Równina Östergotlandii to bezleśny, rolniczy obszar rozciągający się w trójkącie pomiędzy Motalą, Ödeshög i Linköpingiem. Stanowi jedną z kolebek szwedzkiej państwowości. Właśnie tutaj narodziła się dynastia Folkungów, która założyła Sztokholm. Krótki wypad do jednego ze starszych szwedzkich miasteczek można ewentualnie połączyć z wycieczką drezynową z Vadsteny do Fågelsty, aczkolwiek pociągi Pendeltåg kursujące pomiędzy Motalą a Norrköpingiem nie zatrzymują się na tej ostatniej stacji.
[5 km] Po lewej farma Klosterstad wymieniana w dokumentach już w 1296 roku. Niedawno odkryto tutaj pozostałości jeszcze starszego okrągłego kościoła obronnego, który powstał w początku XIII w. i spłonął w 1560 roku.
[8 km] Fivelstad. Po lewej kościół parafialny ze średniowieczną wieżą obronną na której obejrzeć możemy otwory strzelnicze. Nawa powstała w 1883 roku na miejscu dawnej świątyni. Kilka drewnianych rzeźb średniowiecznych, stara kamienna chrzcielnica oraz obraz ołtarzowy stworzony z tekstyliów przez Märtę Afzelius. W sąsiedztwie stare budynki szkoły, plebanii i domu starców oraz malowniczy starzejący się sklep wiejski. Druga droga w lewo prowadzi w kierunku Fågelsta (3 km) gdzie jest końcowa stacja muzealnej kolei wąskotorowej.
[13 km] Lagmansberga. Do Skänninge można wjechać od strony obwodnicy (droga prosto) lub bezpośrednio do centrum miasteczka (w prawo Vadstenagatan).
SKÄNNINGE [16 km] / 3,1 tys. mieszkańców
Znajduje się tutaj przystanek kolei Pendeltåg z połączeniami w kierunku Motali, Mjöllby i Linköpingu (co pół godziny). Stationsgatan. Autobusy zatrzymują się także przy stacji kolejowej, ale na kursy do Vadsteny a nawet Sztokholmu można wsiąść na przystanku przy głównym rynku. Szczegóły rozkładu patrz https://www.ostgotatrafiken.se
STACJA BENZYNOWA: Preem, Motalagatan (łącznie z myjnią, warsztatem i małym sklepem spożywczym), przy stacji można też zostawić samochód, aby obejrzeć resztki średniowiecznego klasztoru Ingrid. Główny PARKING w centrum miasta znajduje się na środku rynku (Stora Torget).
Informacja turystyczna mieści się w dawnym ratuszu przy Stora Torget, Tel: 014 28 50 03, e-mail: turistbyran@mjolby.se
Prowincjonalne spokojne miasteczko, gdzie życie toczy się własnym tempem kiedyś było jednym z ważniejszych w kraju centrów religijnych i jedną z pierwszych historycznych lokacji na terenie państwa Gotów i Swewów. W początkach XVI w. pochodzący z tego miasta duchowny i humanista Olaus Magnus pisał, że jest nieformalną stolicą krainy Gotów. Skänninge rozwinęło się dzięki intensywnemu osadnictwu niemieckiemu związanemu z wielkimi wpływami Hanzy w krajach skandynawskich. To imigranci z Niemiec wznieśli na przełomie XIII i XIV w. okazały kościół pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny (Vårfruakyrka, 1). Zastąpił on dzisiaj istniejącą wcześniej po zachodniej stronie rynku świątynię Wszystkich Świętych (Allhelgona Kyrka), która nie dochowała się do naszych czasów. Miejscowi nazywali go także Garpenberg Kyrka od powszechnego przezwiska jakim określano ludność niemiecką na terenie Szwecji. W 1248 roku odbył się w tym miejscu ważny synod biskupów szwedzkich w którym ostatecznie wprowadzono regułę celibatu wśród księży oraz ustalono wzajemne obowiązki władzy świeckiej i duchownej. Ceglany gotycki kościół ma charakter halowy. Nad wejściem znajduje się wysoka wieża zwieńczona w 1776 roku baldachimem dodanym po pożarze. Prezbiterium zamyka ściana szczytowa ze schodkowym ornamentem oraz wielką, choć ślepą dzisiaj rozetą. Główny ołtarz jest uproszczoną kopią obrazu Martena van Heemskerka z katedry w Linköpingu namalowaną przez nadwornego artystę księcia Pera Brahe - Johannesa Wernera starszego. Przedstawia w dość groteskowy sposób sceny z męki Pańskiej. W podłodze głównej nawy znajdują się liczne płyty epitafijne z XVI i XVII wieku z rzeźbionymi napisami. Warto też zwrócić uwagę na grupy rzeźbiarskie i portrety mieszczańskie wiszące w bocznych nawach. Organy pochodzą z 1772 roku z pracowni Larsa Wahlberga.
