W powieści Wilhelma Moberga Emigranci Karlshamn wita bohaterów ostrym, przenikliwym wiatrem oraz typowo portowymi zapachami śledzi, smoły, konopi, soli i morza. Historyczne nabrzeże ciągnie się na przestrzeni prawie kilometra wzdłuż Hamngatan i ujścia Mieån, ale dzisiaj stanowi raczej reprezentacyjny fragment miasta. Znajdziemy tutaj najbardziej elegancki hotel, galerię handlową a bardziej na południu gmachy wyższej uczelni i centrum nauki NetPort zajmujące dawne mocno przekształcone hangary portowe. Warto też zwrócić uwagę na kilka starych budynków w tej okolicy. U zbiegu Bodekullsvägen i Tullsgatan istniała dawniej prymitywna stocznia, którą przeniesiono w 1891 roku w okolice Helenebergu na wyspie Sternö. Tym samym obszar nabrzeża mógł zostać powiększony a na uzyskanym placu odbywał się przez wiele lat wielki targ rybny. Po wschodniej stronie tego skweru stoi trzykondygnacyjna ceglana modernistyczna kamienica z ciekawymi wykończeniami lekko asymetrycznej fasady: żelaznymi kratami balkonowymi i zabawnymi wykuszami zakończonymi spiczastym blaszanym daszkiem. Od południa zamyka plac biały budynek dawnego kapitanatu portu zbudowany w 1850 roku. Przy końcu Drottninggatan stoi dwukondygnacyjny drewniany magazyn portowy z XVIII wieku zwany Tullhuset. Wewnątrz pozostawiono dawny szyb windy służący do podnoszenia ciężkich towarów. W sąsiedztwie mieści się niewielkie, ale prężne muzeum żeglugi (Blekinge Sjöfartsmuseum, 1). Stare fotografie, elementy wyposażenia statków, modele żaglowców, wnętrze sklepu kolonialnego, a nawet cała autentyczna latarnia morska przeniesiona z wyspy Ortsholmen - to wszystko obejrzeć można w trakcie zwiedzania wystaw wewnątrz placówki.
Ciekawie prezentują się egzotyczne pamiątki znad zatoki Bengalskiej, innym kuriozum jest list, który przybył pocztą morską aż z wysp Pitcairn na Pacyfiku; zwracają też uwagę zdjęcia brygu "Esmeralda" - najpiękniejszego żaglowca w Karlshamnie, być może pierwowzoru "Charlotty" ze wspomnianej powieści Moberga (choć jej widok zrobił na emigrantach akurat dość ponure wrażenie, co wyraziła Krystyna dosadnie w pięciu słowach: "Nasz statek jest taki mały?").
 |
| Eksponat z Muzeum Żeglugi Blekinge |
Otwarte od poniedziałku do piątku w godzinach 9-13. Dodatkowo latem także w sobotę i niedzielę między 13 a 17. Wstęp bezpłatny. Można się skontaktować w sprawie wycieczki z przewodnikiem: telefon 045 43 63 60, e-mail: maritime@bwm.se
Na szlaku wzdłuż nabrzeża podziwiać można też kilka ciekawych nowoczesnych dzieł sztuki. Tuż nad wodą naprzeciwko starej destylarni spirytusu stoją 3 kamienne ramy przedstawiające starożytne skamieliny. To rzeźba Påla Svenssona Tre fosiler. Dalej na szerokim skwerze odnajdziemy Helgedom wyobrażające święte miejsce zlokalizowane na kadłubie rzecznej barki. Na przyczółku Östra Piren naprzeciw budynków Centrum Naukowego i biblioteki stoi wreszcie ażurowa kolumna zbudowana z granitu zwana Mandala - dzieło Japończyka Takashi Naraty. To jedno z kilku podobnych dzieł tego artysty - inne znajdują się w Göteborgu, Kalmarze i Lund.
Nad przystanią wznosi się niewysokie wzgórze nazywane Bodekull. Od strony miasta oddziela go kilkunastometrowe skaliste urwisko dobrze widoczne z ulicy Bergsgatan. Powierzchnie skalne i charakterystyczne wygłady lodowcowe odsłaniają się zresztą w kilku miejscach na tym terenie, nierzadko wewnątrz bardzo nastrojowych podwórek. Stara drewniana zabudowa zachowała się zwłaszcza wzdłuż zaułka Näsgränd w południowej części wzgórza. Uliczkę tą otaczają parterowe kolorowe domki rybaków. W jednym z takich domów przy sąsiedniej Lotsgatan 6 otwarto niedawno muzeum Martinssonska Gården (4) prezentujące obrazy i rzeźby czterech współczesnych artystów Johnny Martinssona, Pera Serre, Thure Wahlströma i Oskara Wickströma. Dzieła prezentowane są w kilku pomieszczeniach wewnątrz oraz wokół starego brukowanego podwórka.
Muzeum otwarte jest w sezonie letnim od środy do piątku między 14 a 17 oraz w sobotę i niedzielę między 13 a 16. Wstęp kosztuje 20 SVK. Kontakt telefoniczny pod numerem: 045 41 09 90, e-mail: info@martinssonskagarden.se
Na rogu Bergsgatan i Drottninggatan stoi duży drewniany dom z XVIII wieku rozsławiony przez Vilhelma Moberga jako karczma Hoppet ("Nadzieja", 2). Posesja ta została nazwana tak samo jak łódź pierwszego jej właściciela. Potem jednak wielokrotnie przechodziła z rąk do rąk. Naprzeciwko lokalu znajdowała się gospoda Majas Gästgiveri, w której emigranci z epopei Utvandrarna spędzili swoją ostatnią noc w Szwecji - ulica Bergsgatan była także filmowana w ekranizacji tejże powieści (w reżyserii Jana Troella). Hotel otaczały dwa strome zaułki nazywane od wschodu i zachodu słońca. Nieco powyżej przy Drottninggatan 34 znajduje się dom kapitana Sandströma (3) w którym przyszła na świat i spędziła dzieciństwo twórczyni piosenek dla dzieci Alice Tegnér. W pięknym kameralnym ogrodzie odbywają się czasami recitale muzyczne i wieczory poetyckie. W parku Rosengården (5) na południe od wzgórza ustawiono w setną rocznicę jej narodzin statuetkę Maja z popiersiem kompozytorki. W parku znajduje się duży ogród różany, muszla koncertowa oraz jeszcze jedna rzeźba o nazwie Crocus. Na skraju ogrodu stoi stara chata rybacka z połowy XVII wieku przeniesiona na to miejsce w 1964 roku. Przedłużeniem Rosengården w kierunku miasta jest Perennagården - prostokątne błonie zawarte pomiędzy ulicami Hamngatan i Holländareplan - pierwotnie zaplanowane jako ogród roślin wieloletnich. Także i tu stoją dwa niewielkie pomniki. Jeden z nich poświęcony jest harmonii - drugi stanowi artystyczną personifikację mgły. Najbardziej znany monument miasta stoi na wybrzeżu morskim na zachód od Rosengården. Przedstawia on dwie główne postacie z cyklu powieściowego Moberga - chłopskich emigrantów Karla Oskara Nilssona i jego żonę Krystynę z Duvemåla. Sylwetki stoją w charakterystycznych pozach - mężczyzna ma wzrok zwrócony w kierunku morza, ponieważ po jego drugiej stronie spodziewa się znaleźć nowe lepsze życie, z kolei jego partnerka życiowa odwraca się w stronę lądu nie mogąc zapomnieć o latach spędzonych w ojczystej Szwecji, którą opuszcza raz na zawsze. Co ciekawe, pomniejszona kopia tego pomnika stoi także w amerykańskim miasteczku Lindstrom w Minnesocie znanego z licznej szwedzkiej diaspory. Pomnik Emigrantów (6) został ustawiony w 1959 roku upamiętniając ponad milion szwedzkich obywateli, którzy opuścili kraj na przełomie XIX i XX wieku uciekając od biedy i zacofania głównie do szybko rozwijających się w tym czasie Stanów Zjednoczonych Ameryki. Jest oczywiście pewną przewrotnością historii fakt, że kilkadziesiąt lat później kraje skandynawskie doczekały się własnego dobrobytu i poziomem życia praktycznie doścignęły państwo za oceanem.
Nadbrzeżna promenada od pomnika wspina się na stromy klif na którego szczycie zlokalizowana jest Villa Utsikten (7). W tym niewielkim żółtym domku mieści się kawiarnia z domowym ciastem a z tarasu na skale roztacza się piękna panorama Bałtyku, karlshamnskiego portu oraz wyspy Kastellet. Ustawiony na sztorc kamień poświęcono pamięci wszystkich Szwedów, którzy przyczynili się do upadku hitlerowskich Niemiec i zakończenia II wojny światowej. Z tego miejsca jest już niedaleko do obiektów dawnej szkoły realnej zwanych dziś Väggagymnasiet (8). Główny czerwony budynek przypominający nieco ufortyfikowany pałac zaprojektował w 1917 roku znany architekt Gunnar Asplund. Kilkadziesiąt lat później kompleks musiał ulec powiększeniu ze względu na reformę oświaty i wprowadzenie klas koedukacyjnych. Nowe skrzydła wzniesiono w minimalistycznym stylu - odróżniają się białą fasadą. Na dziedzińcu szkoły wkomponowana w głaz narzutowy znajduje się rzeźba Brora Forslunda Mewa. Rejon zwany Väggaområdet stanowił już od XIX wieku popularny obszar rekreacyjny dla mieszkańców miasta. Urządzono tutaj park leśny, strzeżone kąpielisko z przebieralnią oraz korty tenisowe. Wkrótce powstała też restauracja Saltsjöbaden serwująca smaczne dania z ryb. Obecnie głównym magnesem przyciągającym turystę w te okolice jest miejska pływalnia. Oprócz tradycyjnego krytego basenu w zacisznej zatoce znajduje się naturalne kąpielisko z kameralną przebieralnią zbudowaną na palach wyposażoną jednak tylko w dwa prysznice. Nadmorska promenada kończy się u wejścia na mała skalistą wysepkę Ortsholmen (9) strzegącą wejścia do karlshamnskiego portu. Na cyplu wyspy znajduje się stacja nawigacyjna i radarowa dla morskiej żeglugi.
Teatr miejski (10) w Karlshamn zajmuje pofabryczny budynek przy końcu Bergsgatan. Scena okazyjnie pełni też rolę szkolnej auli.
 |
| Rzeźby w Karlshamn: Tre Fosiler, Helgendom i pomnik Emigrantów (Utvandrarnas Monument) |
Muzeum otwarte jest w sezonie letnim od środy do piątku między 14 a 17 oraz w sobotę i niedzielę między 13 a 16. Wstęp kosztuje 20 SVK. Kontakt telefoniczny pod numerem: 045 41 09 90, e-mail: info@martinssonskagarden.se
Na rogu Bergsgatan i Drottninggatan stoi duży drewniany dom z XVIII wieku rozsławiony przez Vilhelma Moberga jako karczma Hoppet ("Nadzieja", 2). Posesja ta została nazwana tak samo jak łódź pierwszego jej właściciela. Potem jednak wielokrotnie przechodziła z rąk do rąk. Naprzeciwko lokalu znajdowała się gospoda Majas Gästgiveri, w której emigranci z epopei Utvandrarna spędzili swoją ostatnią noc w Szwecji - ulica Bergsgatan była także filmowana w ekranizacji tejże powieści (w reżyserii Jana Troella). Hotel otaczały dwa strome zaułki nazywane od wschodu i zachodu słońca. Nieco powyżej przy Drottninggatan 34 znajduje się dom kapitana Sandströma (3) w którym przyszła na świat i spędziła dzieciństwo twórczyni piosenek dla dzieci Alice Tegnér. W pięknym kameralnym ogrodzie odbywają się czasami recitale muzyczne i wieczory poetyckie. W parku Rosengården (5) na południe od wzgórza ustawiono w setną rocznicę jej narodzin statuetkę Maja z popiersiem kompozytorki. W parku znajduje się duży ogród różany, muszla koncertowa oraz jeszcze jedna rzeźba o nazwie Crocus. Na skraju ogrodu stoi stara chata rybacka z połowy XVII wieku przeniesiona na to miejsce w 1964 roku. Przedłużeniem Rosengården w kierunku miasta jest Perennagården - prostokątne błonie zawarte pomiędzy ulicami Hamngatan i Holländareplan - pierwotnie zaplanowane jako ogród roślin wieloletnich. Także i tu stoją dwa niewielkie pomniki. Jeden z nich poświęcony jest harmonii - drugi stanowi artystyczną personifikację mgły. Najbardziej znany monument miasta stoi na wybrzeżu morskim na zachód od Rosengården. Przedstawia on dwie główne postacie z cyklu powieściowego Moberga - chłopskich emigrantów Karla Oskara Nilssona i jego żonę Krystynę z Duvemåla. Sylwetki stoją w charakterystycznych pozach - mężczyzna ma wzrok zwrócony w kierunku morza, ponieważ po jego drugiej stronie spodziewa się znaleźć nowe lepsze życie, z kolei jego partnerka życiowa odwraca się w stronę lądu nie mogąc zapomnieć o latach spędzonych w ojczystej Szwecji, którą opuszcza raz na zawsze. Co ciekawe, pomniejszona kopia tego pomnika stoi także w amerykańskim miasteczku Lindstrom w Minnesocie znanego z licznej szwedzkiej diaspory. Pomnik Emigrantów (6) został ustawiony w 1959 roku upamiętniając ponad milion szwedzkich obywateli, którzy opuścili kraj na przełomie XIX i XX wieku uciekając od biedy i zacofania głównie do szybko rozwijających się w tym czasie Stanów Zjednoczonych Ameryki. Jest oczywiście pewną przewrotnością historii fakt, że kilkadziesiąt lat później kraje skandynawskie doczekały się własnego dobrobytu i poziomem życia praktycznie doścignęły państwo za oceanem.
 |
| Panorama Bałtyku z tarasu przy Villa Utsikten. Po lewej wyspa Ortsholmen, po prawej na horyzoncie wyspa Hanö |
Teatr miejski (10) w Karlshamn zajmuje pofabryczny budynek przy końcu Bergsgatan. Scena okazyjnie pełni też rolę szkolnej auli.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz