Sölvesborg część 4

SÖLVESBORG [148 km] / 8,4 tys. mieszkańców

Södergatan to najważniejsza handlowa ulica miasta łącząca rynek (Stortorget) z innym ważnym miejskim placem Hästtorget. Po lewej stronie ciągnie się linia XIX-wiecznych zabudowań, po prawej ręce mamy długi nowy pawilon handlowy z lat 70-tych. Hästtorget (1) ma kształt trójkąta i położony jest na skraju dzielnicy staromiejskiej. Dawniej znajdował się tutaj targ na którym handlowano nie tylko końmi, ale też i innymi zwierzętami hodowlanymi. Pozostałością po tamtych czasach jest misa fontanny w której kiedyś pojono zwierzęta. W środku znajduje się zadrzewiony skwer przecięty kilkoma uliczkami. Wokół ulic rośnie szpaler ozdobnie przyciętych lip (Tilia vulgaris) a wewnątrz obwodu posadzono ozdobne robinie. Wśród różanych klombów znajdziemy też rzeźbę Ariel autorstwa Alice Nordin. Z kolei na rogu Hästtorgsgatan ustawiono w 2004 roku stelę upamiętniającą rysownika z Valjeviken "brata" Borre Carlssona. Plac otaczają budynki o dość zróżnicowanych fasadach pochodzące w większości z przełomu XIX i XX wieku. Najbardziej monumentalny charakter ma ceglany gmach banku oszczędnościowego (obecnie Sölvesborg-Mjällby Sparbank) w stylu holenderskiego renesansu zbudowany w 1889 roku przez architekta Alfreda Hellerströma z Helsingborga. Na jego fasadzie obejrzeć można medalion z miejskim herbem a wysoko pod gzymsem wizerunek Hermesa - boga handlowców (ale również i złodziei!). Na rogu Repslagaregatan i Järnvägsgatan stoi neogotycki budynek dawnej łaźni miejskiej włączony obecnie do kompleksu zabudowań magistratu. W parku na zapleczu urzędu gminy ustawiono kilka rzeźb a wewnątrz zwraca uwagę stołówka zaprojektowana w przyjemnych pastelowych kolorach. 

Dawny przytułek czyli Fattighus

Wędrując dalej wzdłuż Repslagaregatan dotrzemy do położonego pod numerem 33 przy wierzchołku wzniesienia dawnego przytułku (fattighuset, 2). Król Karol XIV Jan po wizycie w miasteczku dźwigającym się z wielkiego pożaru wyłożył kwotę 1000 koron z przeznaczeniem na budowę schroniska dla bezdomnych. Zamieszkiwało tutaj około 30 osób: ocalałe z pożogi sieroty oraz wdowy lub wdowcy z dziećmi. Zachował się oryginalny wystrój wnętrz w tym piece kaflowe oraz stolarka ścienna. Wędrujemy przez teren Nowego Miasta, który został zasiedlany sukcesywnie od początku XIX wieku. Najbardziej reprezentatywnym miejscem dla zabudowy z tego okresu jest Norregatan (4) położona na północ od kościoła św. Mikołaja. Niskie parterowe domki otaczają wybrukowaną "kocimi łbami" wąską klimatyczną uliczkę. Po zachodniej stronie tego rewiru działki są większe, zabudowania nowsze a obszar ma charakter bardziej uporządkowanej podmiejskiej dzielnicy willowej. Przy końcu Ungergatan znajduje się budynek sądu Listerlandu (3) z 1921 roku - ciekawy przykład architektury neoklasycznej wzniesiony przez Erika Gunnara Asplunda - architekta znanego najbardziej z projektu Cmentarza Leśnego (Skogkyrkogård) w Sztokholmie. Szeroka trójkątna fasada na osi drogi zwieńczona jest dużym zegarem, wyróżnia się też wielkim łukiem bramy, pomysłem po raz pierwszy wykorzystanym w projekcie gmachu Botanicum w Uppsali. 

Lister Härad Tingshus

Wewnątrz mieści się wielka cylindryczna sala rozpraw z ustawionym na podwyższeniu stołem sędziowskim. Liczne detale ozdobne dopełniają wizerunku tej w sumie dość oszczędnej w formie budowli. Przy Balkenhausensgatan w dawnej świątyni Bethel znajduje się siedziba lokalnej orkiestry Musicum. Ungergatan prowadzi w kierunku położonego prawie nad samą zatoką dworca kolejowego.

Ruiny średniowiecznej wieży zamku Sölvesborg

Najstarszy zabytek Sölvesborga to ruiny duńskiej twierdzy (5) położone po wschodniej stronie miasta w parku nad samą zatoką. W średniowieczu była to największa warownia we wschodniej części państwa. Toteż gościła często królów w tym Małgorzatę Duńską i Eryka Pomorskiego - władców Skandynawii z okresu unii kalmarskiej. Później stała się natomiast kością niezgody między Duńczykami a Szwedami i kilkukrotnie przechodziła z rąk do rąk. W czasie wojny siedmioletniej w 1564 roku spłonęła i stopniowo zaczęła popadać w ruinę.  Z dawnej budowli zachowały się tylko zrujnowane przyziemia wieży z początku XIV w zbudowanej z inicjatywy króla duńskiego Eryka Menveda. Wzniesiona została ona w technice zwanej skalmur. Trzon składający się z kamieni połączonych zaprawą murarską został obudowany wątkiem ceglanym. W czasach swojej świetności baszta mierzyła 30 metrów. Lochy pod nią kryją podobno skarb wojenny zakopany tutaj przez admirała Sörena Norby (zwanego "przyjacielem Boga i wrogiem całej reszty świata") w XVI wieku. Po zabudowaniach wewnętrznych zaginął wszelki ślad. Najprawdopodobniej były to domy z pruskiego muru otaczające wewnętrzny dziedziniec. Teren otoczony był szeroką na 15 m fosą wypełnioną wodą z zatoki. Poza jej obrębem znajdowały się kamienne stajnie, które zachowały się do dzisiaj, aczkolwiek po dramatycznym pożarze wywołanym uderzeniem pioruna otrzymały całkiem nowy dach. Odbywają się tu rozmaite jarmarki, "średniowieczne" turnieje a w baraku mieści się galeria wyrobów szklanych. Poza okręgiem fosy stoi też dwupiętrowy dwór (corpus de logi) z początków XIX wieku zbudowany przez Carla Gustawa Fryderyka Schulta zbudowany częściowo z kamieni odzyskanych z rozbiórki średniowiecznego zamku. Stanowił on centrum dużego gospodarstwa rolnego rozparcelowanego w 1915 roku. Obecnie hotel i restauracja. Kompleks otacza park oraz renesansowy ogród ziołowy. Ustawiono tu kilka nowoczesnych rzeźb. W pobliżu zamku po obu stronach Munkvägen znajdują się miejskie cmentarze. Wśród starych dębów warto odwiedzić tutejszą kaplicę przypominającą synagogę w stylu mauretańskim a zaprojektowaną przez Helgo Zettervalla.