Kościół zamyka od południa główny rynek miasteczka (2). Centralne miejsce zajmuje na nim symboliczny malowany posąg wielkiego rycerza z cepem bojowym. Tutejszy nazywa się Ture Lång, ale nawiązuje do znanego niemieckiego zwyczaju związanego z Rolandem, który w średniowiecznych miastach strzegł prawa. Obecną figurę ustawiono w 1990 roku. Nieco wyżej stoi ratusz wzniesiony w 1770 roku wg planów architekta Karola Fryderyka Adelcrantza. Mieściła się tutaj rada miejska, sąd okręgowy a później także stacja telegrafu. W początku XIX wieku przed gmachem burmistrz urządził pierwszy w Szwecji pokaz z udziałem słonia. Zwierzę nie spodobało się jednak specjalnie mieszkańcom, którzy żądali zwrotu pieniędzy za bilety i sforsowali w tym celu siła bramę wejściową. Obecnie oprócz informacji turystycznej znajdziemy niewielkie muzeum poświęcone historii miasta prezentujące rozmaite makiety, znaleziska archeologiczne i rzeźby. Na zapleczu obejrzymy jeden z kilku w okolicy kamieni runicznych.
 |
| Kościół Najświętszej Marii Panny w Skänninge |
Kościół zamyka od południa główny rynek miasteczka (2). Centralne miejsce zajmuje na nim symboliczny malowany posąg wielkiego rycerza z cepem bojowym. Tutejszy nazywa się Ture Lång, ale nawiązuje do znanego niemieckiego zwyczaju związanego z Rolandem, który w średniowiecznych miastach strzegł prawa. Obecną figurę ustawiono w 1990 roku. Nieco wyżej stoi ratusz wzniesiony w 1770 roku wg planów architekta Karola Fryderyka Adelcrantza. Mieściła się tutaj rada miejska, sąd okręgowy a później także stacja telegrafu. W początku XIX wieku przed gmachem burmistrz urządził pierwszy w Szwecji pokaz z udziałem słonia. Zwierzę nie spodobało się jednak specjalnie mieszkańcom, którzy żądali zwrotu pieniędzy za bilety i sforsowali w tym celu siła bramę wejściową. Obecnie oprócz informacji turystycznej znajdziemy niewielkie muzeum poświęcone historii miasta prezentujące rozmaite makiety, znaleziska archeologiczne i rzeźby. Na zapleczu obejrzymy jeden z kilku w okolicy kamieni runicznych.
Muzeum otwarte w sezonie zimowym od poniedziałku do piątku między 12 a 16. W lecie w tygodniu dłużej od 10 do 18, zaprasza także w weekendy między 11 a 15. Wstęp wolny. Kontakt telefoniczny z Gildią św. Ingrid: 014 24 02 96
W zachodniej pierzei placu warto jeszcze zwrócić uwagę na dwupiętrowy budynek hotelu miejskiego z 1885 roku. Duża wysoka na 8 metrów sala jadalna zwana od imienia króla Oskara II gościła wiele znanych osobistości, m.in. w tym miejscu świętował swoje 50 urodziny gwiazdor tenisa Björn Borg. Na rynku i w jego okolicy w początku sierpnia odbywa się corocznie wielki targ połączony z rozmaitymi imprezami rozrywkowymi.
 |
| Ture Lång |
Duża część miejskiej starówki zachowała swój dawny drewniany charakter. Parterowe domki pochodzące nierzadko z XVIII w. podziwiać można wędrując w stronę rzeki Järntorgsgatan. Doprowadza ona do niewielkiego placu zwanego Targiem Żelaznym (Järntorget, 3) w pobliżu rzeki Skenaån. W trzech sąsiadujących ze sobą domkach urządzono żywy rezerwat kulturowy Gamla Skenninge (ach, kiedyś szwedzka ortografia była prostsza i nie zmuszała mnie do wbijania dziwnych literek i walki z formatowaniem) Ukazano tu wnętrza mieszczańskie, dawną szkołę podstawową oraz aptekę i kuźnię. W otoczeniu są historyczne ogrody oraz autentyczne fragmenty dawnego królewskiego traktu zwanego Eriksgata, jedyny taki odcinek zachowany w obrębie miasta. Funkcje wystawiennicze łączone są z prowadzeniem kawiarni i herbaciarni, można więc przy okazji usiąść i zamówić ciastko oraz ciepły napój. Kładką przejść możemy na drugi brzeg rzeki w kierunku ruin dawnego klasztoru dominikanek zwanego w przeszłości opactwem św. Marcina (4). Mniszki założyły zgromadzenie w 1272 roku. Pomysłodawczynią i pierwszą ksienią była Ingrid Elofsdotter skoligacona z wpływową arystokracją. Wprawdzie nigdy nie została kanonizowana, ale uznana przez papieża za osobę godną czci. Rozkwit klasztoru nastąpił w początku XVI w. kiedy miejscowy dom przejął też zgromadzenie sióstr z Kalmar. Niestety po 1527 roku i wprowadzeniu reformacji monaster został zamknięty i spłonął ostatecznie w 1531 roku. Dziś zachowały się tylko fundamenty zabudowań i sztucznie sklepiona piwnica. W pobliżu jest też stojący przy drodze kamień runiczny. W dawnym Skänninge były aż trzy opactwa. Dwa pozostałe zakony męskie znajdowały się po wschodniej stronie starówki w okolicy torów kolejowych i dzisiejszej Vistenagatan. Niestety nie pozostał po nich żaden ślad. Do innego średniowiecznego kompleksu praktycznie nie sposób w tej chwili dojść piechotą. Dysponując samochodem należy wjechać na ekspresówkę w kierunku Motali i zaparkować w małej zatoczce. Ruiny ozdobione krzyżem znajdują się na łące w pobliżu rzeki. Ta niepozorna resztka kamieni była kiedyś pierwszym na ziemiach szwedzkich szpitalem (5).
