Translate

środa, 2 czerwca 2021

Między Kisą a jeziorem Sommen

W stronę największego akwenu na pojezierzu Sommenbygd i położonego na północnym brzegu kąpieliska Malexander z piaszczystymi plażami, porównywanego do słonecznej "riwiery". Trasa kajakowa biegnie górnym odcinkiem rzeki Kisaån przepływającej przez kilka uroczych rynnowych jezior. Liczne małże żyjące w ich wodach świadczą o dobrym stanie środowiska. Wokoło kraina lasów, niewysokich, choć skalistych wzgórz i samotniczych farm. Pozostałości dawnego rolnictwa.


Föllingsö
Tradycyjny kompleks gospodarczy położony nad Kisaån po wschodniej stronie jeziora Nedre Föllingen. Teren ten użytkowany był przez człowieka już od epoki żelaza. Pierwsza wzmianka pisana o dwóch farmach pochodzi z 1289 roku. Parterowy dwór w stylu barokowym (1) pochodzi z końca XVIII wieku. Otaczają go cztery skrzydła, przy czym najbliższe powstało najprawdopodobniej kilkadziesiąt lat wcześniej niż sam główny budynek. W dworze mieści się obecnie niewielkie muzeum pokazujące historię miejsca. Nad brzegiem jeziora znajduje się też stara kuźnia. Ścieżka przyrodnicza zwana "Piękną Drogą" (Väckra Vägen) prowadzi przez tradycyjny krajobraz rolniczy z łąkami oraz uprawami ziemniaków. Święte źródełko. Pozostałości historyczne w postaci kopców kamiennych i starych miedz oraz żywopłotów. Bujna roślinność kwiatowa oraz jedna z najbogatszych w Szwecji populacji motyli. Tablice informacyjne.
 
Mijamy przesmyk między jeziorami Nedre i Övre Föllingen. W domku nad brzegiem funkcjonowała tu sezonowa kawiarnia. Kilka atrakcji znajduje się na południe od rynny jeziornej i drogi w kierunku Malexander. Wszystkie można zwiedzić wędrując jedną z odnóg znakowanego szlaku turystycznego Östgötaleden.
 
Misterfalls Askäng
Łąka kośna z ładnym widokiem na okolicę. Bogata flora i fauna. Charakterystycznym jej składnikiem są ogłowione nisko jesiony, których liście stanowiły kiedyś uzupełnienie paszy. Z roślin kwiatowych pojawiają się m.in. pierwiosnek lekarski (Primula veris), wężymord niski (Scorzonera humilis), koniczyna łąkowa (Trifolium pratense), rdest żyworodny (Bistorta vivipara), złocień właściwy (Leucanthemum vulgare), podkolan zielonawy (Platanthera chlorantha), szelężnik mniejszy (Rinanthus minor) oraz pępawa różyczkolistna (Crepis praemorsa).
 
Humlehögsravinen (2)
Stromościenny, a miejscami skalisty jar o długości 800 m i głębokości 15 metrów powstały u schyłku epoki lodowej w wyniku wielkiej powodzi. Wielkie jezioro zastoiskowe stanowiące Pra-Sommen przelało się tędy w kierunku Bałtyku. Obecnie bierze tu swój początek niewielki potok dopływający do rzeczki Pinnarpsbacken.
Wąwóz Humlehögsravinen

 
Strömborgs Kvarn
XIX-wieczny młyn wodny w pobliżu drogi nr 134 z Kisa do Österbymo. Zwiedzanie po wcześniejszym umówieniu.
 
Tidersrum Kyrka (3)
Jedna ze starszych i oryginalniejszych sakralnych budowli drewnianych w regionie. Powstała około 1260 roku i mimo licznych remontów zachowuje swoją formę do dziś. Kościół stoi na stoku wzgórza otoczony cmentarzem parafialnym. Do pojedynczej nawy dobudowana została w XV wieku kamienna zakrystia z bielonymi ścianami, a w 1860 roku przedsionek (vapenhus) od strony zachodniej. Zewnętrzne pokrycie kościoła stanowią wzorzyste panele wyprodukowane z małych deseczek. Podobne panele znajdują się też na ażurowej wolno stojącej dzwonnicy pochodzącej z początku XVIII wieku. Jak na średniowieczną ciesiołkę to dość nietypowa technika. Przypuszcza się też, że w czasie powstania Nilsa Dacke kościół posłużył jako stajnia dla koni, pod podłogą znaleziono bowiem podkowy i resztki słomy z owsa. Do wnętrza prowadzą średniowieczne drzwi z żelaznymi okuciami. Na ścianach wewnętrznych zachowały się mocno zatarte fragmenty średniowiecznych malowideł. Przypuszcza się, że niektóre z nich mogą pochodzić nawet z czasu budowy świątyni. W polichromowanym ołtarzu pochodzącym z 1693 roku przedstawione zostało Złożenie Chrystusa do Grobu oraz jego Zmartwychwstanie. Nie jest to najstarszy obiekt w tutejszym inwentarzu. Kościół w Tidersrum wyposażony był m.in. w kilka średniowiecznych rzeźb figuralnych. W nocy z 17 na 18 października 2010 roku dokonano włamania a łupem złodziei padły trzy stare artefakty. Odnaleziono je ostatecznie w mieszkaniu złodzieja na Teneryfie. Jedynie rzeźba madonny zaginęła i ostatecznie odnaleziono ją na aukcji w 2019 roku. Dziś znajduje się w muzeum Östergotlandii w Linköpingu. Ze starych eksponatów jakie pozostały na miejscu na ścianie nawy wisi XIV-wieczny triumfalny krucyfiks, a w starej malowanej gablocie znajduje się drewniany wizerunek św. Olafa.

Tidersrum Museum
Lokalna wystawa historyczna oraz kolekcja starych narzędzi rolniczych. Mieści się w czerwonym drewnianym domku powyżej kościoła. Otwarta w letnie niedziele między 13 a 17. Domowe lody. 

Smedstorp Dubbelgård (4)
Na północ od Tidesrum, "daleko od szosy" nad jeziorem Drien znajduje się tradycyjna farma założona w  XVIII wieku. Około 1730 roku została podzielona na dwie części. Znajdują się tutaj zatem dwa domy mieszkalne, podwójne oficyny, dwie stodoły, wozownie, stajnie czy kurniki. Wszystkie budynki wzniesione są z wielkich bali drewnianych, które nie zostały oszalowane ani pokryte czerwoną farbą faluńską. Dachy kryte strzechą. Tradycyjne płoty. Nigdy nie wprowadzono tutaj nowoczesnej gospodarki agrarnej, a jako rezerwat kulturowy nadal kontynuuje się działalność rolniczą tradycyjnymi metodami.

Dalej wzdłuż ciągu jezior. W okolicach Pinnarp funkcjonuje samoobsługowy prom umożliwiający przedostanie się przez akwen na trasie szlaku pieszego Östgötaleden. Powyżej Övre Föllingen rzeka Bringesån łączy kolejne akweny jeziorne: Lilsjön, Örlången, Ören i Svalsjön.
Jezioro Örlången


Pinnarp
Ośrodek wypoczynkowy nad jeziorem Övre Föllingen. Pole golfowe, kąpielisko, kemping (5) i hotel z bungalowami.
Kemping posiada 90 miejsc dla przyczep i namiotów oraz kilka domków kempingowych. Plac zabaw, kąpielisko z wieżą do skoków i boisko. W budynku gospodarczym ogólnodostępne prysznice, kuchnia i świetlica. Urządzenia do zaopatrywania i czyszczenia kamperów. Otwarte od 1 kwietnia do końca września. W wysokim sezonie ceny za namiot 215 SVK, za kamper lub przyczepę 315 SVK, za domek 2-osobowy 350-450 SVK. Kontakt telefoniczny: 0046 494 43 088, e-mail: info@pinnarp.com
Sąsiedni hotel oferuje kwatery w głównym parterowym budynku oraz bungalowy. Pokoje 2-4 osobowe z prywatnym prysznicem i toaletą. W domku kempingowym kuchenka i lodówka. Kontakt telefoniczny: 0046 705 600 433, e-mail: magnus@aktivfritid.biz

Hylta Bränder
Rezerwat przyrodniczy leży na północ od jeziora Övre Föllingen i obejmuje skalisty grzbiet porośnięty ponad stuletnim borem sosnowym z domieszką świerka. Dojście drogą w kierunku Mjölsefall.
Galeria i Gabinet Mechanicznych Przedmiotów w Svalsjö

 
Svalsjö Mekaniska Kabinett
W starym sklepie wiejskim (6) z 1895 roku małżeństwo urządziło galerię, kawiarenkę i sklepik z pamiątkami. Główną atrakcją jest jednak gabinet z drewnianymi ruchomymi przedmiotami w stylu retro. Jest domowe kino, mechaniczna koza czy występujący Frank Sinatra. Zabawki z humorem.
Wstęp na wystawę 40 SVK, otwarte od czerwca do końca sierpnia w weekendy 11-17, w lipcu i sierpniu od wtorku do niedzieli 11-17.
 
W okolicach Svalsjö na północ odgałęzia się droga szutrowa w kierunku letniskowej wsi Ulrika (14 km). Drogi wodnej w tamtym kierunku brak.
 
Ulrika
Wieś kościelna założona w XVIII wieku na polanie wśród lasów. Tradycyjne miejsce targów  odbywających się corocznie w drugi czwartek września już od ponad 150 lat. W przeddzień tego święta handlowego odbywa się także targ zwierzęcy z możliwością zakupu koni, krów, kur, gęsi i innych zwierząt gospodarskich. 
Dwie małe stacje benzynowe: Billisten oraz prywatna. Gammalkilsvägen (przy placu targowym oraz przy warsztacie samochodowym). Dojazd do miejscowości możliwy jest autobusem 552 ze stacji kolejowej w Vikingstad.
Kościół Ulrika

Nazwa Ulrika pochodzi od imienia królowej Ulryki Eleonory, według którego ochrzczono miejscowy kościół (7). Parafia w odległym rewirze powstała za pozwoleniem królewskim, ale po długich pertraktacjach z urzędami. Do decyzji o jej fundacji przyczynił się wypadek powozu w którym zginęło świeżo ochrzczone dziecko, a jego matka została poważnie ranna. Konsekracji dokonał biskup Eryk Benzelius młodszy 1 czerwca 1737 roku. Według przekazu ludzi było wtedy 2 razy więcej niż miejsca w kościele. Drewniana świątynia stoi przy skrzyżowaniu dróg i otoczona jest niewielkim cmentarzem. Na cmentarzu znajduje się wolno stojąca dzwonnica zbudowana nieznacznie później bo w 1752 roku. Wiele obiektów z wnętrza świątyni zostało parafii przekazanych w trakcie fundacji, np: ambona, obrazy, naczynia eucharystyczne czy tkaniny liturgiczne. Tym samym nie dziwi, że organy skonstruowane przez Johana Niclasa Comana są starsze niż sama budowla. W ołtarzu głównym znajduje się obraz Chrystusa w domu faryzeusza Szymona
We wsi zorganizowano w 1962 roku niewielkie muzeum. Powstało na bazie kolekcji kupca Svena Jakoba Carlsona. Obejmuje ona przedmioty codziennego użytku, monety, dokumenty i mapy dotyczące Ulriki i jej okolicy.
Kisavägen 18, 59-053 Ulrika. Otwarte w Dzień Wniebowstąpienia oraz w czasie wrześniowego tradycyjnego targu. W innym czasie po wcześniejszej rezerwacji pod numerem telefonu 014 291 212.
 
Amundebo Södergård (8)
Kemping wraz z ogrodem przygód dla dzieci: przejażdżki traktorem, dmuchane zamki, ścianki wspinaczkowe, samochodziki, minizoo, płukanie złota w potoku. Kąpielisko nad jeziorem Amundebosjön.
Wstęp 80 SVK (dorośli i dzieci), przejazd ciągnikiem z przyczepą 20 SVK od osoby. Aktualnie ze względu na sytuację epidemiczną obiekt jest zamknięty. Kontakt pod telefonem 046 706 441 443, e-mail: info@aventyrsgarden.se, strona www: http://amundebosodergard.se/
 
Ycke Urskog (9)
Jeden z najlepiej zachowanych fragmentów naturalnego lasu w  Östergotlandii. Wysokie sosny masztowe. Niektóre drzewa mogą mieć nawet 500 lat. Zachowały tzw. ślady ogniowe, pamiątki po pożarach trawiących puszczę kilkukrotnie w latach 1631, 1657, 1681, 1699 i 1726. Rezerwat przyrody od 1937 roku, dwukrotnie poszerzony. Żyje tu rzadki okaz czarnego chrząszcza zwanego wynurtem lśniącym (Ceruchus chrysomelinus) oraz nadrzewny grzyb zwany pniarkiem różowym (Fomitopsis rosea). Na miejscu parking z deszczochronem i miejscami do odpoczynku. Szlak turystyczny Östgötaleden oraz ścieżka przyrodnicza znakowana błękitną gwiazdką.

Malexander 
Przed miejscowością przy drodze punkt panoramiczny. Parking i tablica informacyjna. Osada opisana będzie przy trasie wokół jeziora Sommen.    

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz