balkonie ustawiony jest krucyfiks triumfalny - tam też mieści się jeden z dwóch prospektów organowych.

Norsholm

Duża osada w ważnym węźle hydrograficznym u wschodniego krańca jeziora Roxen. Stacja kolejowa i przystań nad Kanałem Gotajskim. Przy przystani schronisko młodzieżowe STF.

Hostel zwany Kapten Billes znajduje się w starym magazynie z 1890 roku. Z okien widok na Kanał Gotajski. Wystawa zdjęć ukazujących morskie wyprawy Josefa i Anniki. Kuchnia i świetlica. Kawiarnia. Sanitariaty na korytarzu. Pokoje 2-4 osobowe z TV. 470-560 SVK za noc. 

Na północ od miejscowości nad rzeką Motala stoi murowany dwór i gospodarstwo rolne Norsholm Herrgård (8) znajdujące się w rękach prywatnych rodziny Löfgreen. Po drugiej stronie rzeki znajduje się kompleks średniowiecznych twierdz z rożnych epok. Najstarsze są ziemne okopy z epoki żelaza zwane Tångestad na zalesionym wzgórzu. W późnym średniowieczu miejsce w zakolu rzeki zwano Munkeboda (9), co sugeruje, że istniał tu jakiś klasztor. Ceglane ruiny twierdzy na klifie nad jeziorem Roxen powiązane są z biskupem Henrykiem Tidemanem. Zamek powstał najwcześniej w XIII wieku ponieważ dopiero w tym czasie rozprzestrzeniła się ta technika budowy na obszarze państwa Gotów. Na łące nadrzecznej będącej kiedyś wyspą mamy natomiast resztki siedziby rodowej biskupa Hansa Braska. On pierwszy rzucił pomysł przekopania kanału od rzeki Motala w kierunku Söderköpingu. Domniemanym śladem dawnych robót jest znajdująca się nieopodal niewielka depresja terenu zwana potocznie "grobem Braska" - faktycznie kopalne starorzecze. Na nadrzecznych łąkach znajduje się skupisko starych dębów.

Pałac Löfstad od strony parku

Pałac Löfstad (10)

Budowniczym pałacu był Axel Lillie - generał w służbie Gustawa II Adolfa i Karola X Gustawa. Prace trwały od roku 1637 do 1660. Obecny wygląd jest wynikiem odbudowy po pożarze w 1750 roku. W 1940 roku po śmierci ostatnich prawowitych spadkobierców rezydencja przeszła na własność państwa, które urządziło tutaj ekspozycję muzealną. Oprócz zwykłego zwiedzania wnętrz, które pozostały nietknięte od czasów kiedy mieszkała tu ostatnia właścicielka Emilia Piper (zmarła w 1926 roku) proponuje się kilka wycieczek tematycznych, np. aktorska - imitująca czasy Marii Antoniny, quizowa - z pytaniami dotyczącymi rozmaitych dawnych przedmiotów. W otoczeniu pałacu rozległy park angielski z widokami na jezioro i licznymi obiektami kulturowymi (altany, groby zwierzęce, resztki starożytnej twierdzy - fornborgu). Coroczne wystawy czasowe. Restauracja i kawiarnia. Artykuły z własnej pasieki. Sklep z pamiątkami. W zimie kuligi.

Otwarte od kwietnia do września. Zwiedzanie o pełnych godzinach w zależności od sezonu. Zawsze o 14. W lipcu cztery wejścia: 12, 13, 14, 15. Wstęp kosztuje 90 SVK. Osoby do 18 roku życia bezpłatnie.