Dysponując własnym środkiem transportu można wrócić do Vadsteny inną drogą odwiedzając jeszcze dwa miejsca związane z historią tych ziem. Wyjeżdżamy ze Skänninge ulicami Västra Kyrkogatan, Mjölbygatan i Bjälbogatan. Jadąc rowerem można skrócić trasę ładną uliczką Follingegatan wzdłuż drewnianych domków.
 |
| Kościół w Bjälbo |
[22 km] Bjälbo. Należy skręcać w prawo za drogowskazami na Vadstenę. Dawna rodowa siedziba królów z dynastii Folkungów, w tym założyciela Sztokholmu jarla Birgera. Do obejrzenia jest tu przede wszystkim stary średniowieczny kościół (6). Wejścia do niego strzegą dwa strzeliste kamienie runiczne. Prócz tego na cmentarzu przykościelnym jest wysoki obelisk upamiętniający jarla Birgera. Dawna rezydencja Folkungów prawdopodobnie przylegała od strony północnej do kościoła, ale dziś nie ma po niej żadnego śladu. Do wnętrza świątyni prowadzi ganek w przyziemiu przysadzistej wieży, która jest obecnie najstarszą pochodzącą z 1220 roku częścią budowli. Mierzy ponad 37 m, co sprawia, że jest jedną z wyższych tego typu budowli w Östergotlandii. Na piętrze znajduje się obszerne pomieszczenie z kominkiem, dawna komnata księżnej Ingridy Ylvy matki jarla Birgera, być może także jej warsztat tkacki. Istnieje przypuszczenie, że została w tym miejscu pochowana - według legendy jej zwłoki miały zostać umieszczone pionowo, ponieważ według przepowiedni władza klanu miała istnieć dopóki jej głowa będzie znajdować się wysoko. Z jej imieniem wiąże się też największy dzwon ufundowany w 1240 roku i zawieszony na wyższej kondygnacji. Na dwóch piętrach mieści się skromna wystawa ukazująca średniowieczne życie familii Folkungów. Do wieży w 1788 roku dobudowano jednonawowy korpus, który powstał na miejscu starszej oryginalnej budowli. Przy wejściu możemy w gablocie zobaczyć model dawnej średniowiecznej świątyni oraz bardziej współczesny ludowy strój z Bjälbo. W ołtarzu mamy dzieło Pera Hörberga przedstawiające kobiety u grobu Chrystusa. Starszy pochodzący z XV wieku ołtarz wisi natomiast na południowej ścianie nawy.
Na północ od kościoła znajduje się wiejski pensjonat z możliwością wynajęcia pokojów na krótszy i dłuższy okres. Ceny za jednoosobowy do dwóch dni 600 SVK, za dwójkę w takim okresie 800 SVK. Kontakt telefoniczny 014 24 31 31 lub na komórkę 0709 42 42 96, e-mail: gasthus@bjalbo.com, http://www.bjalbo.com
[27 km] Orlunda. W centrum wsi stoi neogotycki kościół o dość oryginalnej sylwecie zameczku (na planie centralnym). Kolorowe witraże i nietypowa chrzcielnica w kształcie posągu.
[29 km] Po prawej widoczny w oddali maszt telefonii komórkowej. Do 1991 roku działała tutaj radiostacja na falach długich obejmująca całe terytorium Szwecji a nawet niektóre państwa ościenne.
[31 km] Granby. Skrzyżowanie z drogą nr 206, którą w lewo jeszcze około 3 km do Vadsteny.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz