Akweny położone na wschód od głównej drogi transportowej kanału Kinda. Jezioro Ämmern łączy się z jeziorem Åsunden krótkim kanałem Skedevid. Podobnie jezioro Åländern łączy się z Ämmern nieco dłuższym sztucznym przekopem. Szeroko rozlane zbiorniki charakteryzują wysokie, najczęściej zalesione brzegi i duże wyspy. Dla wędkarzy są to doskonałe łowiska pełne zwłaszcza szczupaków, sandaczy i okoni. Raj dla kajakarzy. W zimie popularne wycieczki po zamarzniętym lodzie. Miejsca stosunkowo trudno dostępne bez własnego środka transportu. Drogi głównie szutrowe. Punktami wypadowymi nad Ämmern mogą być miejscowości Opphem, Skedevi, Tjärstad oraz Söderö, gdzie znajdują się przystanki autobusowe.
Schedevi (Skedevi, Skedevid) Herrgård
Pierwszym udokumentowanym właścicielem tutejszych dóbr był XIV-wieczny szlachcic Tyrkil Haraldsson odnotowany w księdze obrachunkowej katedry w Linköpingu. Niedawno przeprowadzone wykopaliska udowodniły, że już w głębokim średniowieczu istniała w pobliżu siedziba rycerska zwana Ämnisholm. W późniejszych wiekach posiadłość przeszła w posiadanie familii Falkenbergów. Obecny pałac (1) zbudowano w latach 1769-81 według projektu Karola Fryderyka Adelcrantza, popularnego wówczas architekta związanego z dworem królewskim w Sztokholmie. Dwupiętrowy budynek główny z mansardowym dachem flankują dwa niskie skrzydła z tarasami otoczonymi kamienną balustradą. Całość otacza rozległy XVIII-wieczny park angielski z okazami starych dębów. Dorodne okazy porastają m.in. niewielkie wzgórze nad kanałem zwane Tempelkullen uznane za rezerwat przyrodniczy z bogatą florą (prawdopodobnie prehistoryczny kurhan).
Kanał Skedevid przecinający posiadłość przekopano w 1873 roku, a więc krótko po powstaniu sztucznej drogi wodnej w biegu rzeki Stångån. W pałacu mieści się obecnie klinika psychiatryczna, natomiast większa część należących do niego ziem została wydzielona jako Skedevi Säteri i funkcjonuje obecnie jako gospodarstwo hodowlane.
 |
| Skedevi |
Kościół w Tjärstad (2)
Poprzedniczką dzisiejszej świątyni była XI-wieczna kamienna rotunda zwieńczona drewnianą wieżyczką - jedna z trzech znanych z Östergotlandii obok budowli w Vårdsberg i Klosterstad. Obecny kościół halowy powstał w latach 1775-1778 a nieco później dobudowano do niego po stronie zachodniej wieżę. Obraz ołtarzowy ukazujący Chrystusa w ogrodzie Getsemani ufundowany został przez właściciela majątku Skedevi Melchiora Falkenberga. Starszymi obiektami we wnętrzu są kolorowa ambona oraz chrzcielnica. Do XIX wieku kościół stał przy brzegu jeziora Åsunden dopóki nie nastąpiło obniżenie poziomu wód związane z budową kanału Kinda i innymi pracami melioracyjnymi. Dzisiaj dawne dno akwenu zajmuje trawiasta równina Kättilslätten rozciągająca się na południu. W sąsiedztwie kościoła znajduje się stary budynek plebanii z 1840 roku w którym znajdowała się w przeszłości także szkoła oraz dom spokojnej starości. Rok temu na tutejszym cmentarzu pochowany został znany pisarz Gustaw Torgny Lindgren autor powieści obyczajowych rozgrywających się głównie na północy kraju, z których najbardziej znane są Droga wężowa na skale i Batszeba.
Kättilstad i Hägerstad (patrz tutaj)
Hamra Ekhagar (3)
Rezerwat przyrodniczy od 2013 roku. Malownicze łąki na terasie skalnej na zachodnim brzegu jeziora Ämmern zarośnięte zgodnie z nazwą przez zagajniki dębowe. To południowa granica obszaru określanego jako królestwo dębu. Oprócz najbardziej charakterystycznego gatunku drzewa powszechnie występuje także leszczyna a w domieszce brzoza, topola, jesion, olsza, klon, lipa i jałowiec. Bogaty jest świat roślin zielnych. Wiosną kwitnie m.in. biała konwalijka majowa (Convallaria majalis), fioletowa przylaszczka (Hepatica nobilis) oraz żółta odmiana pierwiosnka o nazwie lekarski (Primula veris). Później pojawiają się m.in. żółte kwiaty pełnika europejskiego (Trollius europaeus), fioletowy czarcikęs łąkowy (Succisa pratensis) czy biały jastrun właściwy (Leucanthemum vulgare). Całkiem podobny do mniszka lekarskiego jest brodawnik zwyczajny (Leontodon hispidus) a z ziół leczniczych warto wymienić wężymorda niskiego (Scorzonera virgaurea) stosowanego czasami jako warzywo i zarazem afrodyzjak oraz podagrycznika pospolitego (Aegopodium podagraria) łagodzącego objawy dny moczanowej. Na korze dębów bytuje wiele rzadkich chrząszczy, np. pachnica dębowa (Osmoderma eremita). Z odkrytych przestrzeni roztacza się panorama wysokich wzgórz Ryttarbergen po przeciwległej stronie akwenu. Parking z tablicą informacyjną.Na farmie Bergshamra centrum obsługi wędkarzy.
Tegelsätter
Nad południowo-zachodnią zatoka jeziora Ämmern w cieniu starych dębów znajduje się parking z malowniczą panoramą. Na skalistym wzgórzu Korpberget po drugiej stronie zatoki pozostałości grodziska z okresu Wikingów. Dalej w głębi lądu stroma wschodnia krawędź płaskowyżu Kinda z rezerwatem przyrody (4) chroniącym starodrzew z wysokimi "masztowymi" świerkami.
Söderö
Osada na południowym brzegu jeziora Ämmern tuż przy drodze głównej 134 prowadzącej z Kisy do Åtvidabergu. Dwór (5) wzniesiony w początkach XIX w. przez pułkownika Erika Görana Adelswärda jako prezent ślubny dla córki. Gospodarstwo rolne i myśliwskie. Nad zatoką kąpielisko. Po przeciwległej stronie drogi strome wzgórze z wiekowym lasem świerkowym z domieszką sosny. Rezerwat przyrodniczy Backängsmon (6). W dawnej szkole podstawowej z 1907 roku galeria sztuki.
Ryttarbergen
Strome zalesione wzgórza (185 m npm, 7) po wschodniej stronie jeziora Ämmern z którymi związane są legendy o rycerzach-rozbójnikach oraz o smoczym sezamie ze skarbami, który otwiera swoje podwoje tylko jeden raz w roku w Boże Narodzenie w czasie uroczystości kościelnej zwanej julotta.
Räckeskog
Rezerwat przyrody obejmujący lasy na wschodnim brzegu jeziora Ämmern. Stare bory sosnowe na stokach wzgórz Ryttarbergen oraz ols nad samą wodą. Przy drodze opuszczona farma a wokół niej zarastające pastwisko z kilkunastoma starymi dębami.
Opphem
Długa wieś, której zabudowa ciągnie się łańcuchem wzdłuż północnych i północno wschodnich brzegów jeziora Ämmern. W zachodniej części przebiega linia kolejowa Linköping - Hultsfred. Dawny budynek stacyjny jest obecnie własnością prywatną. Doskonała panorama akwenu roztacza się z okolic dawnej szkoły i gospodarstwa Nedergård. Na półwyspie Borgehuvud znikome ślady dawnego grodziska (fornborg) - mur kulturowy. We wschodniej części wsi ewangelicka kaplica Brokyrka. Kawiarnia. W tym miejscu kończy się asfaltowa droga. Szutrowy trakt prowadzi wschodnimi brzegami zbiornika wodnego do starego młyna zamkniętego w 1975 roku. W tej części miejscowosci zwanej Bersebo zachowało się kilka starych zagród z XVIII w.
Pensjonat Villa Opphem w Bersebo oferuje piękne widoki na jezioro, saunę nad brzegiem jeziora wschodzie panorama pięknego leśnego jeziora Horsfjärden noclegi z pełnym wyżywieniem. Kontakt telefoniczny: 070 999 28 28 lub 076 001 36 66, e-mail: villan@opphem.se
Hamra Ekhagar (3)
Rezerwat przyrodniczy od 2013 roku. Malownicze łąki na terasie skalnej na zachodnim brzegu jeziora Ämmern zarośnięte zgodnie z nazwą przez zagajniki dębowe. To południowa granica obszaru określanego jako królestwo dębu. Oprócz najbardziej charakterystycznego gatunku drzewa powszechnie występuje także leszczyna a w domieszce brzoza, topola, jesion, olsza, klon, lipa i jałowiec. Bogaty jest świat roślin zielnych. Wiosną kwitnie m.in. biała konwalijka majowa (Convallaria majalis), fioletowa przylaszczka (Hepatica nobilis) oraz żółta odmiana pierwiosnka o nazwie lekarski (Primula veris). Później pojawiają się m.in. żółte kwiaty pełnika europejskiego (Trollius europaeus), fioletowy czarcikęs łąkowy (Succisa pratensis) czy biały jastrun właściwy (Leucanthemum vulgare). Całkiem podobny do mniszka lekarskiego jest brodawnik zwyczajny (Leontodon hispidus) a z ziół leczniczych warto wymienić wężymorda niskiego (Scorzonera virgaurea) stosowanego czasami jako warzywo i zarazem afrodyzjak oraz podagrycznika pospolitego (Aegopodium podagraria) łagodzącego objawy dny moczanowej. Na korze dębów bytuje wiele rzadkich chrząszczy, np. pachnica dębowa (Osmoderma eremita). Z odkrytych przestrzeni roztacza się panorama wysokich wzgórz Ryttarbergen po przeciwległej stronie akwenu. Parking z tablicą informacyjną.Na farmie Bergshamra centrum obsługi wędkarzy.
Tegelsätter
Nad południowo-zachodnią zatoka jeziora Ämmern w cieniu starych dębów znajduje się parking z malowniczą panoramą. Na skalistym wzgórzu Korpberget po drugiej stronie zatoki pozostałości grodziska z okresu Wikingów. Dalej w głębi lądu stroma wschodnia krawędź płaskowyżu Kinda z rezerwatem przyrody (4) chroniącym starodrzew z wysokimi "masztowymi" świerkami.
 |
| Południowe brzegi jeziora Ämmern |
Söderö
Osada na południowym brzegu jeziora Ämmern tuż przy drodze głównej 134 prowadzącej z Kisy do Åtvidabergu. Dwór (5) wzniesiony w początkach XIX w. przez pułkownika Erika Görana Adelswärda jako prezent ślubny dla córki. Gospodarstwo rolne i myśliwskie. Nad zatoką kąpielisko. Po przeciwległej stronie drogi strome wzgórze z wiekowym lasem świerkowym z domieszką sosny. Rezerwat przyrodniczy Backängsmon (6). W dawnej szkole podstawowej z 1907 roku galeria sztuki.
Ryttarbergen
Strome zalesione wzgórza (185 m npm, 7) po wschodniej stronie jeziora Ämmern z którymi związane są legendy o rycerzach-rozbójnikach oraz o smoczym sezamie ze skarbami, który otwiera swoje podwoje tylko jeden raz w roku w Boże Narodzenie w czasie uroczystości kościelnej zwanej julotta.
Räckeskog
Rezerwat przyrody obejmujący lasy na wschodnim brzegu jeziora Ämmern. Stare bory sosnowe na stokach wzgórz Ryttarbergen oraz ols nad samą wodą. Przy drodze opuszczona farma a wokół niej zarastające pastwisko z kilkunastoma starymi dębami.
Opphem
Długa wieś, której zabudowa ciągnie się łańcuchem wzdłuż północnych i północno wschodnich brzegów jeziora Ämmern. W zachodniej części przebiega linia kolejowa Linköping - Hultsfred. Dawny budynek stacyjny jest obecnie własnością prywatną. Doskonała panorama akwenu roztacza się z okolic dawnej szkoły i gospodarstwa Nedergård. Na półwyspie Borgehuvud znikome ślady dawnego grodziska (fornborg) - mur kulturowy. We wschodniej części wsi ewangelicka kaplica Brokyrka. Kawiarnia. W tym miejscu kończy się asfaltowa droga. Szutrowy trakt prowadzi wschodnimi brzegami zbiornika wodnego do starego młyna zamkniętego w 1975 roku. W tej części miejscowosci zwanej Bersebo zachowało się kilka starych zagród z XVIII w.
Pensjonat Villa Opphem w Bersebo oferuje piękne widoki na jezioro, saunę nad brzegiem jeziora wschodzie panorama pięknego leśnego jeziora Horsfjärden noclegi z pełnym wyżywieniem. Kontakt telefoniczny: 070 999 28 28 lub 076 001 36 66, e-mail: villan@opphem.se
 |
| Opphem |
Największa wyspa na jeziorze Ämmern. Lesista, o stromych brzegach. Najwyższy grzbiet w części południowej. Po zachodniej stronie samotna farma.
Pukerum
Północna "brama" nad jezioro Åländern. Prowadzą tutaj szutrowe drogi z doliny Sättravallen (w okolicach farmy Gavel stare dęby), Opphem i Söderö. Niewielki parking w pobliżu głębokiej zatoki Pukerumsviken. Znakowany szlak Östgötaleden. W okolicy stanowiska dla wędkarzy.
Dockekulla Bygdegård
Dom kultury ufundowany w 1948 roku w pobliżu skrzyżowania dróg i dawnego tartaku na wschód od jeziora Åländern. Organizowane są tutaj liczne imprezy regionalne, wieczory taneczne, aukcje, warsztaty tkackie, zawody sportowe
Hålebo
Wioska przy szutrowej drodze na wschód od jeziora Åländern. Punkt wypadowy w kierunku jego brzegów nad którymi leży stara osada Långnäs wzmiankowana w XIV wieku jako własność rycerza o nazwisku Filip Ulfsson Ulv (obecnie 3 gospodarstwa). Lasy lipowe. Na wschód od Hålebo leży rezerwat przyrodniczy Hanekulla. Stare ostępy leśne na dziale wodnym między Stångån a Storån. Na wschodzie panorama na piękne leśne jezioro Hårsfjärden.
Sveden
Gospodarstwo na północ od Gällvik u końca południowej zatoki Åländern. Ponad drogą ślady średniowiecznych umocnień (fornborg, 8)
Åländersö
Duża wyspa w północnej części jeziora oddzielona od stałego lądu wąską cieśniną (9) o szerokości minimalnej około 20 m. Przesmyk wodny ma niemalże charakter kanionu pomiędzy stromym wzgórzem Sundberget a równie spiętrzonymi brzegami samej wyspy. W zimie ta część akwenu jest silnie zlodzona. W południowej części wyspy kilkanaście domów wakacyjnych i małych farm.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz