[75 km] Parking z informacją turystyczną. Na wschód od tego miejsca leży torfowisko Dags Mosse na którym odkryto ślady neolitycznej osady (1) na palach. Południowym skrajem moczarów biegnie lokalna droga w kierunku Rök 2 km w tamtym kierunku średniowieczny kościół w Heda (2). Ściana południowej nawy oraz dolna część wieży zachowały styl romański. Prezbiterium i północna nawa noszą cechy stylu gotyckiego. W XIX w.z inicjatywy Carla Bruniusa budynek został rozszerzony na wschód po długiej batalii pomiędzy zwolennikami przebudowy i całkowitego zastąpienia starej świątyni inną. W surowym wnętrzu podziwiać można kilka zabytków średniowiecznej sztuki. W południowej kaplicy pełniącej rolę dawnego baptysterium znajduje się otoczona czcią drewniana rzeźba Matki Boskiej Królowej Niebios z małym Chrystusem na kolanach, opisana pięknie w wierszu Wernera von Heidenstama. Obok kamienna chrzcielnica i wyryty w metalu wizerunek rycerza z mieczem w komnacie zamkowej zwieńczonej wysoką wieżą. Kilka rzeźb drewnianych oraz fragmenty ozdobnej tapiserii. Z tyłu nawy kolejna duża drewniana Madonna z Dzieciątkiem z XIV w oraz niewielka wystawa pokazująca stare zdjęcia i plany świątyni. Ołtarz główny późnogotycki z miejscowego warsztatu ostergotlandzkiego. W szafie 7 figur świętych. Charakterystyczne romańskie łuki sklepień. Na zewnętrznej ścianie wmurowano dwa kamienie runiczne z XI w. 2 km dalej za mostem na potoku w polach po prawej dwa sztuczne wzgórza Disevid Kulle (3) i Tjugby Kulle. Są to dawne kurhany grzebalne z epoki brązu. Efektowne zwłaszcza to pierwsze z dwoma wiekowymi dębami.
 |
| Madonna z Heda |
Dalej ku północy drogą nr 50.
[77 km] Po lewej galeria pod Ombergiem. Jakieś kilkadziesiąt metrów wcześniej odgałęzia się w lewo droga z serpentyną wiodąca do Stocklycke na wierzchowinie Ombergu.
Trasa prowadzi 3 km wzdłuż granicy leśnej przy zboczach wzgórza a następnie skręca w prawo na niewielki pagórek z tradycyjnym gospodarstwem Charlottenborg i widokiem na wydłużony masyw.
[81 km] Väversunda. 2 km w lewo rezerwat przyrodniczy Ombergsliden. W podmokłych zagłębieniach terenu bogatych w zwietrzelinę wapienną rosną rzadkie gatunki storczyków m.in. gółka wonna, dwulistnik muszy czy kukułka krwista. Osobliwą rośliną jest tłustosz pospolity do którego liści przyklejają się drobne owady i są trawione przez specjalne enzymy wzbogacające roślinę w azot. Z górnej części rezerwatu widoki na Tåkern. Stok narciarski i turystyczna chata z możliwością noclegu dla grup zorganizowanych. W pobliżu jest nowy klasztor sióstr benedyktynek pod wezwaniem Najświętszego Serca Jezusowego nieudostępniony do zwiedzania.
Po prawej stronie drogi w Väversunda widoczny niewielki kościół (4) z romańskim rodowodem. Budowla składa się z typowych dla tego stylu geometrycznych brył. Najstarszym zabytkiem są żelazne kute drzwi w przedsionku świątyni zwane wrotami Asmunda z motywami drogi krzyżowej oraz inskrypcjami runicznymi. W absydzie podziwiać można natomiast XIII-wieczne romańskie malowidła, a w korpusie nawowym są ścienne dekoracje barokowe w dość prymitywnym ludowym stylu. Barokowy ołtarz i ambona. Na północ od kościoła na terenie cmentarza stoi obelisk pamiątkowy poświęcony urodzonemu we wsi chemikowi Jensowi Jakubowi Berzeliusowi, autorowi dzisiejszego systemu zapisu reakcji chemicznych oraz odkrywcy pierwiastka chemicznego tor nazwanego od staroskandynawskiego boga.
Na wschód od wsi biegnie droga południowymi brzegami Tåkern. To pozostałość dawnego zalewu morskiego w okresie formowania się Bałtyku zwanego morzem Yoldia. Dzisiaj głębokość jeziora nie przekracza 2 m a zbiornik otoczony jest podmokłymi łąkami i bagnami w rozmaitych stadiach sukcesji. Cały akwen stanowi obszar objęty ochroną w sieci Natura 2000 oraz konwencji Ramsar. Płytkie, zarastające jezioro to królestwo wodnych ptaków, które przybywają tutaj tłumnie co roku. W pewnym sezonie naliczono np. rekordową liczbę 65000 kaczek. W kilku miejscach wokół znajdują się stanowiska ornitologiczne z wieżyczkami obserwacyjnymi.
3 km Buddyjskie centrum medytacyjne Dhamma Sobbhana założone w samotnej farmie Lyckebygården. Opiera się ono na technikach postrzegania doznań całego organizmu np. kontroli oddechu lub bólu. 6 km Renstad - jedno z najstarszych gospodarstw przemysłowych w Szwecji założone w XVII w. i rozwinięte później przez barona Axela Hermelina. W starym parku dwór i zabudowania gospodarcze. Z łąk otwiera się widok na położone na północy otwarte wody jeziora Tåkern. 8 km Svanshals neoklasycystyczny kościół parafialny (5) z olbrzymią wieżą zwieńczoną pozłacanym krzyżem na którym znajduje się figura łabędzia. W ołtarzu wizerunek Ostatniej Wieczerzy przeniesiony ze sztokholmskiego pałacu Trzech Koron i podarowany parafii przez baronową Hedvigę Margarethę von der Pahlen pierwszą damę dworu królowej Ulryki Eleonory. 11 km skręcając z głównej drogi w lewo za drogowskazami Tåkern Fågelsjön docieramy do nowego centrum przyrodniczego Naturum (6) otwartego w 2012 roku nad brzegiem akwenu i zlokalizowanego w ekologicznym drewnianym budynku zaprojektowanym przez znanego architekta Gerda Wingårdha. Oprócz wystawy i prezentacji multimedialnej jest tutaj kawiarnia oraz sklep z pamiątkami. W pobliżu wieża widokowa. Czterokilometrowy szlak pieszy prowadzi brzegami zbiornika z powrotem do kościoła w Svanshals.
[85 km] Rogslösa. Po lewej stronie drogi starodawny kościół pielgrzymkowy (8) z kamienia wapiennego z dobudowanym od strony wschodniej oryginalnym gankiem w konstrukcji szachulcowej. W przedsionku znajduje się jeden z cenniejszych zabytków sakralnych w całej Szwecji, mianowicie drewniane drzwi z końca XIII w. zdobione żelaznymi okuciami. W górnej partii przedstawiono motyw polowania zainspirowany legendą św. Eustachego. Są także sceny bitewne wyobrażane przez walkę archanioła Michała ze smokiem oraz obraz ogrodu rajskiego i drzewa wiedzy. Główny ołtarz i krucyfiks triumfalny pochodzą z XV w. a rzeźby przedstawiające ukrzyżowanie i apostołów wykazują cechy sztuki północnoniemieckiej. Na barierze chóru muzycznego jest kilka obrazów Svena Stoltza. Łączy je motyw symbolicznego Serca Jezusowego ukazującego człowieka w różnych sytuacjach życiowych.
Na północ prowadzi stąd droga do Borghamn [3 km, 7] na północnych stokach Ombergu. Historyczne kamieniołomy wapienia z których zbudowane jest wiele budowli w okolicy m.in. klasztor i zamek w Vadstena, twierdza w Karlsborgu oraz zrujnowany dziś klasztor Alvästra. Bloki białego kamienia do dziś widać przy przystani. Szlak turystyczny na górę Omberg. Na zalesionym cyplu tuż nad brzegiem Wetteru resztki legendarnej twierdzy królowej Ommy rządzącej wielką górą.
Zakurzoną drogą nad sam brzeg Wetteru. W dawnych budynkach portowych (siedziba komendantury) mieści się schronisko turystyczne STF. Pokoje jedno i dwuosobowe (odpowiednio 290 SVK i 450 SVK) oraz najtańsza sala zbiorowa (195 SVK za osobę). Zniżki dla dzieci. Kawiarnia i restauracja. Kontakt tel: 014 32 03 68, e-mail: info@borghamn.com, strona web: http://www.borghamn.com
[87 km] 2 km na południe Källstad. Niewielka wioska w cieniu uroczego sielskiego kościółka (9) wybudowanego w 1869 roku na miejscu średniowiecznej świątyni, której pozostałością jest przyziemie wieży. To jedna z najmniejszych parafii szwedzkich licząca tylko 12 rodzin. W ołtarzu obraz Chrystusa w Ogrojcu namalowany przez Ludwika Frida.
[89 km] 1 km w prawo Herrestad. Klimatyczna wioska ze starym wczesnoromańskim kościołem (10). Jak wykazały badania drewna z więźby dachowej budowla powstała około 1112 roku. Elementem stylu jest półokrągła absyda, niewielkie okno oraz nieco przebudowana wieża zachodnia z fryzem na wysokości drugiej kondygnacji. Na cmentarzu odkryto ślady starszych pochówków w postaci prostokątnych mogił odpowiadających tzw. stylowi z Eskilstuny. Wnętrze zostało przekształcone w okresie baroku. Ołtarz przedstawia Koronację NMP i pochodzi z XV w. podobnie jak drewniana pieta po lewej stronie prezbiterium. Warto zwrócić uwagę na stare drewniane drzwi z metalowymi okuciami oraz prospekt organowy z galerią obrazów na barierze. Na południe od wsi rezerwat przyrody nad północnymi brzegami jeziora Tåkern. Drogą dojechać można do ekologicznego ogrodu Naturus z warzywami hodowanymi według naturalnych zasad. Sklepik
Nieco dalej droga na prawo w kierunku Strå [7 km]. Zaraz za mostem na kanale Tåkern odchodzi od niej trakt na południe do Svällinge w granicach rezerwatu przyrodniczego. Wieża obserwacyjna dla miłośników ornitologii.
[91 km] W lewo droga w kierunku wsi Örberga [3 km] położonej na niewysokim płaskim pagórku. Jeszcze jeden efektowny kościół romański (11) z oryginalnym schodkowym hełmem na wieży zachodniej. Prowadzą na nią dwie zewnętrzne spirale schodów obudowane półkolistą wieżyczką. Rozwiązanie przypomina to zastosowane w świątyni w Husaby. Nawa i przyziemie wieży pochodzi z około 1117 roku, nowszy transept ma już natomiast formę gotycką. Doskonałe oświetlenie sali modlitewnej zapewniają zielonkawe witraże. Wewnątrz zwrócić warto uwagę zwłaszcza na piękne malowidła sufitowe autorstwa anonimowego Mistrza z Risinge. Prosty kamienny ołtarz z krzyżem pochodzi z okresu fundacji. Organy są XVIII-wieczne i pochodzą z warsztatu Jonasa Wisteniusa z Linköpingu. Przy wejściu na cmentarz kamienny budynek spichlerza wykorzystany na salę muzealną (pięknie odrestaurowany wczesnośredniowieczny grób z dwoma stelami - typu Eskilstuna) oraz na noclegownię dla pielgrzymów. Na cmentarzu pochowano zmarłego zaraz po urodzeniu syna poety Wernera von Heidenstama i jego trzeciej żony Grety Sjöberg.
4 km na północ mniejszy kościółek wiejski w Nässja z drewnianą sygnaturką również legitymujący się średniowiecznym rodowodem. Od strony absydy budynek ma dość pokraczną sylwetę przypominającą siedzącą kaczkę. Wewnątrz XIII-wieczna chrzcielnica z piaskowca z płaskorzeźbami roślinnymi i zwierzęcymi. XVIII-wieczny tryptyk ołtarzowy z obrazem Ostatniej Wieczerzy. Spod świątyni piękny widok na pagórkowatą równinę Östergotlandii oraz zalesione wzniesienie Ombergu po prawej. Szlaki rowerowe prowadzą nad brzegi Wetteru. W sąsiedztwie jest prehistoryczny krąg kamienny (12) z 23 głazami oznaczającymi cmentarzysko. Jadąc dalej wzdłuż drogi można powrócić do trasy 50 w okolicach Norehov. Cała pętla liczy około 12 km.
[93 km] Po prawej w odległości kilkuset metrów widoczny wśród pól charakterystyczny spłaszczony pagórek o nazwie Kastad Kulle (13). Jest to tzw. drumlin powstały w okresie zlodowacenia, kiedy lądolód przetransportował tutaj dużą bryłę wapienną, na której osadzały się następnie utwory morenowe. Na stokach wzniesienia (105 m npm) zachowały się abrazyjne terasy z okresu Morza Yoldia.
Dalej ku północy w kierunku Vadsteny i widocznej już wieży zamkowej. Stare miasto leży po lewej stronie drogi przelotowej.
Po prawej stronie drogi w Väversunda widoczny niewielki kościół (4) z romańskim rodowodem. Budowla składa się z typowych dla tego stylu geometrycznych brył. Najstarszym zabytkiem są żelazne kute drzwi w przedsionku świątyni zwane wrotami Asmunda z motywami drogi krzyżowej oraz inskrypcjami runicznymi. W absydzie podziwiać można natomiast XIII-wieczne romańskie malowidła, a w korpusie nawowym są ścienne dekoracje barokowe w dość prymitywnym ludowym stylu. Barokowy ołtarz i ambona. Na północ od kościoła na terenie cmentarza stoi obelisk pamiątkowy poświęcony urodzonemu we wsi chemikowi Jensowi Jakubowi Berzeliusowi, autorowi dzisiejszego systemu zapisu reakcji chemicznych oraz odkrywcy pierwiastka chemicznego tor nazwanego od staroskandynawskiego boga.
Na wschód od wsi biegnie droga południowymi brzegami Tåkern. To pozostałość dawnego zalewu morskiego w okresie formowania się Bałtyku zwanego morzem Yoldia. Dzisiaj głębokość jeziora nie przekracza 2 m a zbiornik otoczony jest podmokłymi łąkami i bagnami w rozmaitych stadiach sukcesji. Cały akwen stanowi obszar objęty ochroną w sieci Natura 2000 oraz konwencji Ramsar. Płytkie, zarastające jezioro to królestwo wodnych ptaków, które przybywają tutaj tłumnie co roku. W pewnym sezonie naliczono np. rekordową liczbę 65000 kaczek. W kilku miejscach wokół znajdują się stanowiska ornitologiczne z wieżyczkami obserwacyjnymi.
 |
| Panorama jeziora Tåkern z wieży obserwacyjnej przy centrum przyrodniczym Naturum |
[85 km] Rogslösa. Po lewej stronie drogi starodawny kościół pielgrzymkowy (8) z kamienia wapiennego z dobudowanym od strony wschodniej oryginalnym gankiem w konstrukcji szachulcowej. W przedsionku znajduje się jeden z cenniejszych zabytków sakralnych w całej Szwecji, mianowicie drewniane drzwi z końca XIII w. zdobione żelaznymi okuciami. W górnej partii przedstawiono motyw polowania zainspirowany legendą św. Eustachego. Są także sceny bitewne wyobrażane przez walkę archanioła Michała ze smokiem oraz obraz ogrodu rajskiego i drzewa wiedzy. Główny ołtarz i krucyfiks triumfalny pochodzą z XV w. a rzeźby przedstawiające ukrzyżowanie i apostołów wykazują cechy sztuki północnoniemieckiej. Na barierze chóru muzycznego jest kilka obrazów Svena Stoltza. Łączy je motyw symbolicznego Serca Jezusowego ukazującego człowieka w różnych sytuacjach życiowych.
Na północ prowadzi stąd droga do Borghamn [3 km, 7] na północnych stokach Ombergu. Historyczne kamieniołomy wapienia z których zbudowane jest wiele budowli w okolicy m.in. klasztor i zamek w Vadstena, twierdza w Karlsborgu oraz zrujnowany dziś klasztor Alvästra. Bloki białego kamienia do dziś widać przy przystani. Szlak turystyczny na górę Omberg. Na zalesionym cyplu tuż nad brzegiem Wetteru resztki legendarnej twierdzy królowej Ommy rządzącej wielką górą.
Zakurzoną drogą nad sam brzeg Wetteru. W dawnych budynkach portowych (siedziba komendantury) mieści się schronisko turystyczne STF. Pokoje jedno i dwuosobowe (odpowiednio 290 SVK i 450 SVK) oraz najtańsza sala zbiorowa (195 SVK za osobę). Zniżki dla dzieci. Kawiarnia i restauracja. Kontakt tel: 014 32 03 68, e-mail: info@borghamn.com, strona web: http://www.borghamn.com
[87 km] 2 km na południe Källstad. Niewielka wioska w cieniu uroczego sielskiego kościółka (9) wybudowanego w 1869 roku na miejscu średniowiecznej świątyni, której pozostałością jest przyziemie wieży. To jedna z najmniejszych parafii szwedzkich licząca tylko 12 rodzin. W ołtarzu obraz Chrystusa w Ogrojcu namalowany przez Ludwika Frida.
[89 km] 1 km w prawo Herrestad. Klimatyczna wioska ze starym wczesnoromańskim kościołem (10). Jak wykazały badania drewna z więźby dachowej budowla powstała około 1112 roku. Elementem stylu jest półokrągła absyda, niewielkie okno oraz nieco przebudowana wieża zachodnia z fryzem na wysokości drugiej kondygnacji. Na cmentarzu odkryto ślady starszych pochówków w postaci prostokątnych mogił odpowiadających tzw. stylowi z Eskilstuny. Wnętrze zostało przekształcone w okresie baroku. Ołtarz przedstawia Koronację NMP i pochodzi z XV w. podobnie jak drewniana pieta po lewej stronie prezbiterium. Warto zwrócić uwagę na stare drewniane drzwi z metalowymi okuciami oraz prospekt organowy z galerią obrazów na barierze. Na południe od wsi rezerwat przyrody nad północnymi brzegami jeziora Tåkern. Drogą dojechać można do ekologicznego ogrodu Naturus z warzywami hodowanymi według naturalnych zasad. Sklepik
Nieco dalej droga na prawo w kierunku Strå [7 km]. Zaraz za mostem na kanale Tåkern odchodzi od niej trakt na południe do Svällinge w granicach rezerwatu przyrodniczego. Wieża obserwacyjna dla miłośników ornitologii.
[91 km] W lewo droga w kierunku wsi Örberga [3 km] położonej na niewysokim płaskim pagórku. Jeszcze jeden efektowny kościół romański (11) z oryginalnym schodkowym hełmem na wieży zachodniej. Prowadzą na nią dwie zewnętrzne spirale schodów obudowane półkolistą wieżyczką. Rozwiązanie przypomina to zastosowane w świątyni w Husaby. Nawa i przyziemie wieży pochodzi z około 1117 roku, nowszy transept ma już natomiast formę gotycką. Doskonałe oświetlenie sali modlitewnej zapewniają zielonkawe witraże. Wewnątrz zwrócić warto uwagę zwłaszcza na piękne malowidła sufitowe autorstwa anonimowego Mistrza z Risinge. Prosty kamienny ołtarz z krzyżem pochodzi z okresu fundacji. Organy są XVIII-wieczne i pochodzą z warsztatu Jonasa Wisteniusa z Linköpingu. Przy wejściu na cmentarz kamienny budynek spichlerza wykorzystany na salę muzealną (pięknie odrestaurowany wczesnośredniowieczny grób z dwoma stelami - typu Eskilstuna) oraz na noclegownię dla pielgrzymów. Na cmentarzu pochowano zmarłego zaraz po urodzeniu syna poety Wernera von Heidenstama i jego trzeciej żony Grety Sjöberg.
 |
| Kościół w Örberga |
[93 km] Po prawej w odległości kilkuset metrów widoczny wśród pól charakterystyczny spłaszczony pagórek o nazwie Kastad Kulle (13). Jest to tzw. drumlin powstały w okresie zlodowacenia, kiedy lądolód przetransportował tutaj dużą bryłę wapienną, na której osadzały się następnie utwory morenowe. Na stokach wzniesienia (105 m npm) zachowały się abrazyjne terasy z okresu Morza Yoldia.
Dalej ku północy w kierunku Vadsteny i widocznej już wieży zamkowej. Stare miasto leży po lewej stronie drogi przelotowej.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz