Translate

sobota, 21 lipca 2018

Kanał Kinda: Z Bestorp do Brokind

Z Bestorp nad Stora Rången do Brokind nad Lilla Rången jest co najwyżej 6 km wzdłuż drogi, ale trasa wodna ma zdecydowanie dłuższy kilometraż, ponieważ wąski przesmyk Kvilla między dwoma jeziorami opływa duży półwysep z farmą Vesterby. Najwyżej położona śluza kanału oddziela natomiast Lilla Rången od znajdującego się dalej na południu jeziora Järnlunden.

Bestorp
Licząca około 500 stałych mieszkańców osada letniskowa na południowym brzegu jeziora Stora Rången. Od początku XX wieku funkcjonowały tutaj fabryka mebli oraz tartak ostatecznie zlikwidowany w 1958 roku. Niestety używany w procesie technologicznym chlorofenol zanieczyścił glebę i wody podziemne, co pokazały badania z 2007 roku w których odnotowano wysoki poziom dioksyn. Obecnie budynki tartaku przy moście kolejowym zajmuje klub jachtowy. W sąsiedniej zatoce u podnóża porośniętego lasem sosnowo-dębowym wzgórza Korpberget znajduje sie natomiast kąpielisko z sauną. W centrum miejscowości stoi dom kultury i kino Eklunda (1). Obecny murowany budynek wzniesiono po pożarze starego drewnianego w 1958 roku. 

Sätravallen
Dawny ośrodek wypoczynkowy i trawiaste pole namiotowe nad brzegiem niewielkiego jeziora Sätrasjön. Stok narciarski. Sąsiedni rezerwat przyrody (2) obejmuje fragment starego lasu mieszanego. 

Panorama dworu w Vårdnäs wraz z południową częścią Stora Rången 
Vårdnäs
Osada na cyplu przy ujściu rzeki Stångån do jeziora Stora Rången. W tym charakterystycznym miejscu już w średniowieczu istniała jakaś obronna strażnica. Jej następcą jest istniejący obecnie dwór (3) należący do biskupów Linköpingu. Centrum konferencyjne, trzygwiazdkowy hotel i restauracja. Obok stoi nowa drewniana kaplica. Bliżej głównej drogi znajduje się kościół parafialny (5) zbudowany w XVIII wieku na miejscu starszego średniowiecznego. Wysoka wieża została dobudowana jeszcze do starej świątyni w latach 1763-1765 a dopiero potem w 1796 roku wzniesiono nowy korpus nawowy. W ołtarzu znajduje się obraz Pera Hörberga przedstawiający Przemienienie Pańskie. Na przykościelnym cmentarzu odnajdziemy skarbczyk zamykany na cztery oddzielne zamki zgodnie z liczbą Ewangelii. Pomiędzy kościołem a pałacem biskupim stała kiedyś plebania, ale w latach 70-tych wykorzystano wzgórze lokalizując tutaj tradycyjną farmę kulturową (4) do której sprowadzono wpierw dwa stare budynki zwane Berget (chata z Kuseboholm)  i Logen (stodoła z gospodarstwa Koppertorp). Obecnie w kompleksie mieści się 7 drewnianych obiektów - muzeum szkolne i kolekcja gospodarcza. Ze wzgórza widok na jezioro.

Kvilla Bro
Stary średniowieczny bród na rzece Stångån - obecnie przeprawa ta jednak straciła zupełnie na znaczeniu. Już w 1804 roku poczyniono w tym miejscu pierwsze prace mające na celu otwarcie drogi wodnej. Poszerzono wąski przesmyk i ustawiono drewnianą śluzę w postaci klatki z otwieranymi skrzydłami zakotwiczonej w rzece za pomocą kamiennych szkatuł. Po otwarciu kanału tymczasową śluzę usunięto.

Granica posiadłości Vesterby
Vesterby
Granice tej dużej farmy na wzgórzu wyznaczone są przy drodze wjazdowej od południa i północy przez białe betonowe słupy z szyldem przedstawiającym starożytnego wikinga. Historycznie była ona częścią większej posiadłości rolnej Kusaboholm położonej dalej na północy. W XVIII wieku zbudowano w pobliżu rzeki Stångån dużą gorzelnię. Główny budynek (6) na szczycie wzgórza wzniósł w połowie XIX wieku hrabia Henryk Falkenberg z Brokind. Po II wojnie światowej w posiadłości urządzono szkołę leśną. Obecnie jest tu 18-dołkowe pole golfowe a w dworze mieści się zajazd i restauracja. 

Västerby Lövskogar
Rezerwat przyrody o powierzchni 177 ha obejmujący lasy liściaste oraz zarastające łąki i pastwiska pomiędzy jeziorami Stora i Lilla Rången.  Bogata flora i fauna w tym wiele gatunków rzadkich wpisanych na czerwona listę, m.in. grzyb Pachykytospora tuberculosa oraz motyl osadnik wielkooki (Lopinga achine). Wiele pięknych roślin kwiatowych porasta łąkę na północ od Snårviken (7). W południowej części rezerwatu w sąsiedztwie pola golfowego Vesterby znajduje się cmentarzysko z epoki żelaza  Przy moście Vesterbybro parking z tablicą informacyjną a około 1 km dalej w kierunku Sturefors drugi plac postojowy. Kąpielisko w zatoce Svimmersvik. 

Brokind
Osada letniskowa na wschodnim wysokim brzegu jeziora Lilla Rången. Powstała w początku XX wieku wraz z budową linii kolejowej Stångånbanan. Koło dawnej stacji kolejowej znajduje się najstarsza willa Lyckhem. Inne przypominające często drewniane zamki koncentrują się w widokowych punktach wśród dębowych lasów nad akwenem. Warto też zwrócić uwagę na niewielki czerwony domek z dużym fikuśnym kominem (8) przy Rångenvägen 12b. To dawny posterunek pocztowy z 1925 roku. W dolnej części osady jest jeszcze kąpielisko i pomost nad płytką zatoką.              

Rezerwat przyrodniczy Brokind
Obejmuje cztery obszary położone pomiędzy jeziorami Lilla Rången i Järnlunden. W Skolhagen (9) na zapleczu szkoły podstawowej rośnie piękny las dębowy. Dalej na południe znajduje się strome wzgórze Halls Berg a po drugiej stronie rzeki Stångån jeszcze dwa obszary leśne. 

Śluza Brokind (10)
Najstarsza budowla wodna na dzisiejszym kanale. Pierwsze prace podjęto tu już w 1805 roku, ale po kilku latach urządzenie zostało zniszczone i trzeba je było ponownie odbudować. Obecna śluza powstała w 1855 roku przy kamiennym moście od którego wzięła nazwę miejscowość. Wysokość piętrzenia wynosi 1,6 m. Na nabrzeżu znajduje się posterunek strażniczy a w nim niewielka wystawa poświęcona historii kanału Kinda. W pobliżu są też ruiny dawnej cegielni, stary magazyn handlowy i kilka innych budynków gospodarczych.

Skolhagen z widokiem na pałac Brokind
Brokind Slott (11)
Dwupiętrowy pałac posiada dwa niższe skrzydła otoczone zabudową gospodarczą (mleczarnia, stajnie, młyn, magazyny rolne i drzewne). W przeszłości stary trakt kalmarski przekraczał w tym miejscu rzekę Stångån i biegł dalej na północ. Obecnie zastąpiony został nowym odcinkiem drogi krajowej numer 23. Główny budynek w obecnej postaci został wzniesiony w 1731 roku dla Anny Marii Falkenberg na wyspie pomiędzy dwoma ramionami rzeki Stångån. To jednak znacznie starsze gospodarstwo, którego początki sięgają XII wieku i łączą się z półlegendarnymi ostgotlandzkimi jarlami Thorilem i Tatilem. W XIII wieku farma włączona została do olbrzymich posiadłości wierzyciela korony Bo Jonssona Gripa, który ponoć nawet zamieszkiwał tu od czasu do czasu. Przez kilkaset lat ziemie te należeć będą do jego potomków, z których warto wspomnieć imię Månsa Johanssona o pseudonimie "Noc i Dzień" (Natt och Dag). Ten jeden z najlepszych przyjaciół Gustawa Wazy, rycerz i mediator był jednym z niewielu, którzy mieli odwagę stanąć twarzą w twarz z buntownikiem chłopskim Nilsem Dacke. Obecnie pałac to część prywatnego gospodarstwa w należącego do rodu Falkenbergów. Wnętrza dworu są zazwyczaj niedostępne, ale na terenie posiadłości urządzane są rozmaite imprezy kulturalne, koncerty czy gry łowieckie. 

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz