Translate

niedziela, 25 marca 2018

Zamek w Uppsali

UPPSALA [11 km] / 149,2 tys. mieszkańców
Kasåsen to jedno z kilku wzgórz w zachodniej części miasta stanowiących część łańcucha tzw. ozu upplandzkiego. Nazwa wzniesienia pochodzi od stojącego tu kiedyś stosu sygnalizacyjnego zwanego w Szwecji vårdkase. Tego typu ognie zapalano na szczytach wzniesień przekazując rozmaite informacje na dużą odległość. Ostatni raz system ten miał zastosowanie w czasie wojny krymskiej. Wtedy jednak na uppsalskim wzgórzu już dawno nie było takiego punktu sygnalizacyjnego, bowiem w 1549 roku Gustaw I Waza wzniósł tutaj kamienny zamek. Znany on jest przynajmniej z kilku ważnych wydarzeń w historii Szwecji. W maju 1572 roku w znajdujących się tu lochach zamordowano sześciu dostojników z kręgu rodziny Sture. Zabójstwa dokonano na zlecenie szalonego króla Eryka XIV, który cierpiał na manię prześladowczą i obawiał się z ich strony zamachu na własne życie. Sprawę zatuszowano kierując winę na sekretarza królewskiego Görana Perssona. Koniec tego dygnitarza też był smutny - zmarł po torturach. W 1629 roku w murach rezydencji Gustaw II Adolf podjął decyzję o przystąpieniu Szwecji do wojny trzydziestoletniej, co miało duże konsekwencje dla losów państwa w epoce wojen i podbojów. 
Zamek w Uppsali od północnego-wschodu.
Z kolei 6 czerwca 1654 roku w głównej sali zamkowej zwanej królewską niejaki Schering Rosenhane ogłosił abdykację królowej Krystyny. W Rikssalen zbierali się kiedyś szwedzcy gubernatorzy a nawet odbywały się uroczystości koronacyjne (ostatnia to intronizacja królowej Ulryki Eleonory w 1719 roku). Dzisiaj po renowacji przeprowadzonej w 1932 roku organizowane są tu rozmaite bale i konferencje. Możliwości wykorzystania sali na 550 osób reguluje specjalna ustawa (mniejsza Sala Wazów może przyjąć 145 osób). Jak przystało na średniowieczne zamczysko zamek w Uppsali ma także swojego ducha. Jest nim "biała dama", czyli księżniczka Cecylia Waza, jedna z córek Gustawa, która prowadziła ponoć występne i rozpustne życie, więc po śmierci pokutuje w swoim dawnym mieszkaniu.
Zamek w Uppsali przynajmniej dwukrotnie padał ofiarą pożaru: w 1572 oraz w 1702 roku. Chociaż w tym drugim epizodzie uszkodzenia były umiarkowane, to jednak zrujnowany budynek posłużył  dodatkowo jako rezerwuar budulca dla innych domów w odnawiającym się mieście. Twierdzę odbudowano dopiero w połowie XVIII wieku według planów Carla Hårlemana, ale skromne fundusze nie pozwoliły dokończyć całkowicie tego projektu. Ostało się więc wschodnie skrzydło flankowane dwoma podobnymi wieżami po stronie północnej i południowej. Södra Tornet to do dzisiaj najwyżej wzniesiona budowla w Uppsali. Ma 11 kondygnacji wraz z piwnicami i strychem. W przeszłości pełniła funkcję więzienia, potem funkcjonowała jako wieża ciśnień dla uniwersyteckiego szpitala, obecnie mieszczą się tutaj natomiast rozmaite biura i wejście do Rikssalen i Vasasalen. W wieży północnej znajdują się natomiast ekspozycje muzealne. Na bastionie po przeciwległej stronie wzgórza znajduje się wolno stojąca dzwonnica z zawieszonym dzwonem Gunillaklockan. Odlany w 1588 roku pochodzi z dawnej kaplicy zamkowej. To ważny element miejscowej tradycji - dzwon który od wieków wyznaczał rytm życia miasta i do dziś jest używany w trakcie rozmaitych ceremonii podczas świąt kościelnych czy uniwersyteckich. Z bastionu widok na wieże katedry. W południowo-zachodnim rogu dziedzińca zamkowego ustawione jest obecnie popiersie Gustawa I Wazy wykonane według projektu Bengta Vogelberga. Cokół podpierają cztery niewielkie armaty. Nieco poniżej zamku w parku na stokach znajdziemy też ustawiony w 2005 roku pomnik innego sławnego Szweda związanego z tym miejscem, polityka, dyplomaty i działacza ONZ Daga Hammarskjölda.

Rikssalen
W pomieszczeniach zamku znajdują się trzy placówki muzealne. Vasaborgen ukazuje resztki starego zamku królewskiego sprzed pożaru w 1702 zachowane w południowo-zachodniej części wzgórza Kasåsen. Kiedyś stanowiły one centrum założenia na planie krzyża. Można tutaj obejrzeć fragment starej ściany z gotyckimi rzeźbieniami. Prócz tego znajdziemy modele budowli z różnych wieków oraz portrety znanych władców mieszkających na zamku. Na szczycie bastionu murawa.
Otwarte w sezonie letnim codziennie od 10 do 18. Wstęp 120 SVK, dzieci płacą połowę tej ceny. Wycieczki z przewodnikiem w języku szwedzkim, dostępne streszczenie po angielsku. Kontakt  przez pocztę mailową: info@vasaborgen.se lub telefonicznie pod numerem 0703 90 79 89. Kasa w bramie od strony Kung Jans väg. 
Muzeum Sztuki (Uppsala Konstmuseum) zajmuje południowe skrzydło zamku (wejście oznaczone literą E). Trzy piętra wypełniają stare obrazy z pracowni artystycznych miejscowego uniwersytetu oraz ceramika z Ekeby. Placówka prezentuje też liczne wystawy czasowe najczęściej poświęcone sztuce współczesnej. W zbiorach dominują obrazy artystów lokalnych oraz związanych z Uppsalą. Sklepik z pamiątkami i bufet otwierany jest pół godziny przed ekspozycją.
Wstęp wolny. Otwarte w letnim sezonie codziennie od 12 do 16, w innych porach roku od wtorku do niedzieli, w czwartek godziny otwarcia przedłużone od 12 do 20. Program wystaw na stronie web: http://uppsalakonstmuseum.se. Kontakt telefoniczny z recepcją: 018 727 24 82
Fragment dziedzińca zamkowego z popiersiem Gustawa I Wazy

We wschodnim skrzydle (wejście A2) zlokalizowany jest Fredenshus. Celem organizacji pod tą nazwą jest krzewienie idei pokoju, tolerancji i równości oraz zwalczanie rasizmu, uprzedzeń, przemocy i dyskryminacji. Wystawy stałe poświęcone są m.in. szwedzkim działaczom pokojowym Folke Bernadotte, Raulowi Wallenbergowi czy Dagowi Hammarskjöldowi, który przez kilka lat mieszkał na zamku, w czasach gdy jego ojciec Hjalmar pełnił funkcję gubernatora prowincji Uppsala. W mieście nad rzeką Fyris późniejszy laureat pokojowej Nagrody Nobla zdobywał swoje wykształcenie, zrazu w szkole Hildura Axelssona w Villa Tomtebo, potem w szkole katedralnej wreszcie na uniwersytecie, który ukończył w 1925 roku zdając egzaminy z literatury, językoznawstwa i historii. Poświęcił mu też kilka tekstów o charakterze społecznym, politycznym i krajoznawczym. Dag Hammarskjöld jest pochowany na starym cmentarzu w Uppsali. Na wystawie możemy obejrzeć m.in. jego krótkie wiersze ilustrowane przez Nilsa Gunnara Zandera oraz film opowiadający o życiu w Uppsali. Trochę czasu warto również poświęcić ekspozycji ukazującej rolę kobiet w społeczeństwie i ich wysiłki na rzecz pokoju i równouprawnienia. Oprócz tych stałych wystaw muzeum organizuje rozmaite ekspozycje czasowe ukazujące często problemy bytowe w dalekich egzotycznych częściach naszego globu. 
Kontakt telefoniczny: 018 50 00 08, e-mail: info@fredenshus.se, strona web: http://www.fredenshus.se
Wstęp wolny. Godziny otwarcia wystaw: od wtorku do piątku 15-18, w weekendy 12-16, w poniedziałki nieczynne.
Z prawobrzeżnej części miasta na wzgórze zamkowe prowadzi kilka dróg. Główny wjazd od strony katedry i budynku biblioteki Carolina Rediviva prowadzi od północy obramowaną ozdobnym kamieńcem aleją Drottning Christina väg. Od południa przez park do starej bramy przy bastionie wiedzie wysadzana kostką brukową Kung Jans väg. Od zachodu wspiąć się tu można kaskadą schodów z ogrodu Linneanum i Dag Hammarskjöld väg. Z tej strony dziedzińca mamy piękny widok na położone niżej ogrody w dzielnicy uniwersyteckiej. Najbardziej niedostępne są zbocza Kasåsen od strony wschodniej. Z alejki poniżej zamku otwierają się fragmentaryczne widoki na lewobrzeżną Uppsalę.
                      

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz