Drogowskazy

Oznakowanie dotyczące dojazdu do poszczególnych miejsc jest w Szwecji bardzo dokładne, i skrupulatne zarówno na obszarach miejskich jak i na prowincji. Pojedyncze drogowskazy znajdują się nawet na rzadko uczęszczanych drogach lokalnych, także tych o nawierzchni szutrowej. W kraju istnieje długa tradycja umieszczania tego typu obiektów wzdłuż dróg o różnym standardzie. Rolę orientacyjną pełniły już przynajmniej niektóre kamienie runiczne umieszczane przy trasach handlowych, często przy granicach poszczególnych posiadłości lub miejscowości albo przy brodach, mostach i miejscach w których przekraczano bagna. Ich następcami były kamienie drogowe tzw. väghållningsstenar oznaczające odcinki dróg podlegające konkretnemu nadzorowi oraz kamienie milowe (milstenar) wskazujące odległość wg dawnej szwedzkiej mili mierzącej około 10690 m. Najstarsze tego typu obiekty pochodzące z połowy XVII wieku zachowały się w regionach Dalarna oraz Skaraborg. Wiele z nich przetrwało do dzisiejszych czasów - stanowią bez wyjątku chronione prawem zabytki, aczkolwiek ich praktyczne znaczenie jest już żadne.

Kamień milowy w Hjo nad jeziorem Wetter

Spotykane na szwedzkich drogach znaki wskazujące kierunek odróżnia od tych stosowanych w Polsce m.in. konsekwentny system kolorów uzależniony od rangi drogi oraz rodzaju obiektu do którego odsyła. Najpowszechniejsze są tablice wskazujące kierunek do poszczególnych miejscowości: miast, wsi lub pojedynczych gospodarstw posiadających swoją nazwę geograficzną. Zielone zarezerwowane są dla autostrad i dróg ekspresowych, a niebieskie dla dróg krajowych i "wojewódzkich" (czyli zarządzanych przez władze länu). Nazwy miejscowe na tych znakach pisane są dużymi białymi literami. Podobnie oznaczone są także numery dróg.

Na pozostałych typach dróg pojawiają się natomiast tablice w kolorze żółtym z czerwoną obwódką i z tekstem wypisanym małymi literami w kolorze czarnym. Najczęściej będą to klasyczne drogowskazy w kształcie strzałki z podanym kilometrażem. Drogi niższej rangi nie mają wyróżnionej numeracji

W miastach stosuje się oznakowanie kierujące do poszczególnych dzielnic (niekiedy także ważnych traktów, placów czy mostów). Tablice tego typu występują w kolorze białym a nazwy wewnątrz zapisywane są dużymi literami w kolorze czarnym.

Od takich znaków należy odróżnić tablice wskazujące kierunek do określonych obiektów. Mogą to być zarówno budynki użyteczności publicznej jak biblioteka, urząd, ośrodek zdrowia, kościół itp. jak też rozmaite obiekty usługowe, obszary chronione, a także ważne kompleksy fabryczne a nawet sklepy i warsztaty rzemieślnicze. Na białym tle stosuje się w tym przypadku czarne małe litery. Zdarza sie, że nazwom własnym towarzyszą rozmaite symbole oznaczające różne typy usług. W podobny sposób kierunek do tego typu obiektu może wskazywać sam umowny znak informacyjny w kształcie niebieskiego kwadratu. Zróżnicowanie tego typu odwołań bywa bardzo duże, np. na przedmieściu Örebro Almby ustawiono drogowskaz do lokalnego sklepu z klockami opatrzony symbolem Lego oraz nazwą domeny internetowej.

Tablice z brązowym tłem zarezerwowane są dla atrakcji turystycznych o znaczeniu ogólnokrajowym, przy czym mogą opisywać samochodowy szlak turystyczny (np. Humleslingan), większy obszar o znaczeniu turystycznym (np. Glasriket), interesujący obiekt (np. Nynäs Slott) a także obiekt wpisany na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.

Rzadziej spotyka się tablice w kolorze pomarańczowym z czarną obwódką i napisami wskazujące tymczasowe objazdy oraz w barwie żółtej z niebieskimi napisami i obwódką ustawiane chwilowo, aby wyznaczyć kierunek do obiektów ważnych w czasie organizacji imprez masowych takich jak targi, festyny, koncerty, zawody sportowe itp.
Często zdarza się, że na jednej tablicy występują połączone informacje należące do różnych kategorii "kolorystycznych", np skrzyżowanie drogi głównej z drogą lokalną prowadzącą do ważnej atrakcji turystycznej lub obiektu usługowego.

Najpowszechniejszym drogowskazem jest tablica w kształcie strzałki umiejscowiona przy rozstaju dróg (po obu stronach lub w osi skrzyżowania). Kilometraż do miejsca podawany jest z zaokrągleniem w górę pod warunkiem, że odległość wynosi więcej niż 500 metrów.

Na głównych drogach pojawiają się dodatkowo rozmaite tablice poprzedzające właściwe skrzyżowanie umieszczone w pewnej odległości od niego ze względu na czas konieczny do podjęcia decyzji przy przeciętnej prędkości jazdy (bądź na poboczu, bądź na banerach zawieszonych na stalowej ramie ponad pasami ruchu). Warto tu wspomnieć o dość częstej praktyce lewoskrętu polegającej na wydzieleniu wpierw krótkiego zjazdu w prawo, po to aby nie przeprowadzać takiego manewru z lewego pasa, uniknąć tym samym zatorów na głównej drodze, którą przecinamy następnie pod kątem prostym. Znak tego typu informuje o zakazie skrętu w lewo bezpośrednio ze skrzyżowania.

Znaki na autostradach i drogach szybkiego ruchu ze względu na widoczność mają większe czcionki a ich konkretne umiejscowienie regulują szczegółowe przepisy. Charakterystyczna jest tablica w kształcie trapezu prostokątnego oznaczająca zjazd z ekspresówki lub autostrady.

Zjazdy są opatrzone żółtymi tabliczkami z określonym numerem. Niekiedy pojawiają się też zielone tablice z białymi dużymi literami z nazwą węzła (traffikplats).

Na niektórych drogach stosuje się też system miary odległości oznaczany co 100 lub 500 metrów na niewielkich niebieskich tabliczkach umieszczonych na płotku rozdzielającym pasy biegnące w przeciwległych kierunkach.
Innym typem znaków są tablice kilometrażowe. W Szwecji odwrotnie niż w Polsce na szczycie takiego zapisu znajduje się miejscowość najbardziej odległa. Zazwyczaj nie łączy się na jednej tablicy odległości w różnych kierunkach. Przykład z obwodnicy Jönköpingu wskazuje, że w takich sytuacjach umieszcza się raczej osobne znaki jeden po drugim w bliskiej odległości.

Nieco mniej konsekwentne jest stosowanie tablic informujących o granicach miejscowości. Ustawiane są tylko na drogach ekspresowych, krajowych i länowych. Zdarza się jednak, że stosowne znaki nie pojawiają się - zależy to m.in. od wielkości osady (chociaż bywają tablice miejscowe umieszczone w środku niewielkiej wsi na którą składa się dosłownie kilka domów) oraz możliwości ustawienia tego typu informacji w określonym miejscu przy drodze. Znaki tego typu mają postać niebieskiego lub zielonego prostokąta (w zależności od rodzaju drogi) z białym tekstem pisanym dużymi literami. W niektórych regionach Szwecji, m.in. na północy i na pograniczu norweskim używa się dwujęzycznych a nawet trójjęzycznych nazw miejscowości: np. po szwedzku, fińsku i lapońsku.

W wielu miejscach zastosowano także europejski wzór znaku opisującego teren zabudowany bądź z nazwą miejscowości, bądź tylko z odpowiednim symbolem skyline. Znakowi takiemu towarzyszy zazwyczaj informacja o ograniczeniu prędkości w obszarze zabudowanym.

             
Stosunkowo rzadko granice miast są natomiast opatrywane nieformalnymi znakami witającymi przybyszów. Zapewne były one bardziej charakterystyczne dla krajów socjalistycznych, zresztą teraz raczej też znikają z przydrożnego krajobrazu w Polsce. Oczywiście od reguły istnieją liczne wyjątki bowiem tablice powitalne pojawiają się zwłaszcza przy wjeździe do miejscowości turystycznych a niekiedy poza miastami w charakterystycznych atrakcyjnych punktach, np. nad brzegiem jeziora Hornborgarsjön.

Stosunkowo często w Szwecji na rogatkach miast lub miasteczek lokalizowano natomiast niewielkie parkingi z tablicami informacyjnymi. Czasami towarzyszyły im także flagi z symboliką miejscową a nowością są w takim położeniu elektroniczne telebimy ze zmieniającymi się informacjami.

Warto też zaznaczyć, że na granicach Sztokholmu i Göteborga bardziej formalnie umieszczono tablice z herbem i napisem Välkommen till... Przy drogach opisane są również administracyjne granice länów oraz poszczególnych gmin (kommun). Informacji o wjeździe na dane terytorium towarzyszy najczęściej sygnatura lokalnego herbu. Czasami pojawia się także tablica podająca częstotliwość na której nadaje lokalne radio z informacjami dla kierowców.

Teoretycznie w miastach obowiązują formalne tabliczki z nazwami ulic w kolorze białym z czarnymi literami. W praktyce zróżnicowanie kolorów jest większe, np. Göteborg i prawobrzeżna Uppsala posiadają tablice w kolorze niebieskim z białymi napisami a Ystad, Trelleborg i kilka innych miejscowości w Skanii tablice pomarańczowe wypełniane czarnym drukiem. W Polsce numery dróg oznaczane są na tle czerwonym, w Szwecji w zależności od typu drogi tłem zielonym lub niebieskim w białej ramce. Ramka przerywana oznacza drogę, która doprowadzi bezpośrednio do tej wymienionej z numeru, czyli rodzaj łącznika. Na białych tablicach z niebieską obwódką oznaczane są stare warianty głównych dróg.

Ostatnio ich popularność wzrasta, gdyż stanowią element historycznej sieci tzw. dróg królewskich i oferują często ciekawsze wrażenia krajobrazowe niż przy szybkim przemieszczaniu się wzdłuż autostrady. Przy Riksettan 1 czyli trasie ze Skanii do Sztokholmu ustawiono nawet historyczne znaki. Specjalnym znakiem podobnie jak w Polsce opisywane są przeprawy przez większe rzeki lub śródlądowe akweny. Czasami zamiast nazwy rzeki pojawia się nazwa mostu.

Na wąskich drogach bocznych częstym znakiem drogowym niespotykanym w Polsce jest niebieska tabliczka z literą M. Oznacza ona mötesplats, czyli miejsce możliwej mijanki. Pojazd który do niego dotrze z określonej strony zobowiązany jest przepuścić inny przybywający z przeciwka.

Każda droga kiedyś się kończy, te szwedzkie nierzadko urywają się w środku lasu albo gdzieś na morskim wybrzeżu. Tablica z napisem Här slutar allmän väg oznacza punkt zakończenia drogi publicznej - dalsze poruszanie się po drodze prywatnej wymaga zezwolenia jej właściciela.

Taki napis przy cmentarzu kościelnym nabiera symboliki eschatologicznej